ระบบภูมิคุ้มกันของลูก สำคัญอย่างไร?

คุณแม่คงเคยสังเกตว่า เด็กบางคนเจ็บป่วยง่ายมาก ในขณะที่บางคนแข็งแรงดี ทั้ง ๆ ที่วิ่งเล่นอยู่ในสภาพแวดล้อมเดียวกัน เล่นของเล่นชิ้นเดียวกัน ทานอาหารร่วมกัน นั่นเพราะร่างกายของเด็กแต่ละคนมีภูมิคุ้มกันโรคไม่เท่ากันนั่นเองค่ะ รอบ ๆ ตัวเราซึ่งเต็มไปด้วยเชื้อโรคที่ไม่สามารถมองเห็นด้วยตาเปล่า อย่างเชื้อไวรัส แบคทีเรีย เชื้อรา พยาธิ รวมถึงสารก่อภูมิแพ้ต่างๆ หากร่างกายได้รับเข้าไป ระบบภูมิคุ้มกัน จะทำหน้าที่กำจัดออกไปอย่างมีประสิทธิภาพ แต่หากวันใดภูมิคุ้มกันบกพร่อง จะใช้ยาราคาแพง วิธีการรักษาที่มีประสิทธิภาพดีเลิศแค่ไหนก็ไม่การันตีได้ว่าจะหายหรือเปล่า เพราะการรักษาโรคติดเชื้อบางอย่างให้หายขาดได้ ต้องขึ้นอยู่กับภูมิคุ้มกันในร่างกายเป็นหลักด้วย

แหล่งภูมิคุ้มกันของลูกน้อย

ภูมิคุ้มกันที่ทารกได้จากแม่ขณะอยู่ในครรภ์

ระบบภูมิคุ้มกันของทารกในครรภ์ จะพัฒนาอย่างเต็มที่ในช่วงไตรมาสสุดท้ายก่อนคลอด ภูมิคุ้มกันจากแม่จะไปสู่ลูกผ่านรกกับสายสะดือ ซึ่งทำหน้าที่ปกป้อง และกำจัดสิ่งแปลกปลอมที่ทำให้เกิดโรคต่าง ๆ

ภูมิคุ้มกันทารกขณะคลอด

เด็กทารกที่คลอดธรรมชาติจะได้รับแบคทีเรียดี ขณะเคลื่อนตัวผ่านช่องคลอดของแม่ ซึ่งจะไปอยู่ในลำไส้ของลูก โดยกว่า 70% ของภูมิคุ้มกันของร่างกายจะอยู่ที่ลำไส้ และเป็นภูมิคุ้มกันตั้งต้นของลูก ดังนั้นเด็กที่ผ่าตัดคลอดจะไม่ได้รับแบคทีเรียดีเหมือนเด็กคลอดธรรมชาติ ระบบภูมิคุ้มกันจึงพัฒนาได้ล่าช้ากว่า

ภูมิคุ้มกันหลังคลอด

แน่นอนว่าสารอาหารที่ดีที่สุดของลูกน้อยคือ นมแม่ นั่นเอง และนมแม่ระยะ น้ำนมเหลือง ที่มีเพียง 1 – 3 วันแรกหลังคลอด จะมีโปรตีนสำคัญที่ชื่อว่า แลคโตเฟอร์ริน (Lactoferrin) ที่มีส่วนสำคัญในการกำจัดเชื้อแบคทีเรียและเชื้อไวรัสก่อโรคที่บริเวณลำไส้ จึงช่วยลดการติดเชื้อในระบบทางเดินอาหาร หรือป้องกันการท้องเสียในทารกได้ดี ส่วนน้ำนมแม่ในระยะต่อ ๆ ก็ยังจะมี แลคโตเฟอร์ริน แต่มีปริมาณน้อยลง ดังนั้นการที่ลูกพลาดการได้รับน้ำนมเหลือง จะหมายถึงการพลาดช่วงเวลาที่จะได้รับ แลคโตเฟอร์ริน ซึ่งเปรียบเสมือนวัคซีนธรรมชาติจากอกแม่สู่ลูกน้อย ในปริมาณที่สูงสุดไปนั่นเอง 

การดูแลให้ลูกได้ดื่มนมแม่อย่างน้อย 6 เดือน และดื่มต่อเนื่องจนอายุ 2 ปี จะเป็นหนทางที่ดีที่สุดในการเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันให้กับลูกน้อย 

วัคซีนเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน

การพาลูกเข้ารับวัคซีนพื้นฐานจะช่วยสร้างภูมิของโรคที่มีโอกาสเกิดสูงและมีความรุนแรงหากทารกเจ็บป่วยด้วยโรคดังกล่าว ซึ่งวัคซีนพื้นฐานที่ลูกควรได้รับตั้งแต่แรกเกิด – 6 เดือน  ได้แก่ 

• แรกเกิด วัคซีนตับอักเสบบี และ บีซีจี
• 1 เดือน วัคซีนตับอักเสบบี 
• 2 เดือน วัคซีนคอตีบ, บาดทะยัก, ไอกรน, ฮิบ, โปลิโอ วัคซีนรวมป้องกัน 5 โรค และวัคซีนโรต้า เข็ม 1
• 4 เดือน วัคซีนคอตีบ, บาดทะยัก, ไอกรน, ฮิบ, โปลิโอ วัคซีนรวมป้องกัน 5 โรค และวัคซีนโรต้า เข็ม 2
• 6 เดือน วัคซีนคอตีบ, บาดทะยัก, ไอกรน, ฮิบ, โปลิโอ วัคซีนรวมป้องกัน 5 โรค และวัคซีนโรต้า เข็ม 3

โภชนาการสร้างภูมิคุ้มกัน 

โภชนาการที่ดีจะช่วยให้เรามีภูมิคุ้มกันที่ดีไปจนตลอดชีวิต โดยหลังจากลูกอายุครบ 6 เดือน จะเริ่มทานอาหารตามวัยควบคู่กับนมแม่ โดยเริ่มจากอาหารบดละเอียดแล้วค่อย ๆ ปรับด้วยการบดหยาบขึ้น ซึ่งจะเป็นไปตามพัฒนาการการบดเคี้ยวของลูก อาหารที่เหมาะกับเด็กในแต่ละช่วงวัย ยังคงเป็นอาหาร 5 หมู่ แต่ถ้าอยากเน้นอาหารที่ขึ้นชื่อว่าช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้กับลูกน้อย คุณแม่ก็ไม่ควรมองข้ามอาหารเหล่านี้ 

โปรตีน โปรตีนจำเป็นสำหรับการสร้างเซลล์ภูมิคุ้มกันของร่างกาย โดยโปรตีนที่มีคุณค่าต่อร่างกายสามารถพบได้ในเนื้อสัตว์ ไข่ นม ธัญพืช 

ผักใบสีเขียว เช่น กะหล่ำปลี ผักโขม บรอกโคลี ผักชีฝรั่ง ผักคะน้า จะช่วยป้องกันและต่อสู้กับการติดเชื้อต่าง ๆ 

ผักจำพวกราก เช่น แครอท บีทรูท มันเทศ มันฝรั่ง  เนื่องจากผักชนิดนี้เติบโตใต้ดิน จึงดูดซับสารอาหารจำนวนมากจากดิน และอุดมไปด้วยเส้นใยที่ละลายน้ำ และไม่ละลายน้ำ ซึ่งจะช่วยเสริมสร้างสุขภาพของลำไส้ให้ทำงานได้อย่างเป็นปกติ ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันและสร้างความแข็งแรงให้กับระบบทางเดินหายใจได้เป็นอย่างดี

เบอร์รี่ ผลเบอร์รี่ อย่าง สตรอเบอร์รี่ ราสเบอร์รี่ บลูเบอร์รี่ แครนเบอร์รี่ อุดมไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระ และมีสารพฤกษเคมีหรือไฟโตนิวเทรียนท์ เช่น ฟลาโวนอยด์ ซึ่งช่วยเพิ่มระบบภูมิคุ้มกันและต่อสู้กับการอักเสบในร่างกายได้

ถั่วเปลือกแข็ง หรือ Nuts อุดมไปด้วยโปรตีน แร่ธาตุ วิตามิน และสารต้านอนุมูลอิสระจำนวนมาก เช่น โอเมก้า 3 6 9 สังกะสี วิตามินอี จึงส่งผลดีต่อการสร้างภูมิคุ้มกันของลูก

ระบบภูมิคุ้มกัน ที่เปรียบเสมือนกองทัพทหารอันแข็งแกร่งที่ช่วยปกป้องลูกให้ปลอดภัยจากข้าศึกศัตรูหรือเชื้อโรคร้าย ดังนั้น คุณแม่ควรให้ความสำคัญและส่งเสริมให้ลูกน้อยมีสุขภาพแข็งแรงตั้งแต่แรกเกิด ด้วยการดูแลให้ลูกได้รับนมที่มี แลคโตเฟอร์ริน อย่างเพียงพอ หากไม่สามารถให้นมแม่แก่ลูกได้ ควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อขอรับคำแนะนำเกี่ยวกับโภชนาการที่เหมาะสมสำหรับลูกน้อย

บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ :

ฉีดวัคซีนเด็ก ต้องฉีดอะไรบ้างที่สำคัญต่อทารกแรกเกิด เพื่อภูมิคุ้มกันที่ดีที่สุด

ภูมิคุ้มกัน คืออะไร ส่วนสำคัญที่เป็นตัวบ่งบอกสุขภาพร่างกายของเรา!

5 วิธี เสริมภูมิคุ้มกัน กุญแจสำคัญที่ทำให้ลูกรักแข็งแรง พร้อมเรียนรู้ได้เต็มศักยภาพ