วิธีเก็บนมแม่ ทำตามง่าย เก็บน้ำนมได้นาน ไม่เหม็นหืน

นมแม่เป็นอาหารที่ดีที่สุดสำหรับทารกแรกเกิด เนื่องจากมีสารอาหารครบถ้วนมากกว่า 200 ชนิด และมีภูมิคุ้มกันที่ช่วยเสริมสร้างพัฒนาการของลูกน้อย การเก็บรักษานมแม่ให้คงคุณค่าทางอาหารจึงเป็นเรื่องสำคัญอย่างยิ่ง เพื่อให้ลูกน้อยได้รับประโยชน์สูงสุดจากนมแม่ คุณแม่หลายท่านจึงอยากทราบวิธีการเก็บรักษานมแม่ให้ได้นานและปลอดภัย บทความนี้จะไขข้อข้องใจเกี่ยวกับ วิธีเก็บนมแม่ ตั้งแต่การเตรียมตัว ปริมาณนมแม่ที่ควรสต็อก การปั๊มนม และการนำนมแม่แช่งแข็งมาใช้ รวมถึงเคล็ดลับในการเก็บรักษานมแม่ให้อยู่ได้นานถึง 2 ปี และไม่เหม็นหืน เพื่อให้คุณแม่มั่นใจได้ว่าลูกน้อยจะได้รับนมแม่ที่มีคุณภาพดีที่สุด

ลูกน้อยควรได้รับนมแม่นานแค่ไหน?

องค์การอนามัยโลก (WHO) แนะนำให้ทารกได้รับนมแม่แต่เพียงอย่างเดียวใน 6 เดือนแรก และควรให้นมแม่ควบคู่ไปกับอาหารเสริมจนถึงอายุอย่างน้อย 2 ปี หรือมากกว่านั้น การให้นมแม่ช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรคต่างๆ ในเด็ก เช่น โรคภูมิแพ้ โรคหอบหืด โรคอ้วน และโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ปริมาณนมที่ทารกต้องการจะแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับอายุ น้ำหนัก และความถี่ในการให้นม โดยทั่วไปทารกแรกเกิดจะต้องการนมประมาณ 2-3 ออนซ์ต่อการให้นมแต่ละครั้ง และจะเพิ่มปริมาณขึ้นตามอายุ  คุณแม่สามารถสังเกตสัญญาณความหิวของลูกน้อย เช่น การดูดนิ้ว การร้องไห้ หรือการขยับปาก เพื่อประเมินปริมาณนมที่ลูกน้อยต้องการได้ค่ะ

วิธีเก็บนมแม่ สต็อกน้ำนมได้นานถึง 2 ปี

การสต็อกน้ำนมแม่เป็นวิธีที่ดีในการให้ลูกน้อยได้รับนมแม่อย่างต่อเนื่อง แม้ในวันที่คุณแม่ต้องออกไปทำงานหรือทำกิจกรรมอื่นๆ แต่ปริมาณน้ำนมที่ต้องสต็อกจะแตกต่างกันไปในแต่ละช่วงวัยของลูกน้อย

การคำนวณปริมาณนมที่ต้องสต็อก

หากคุณแม่ต้องออกไปทำงาน ควรสต็อกน้ำนมให้เพียงพอต่อการให้นมลูกน้อยในระหว่างที่ไม่อยู่บ้าน วิธีการง่ายๆ คือ การสังเกตปริมาณนมที่ลูกน้อยกินในแต่ละมื้อ และคูณด้วยจำนวนมื้อที่คุณแม่จะไม่อยู่บ้าน เช่น ถ้าลูกน้อยกินนมมื้อละ 3 ออนซ์ และคุณแม่ไม่อยู่บ้าน 8 ชั่วโมง (ประมาณ 3 มื้อ) ก็ควรสต็อกนมประมาณ 9 ออนซ์ และเมื่อกลับมาจากทำงานก็ปั๊มน้ำนมคืนในปริมาณเท่าเดิม

เมื่อลูกน้อยโตขึ้น ความต้องการนมจะลดลง และลูกน้อยจะเริ่มทานอาหารเสริมควบคู่ไปด้วย ดังนั้น คุณแม่จึงควรปรับปริมาณนมที่สต็อกให้เหมาะสมกับวัยและความต้องการของลูกน้อย

หมายเหตุ: ตารางนี้เป็นเพียงค่าประมาณ เนื่องจากปริมาณนมที่ทารกต้องการจะแตกต่างกันไปตามแต่ละบุคคล ปัจจัยอื่นๆ เช่น น้ำหนักตัว ความถี่ในการให้นม และการเจริญเติบโตของทารกก็มีผลต่อปริมาณนมที่ต้องกิน

เคล็ดลับในการสต็อกน้ำนมแม่

• เลือกภาชนะที่สะอาด ควรเลือกใช้ขวดนมหรือถุงเก็บนมที่ทำจากวัสดุปลอดภัย เช่น พลาสติกเกรดอาหาร หรือแก้ว และต้องล้างทำความสะอาดอย่างทั่วถึงก่อนนำมาใช้ทุกครั้ง
• แบ่งปริมาณให้เหมาะสม แบ่งบรรจุน้ำนมในปริมาณที่พอดีกับการให้นมลูกน้อยแต่ละครั้ง เพื่อป้องกันการปนเปื้อนและลดการสูญเสียน้ำนม หากเหลือน้ำนมในขวด ควรนำไปอุ่นใหม่และให้ลูกน้อยดื่มให้หมดภายใน 1 ชั่วโมง
• ติดฉลาก ติดฉลากระบุวันที่และเวลาที่ปั๊มนม เพื่อควบคุมอายุของนม และนำนมที่ปั๊มก่อนมาใช้ก่อนเสมอ
• เก็บในที่เย็น การเก็บรักษาน้ำนมได้นานแค่ไหน ขึ้นอยู่กับอุณหภูมิที่ใช้ในการเก็บ
• จัดระเบียบการเก็บ จัดเรียงลำดับการเก็บน้ำนมก่อนหลัง เพื่อสะดวกในการนำมาใช้ และง่ายต่อการควบคุมอายุของนม

ช่องแช่แข็งตู้เย็นประตูเดียว ตู้เย็นช่องแช่แข็งแบบประตูแยก  เก็บนมแม่ได้นานแค่ไหน

หมายเหตุ: อายุการเก็บรักษาของนมแม่ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย เช่น อุณหภูมิของช่องแช่แข็ง คุณภาพของภาชนะ และวิธีการจัดเก็บ

วิธีเก็บนมแม่ สต๊อคนมถุงละกี่ออนซ์

ปริมาณนมในแต่ละถุงขึ้นอยู่กับความสะดวกในการใช้งานของแต่ละคน โดยทั่วไปจะแบ่งบรรจุน้ำนมประมาณ 2-4 ออนซ์ต่อถุง ซึ่งเป็นปริมาณที่เหมาะสมสำหรับการให้นมแต่ละครั้ง อย่างไรก็ตาม คุณแม่สามารถปรับปริมาณได้ตามความต้องการของลูกน้อย

สูตรในการปั๊มนม

ไม่มีสูตรตายตัวในการปั๊มนม แต่มีหลักการทั่วไปดังนี้

• ระยะแรกหลังคลอด ควรปั๊มนมให้ได้ 8- 10 มื้อต่อวัน โดยปั๊มนมนานครั้งละ 15-20 นาที
• ระยะ 2-3 เดือนแรกหลังคลอด ควรปั๊มอย่างน้อยทุก 5-6 ชั่วโมง โดยกลางคืนควรปั๊มอย่างน้อย 1 ครั้ง
• ปั๊มทันทีหลังลูกดูดไปแล้ว 10-15 นาที หลังจากที่ลูกน้อยดูดนมจากเต้าข้างใดข้างหนึ่งไปแล้วประมาณ 10-15 นาที ให้ปั๊มนมออกจากเต้านั้นต่อทันที วิธีนี้จะช่วยให้เต้านมได้ถูกกระตุ้นอย่างต่อเนื่อง และช่วยให้ร่างกายผลิตน้ำนมเพิ่มขึ้นได้ ช่วยให้ได้น้ำนมปริมาณที่มากขึ้น และช่วยป้องกันปัญหาเต้านมคัด
• ปั๊มนมระหว่างมื้อนม หลังจากที่ลูกน้อยเข้าเต้าไปแล้วประมาณ 1 ชั่วโมง ให้ปั๊มนมพร้อมกันทั้ง 2 เต้า นาน 10-15 นาที การปั๊มนมระหว่างมื้อจะช่วยกระตุ้นการผลิตน้ำนม และช่วยให้เต้านมว่างพร้อมสำหรับการให้นมลูกครั้งต่อไป ช่วยให้ได้น้ำนมสำรอง และช่วยให้เต้านมไม่คัด

อยากเก็บนมสต๊อคให้ลูก ต้องปั๊มนมอย่างไร?

เพื่อให้ได้น้ำนมปริมาณมากและมีคุณภาพดี ควรปฏิบัติตามคำแนะนำดังนี้

• พักผ่อนให้เพียงพอ: การพักผ่อนที่เพียงพอจะช่วยให้ร่างกายผลิตน้ำนมได้มากขึ้น
• รับประทานอาหารที่มีประโยชน์: อาหารที่มีประโยชน์จะช่วยเพิ่มปริมาณและคุณภาพของน้ำนม
• ดื่มน้ำให้เพียงพอ: การดื่มน้ำช่วยเพิ่มปริมาณน้ำนม
• คลายเครียด: ความเครียดอาจส่งผลต่อการผลิตน้ำนม
• เครื่องปั๊มนม: เลือกใช้เครื่องปั๊มนมที่เหมาะสมกับตัวเอง
• ความถี่ในการปั๊ม: ยิ่งปั๊มนมบ่อยเท่าไร ร่างกายก็จะยิ่งผลิตน้ำนมออกมามากขึ้นเท่านั้น
• ระยะเวลาในการปั๊ม: ควรปั๊มนมให้เกลี้ยงเต้าเพื่อกระตุ้นการผลิตน้ำนม
• เครื่องปั๊มนม: เลือกใช้เครื่องปั๊มนมชนิดที่ปั๊มนมพร้อมกันทั้ง 2 ข้าง

ทำไมนมแม่ถึงเหม็นหืน

น้ำนมแม่มีเอนไซม์ชนิดหนึ่งชื่อ เอนไซม์ไลเปส ซึ่งทำหน้าที่ย่อยไขมันในน้ำนม เมื่อเก็บน้ำนมไว้เป็นเวลานาน เอนไซม์นี้จะทำงาน ทำให้น้ำนมมีกลิ่นหืนคล้ายกลิ่นสบู่ หรือกลิ่นคาว ปริมาณเอนไซม์ไลเปสในน้ำนมของแต่ละคนจะแตกต่างกัน ดังนั้น บางคนอาจสังเกตเห็นกลิ่นหืนชัดเจนกว่าคนอื่น

นมที่สต็อกเหม็นหืนหลังละลาย สามารถให้ลูกได้ไหม ?

หลายคนคงเคยสงสัยว่า เมื่อน้ำนมแม่ที่เก็บไว้มีกลิ่นหืนแล้ว จะยังสามารถให้นมลูกได้อยู่หรือไม่? คำตอบคือ สามารถให้ลูกกินได้ค่ะ

น้ำนมแม่ที่มีกลิ่นหืนยังคงปลอดภัยสำหรับทารก ซึ่งจะไม่ทำให้ทารกท้องเสีย และแม้จะมีกลิ่นหืน แต่คุณค่าทางอาหารในน้ำนมแม่ก็ยังคงอยู่ครบถ้วน แต่หากลูกน้อยไม่ยอมดื่ม สามารถแก้ไขได้โดยการผสมกับนมสดใหม่ และค่อยๆ ปรับสัดส่วนจนลูกน้อยคุ้นเคย ไม่ควรอุ่นนม เพราะการอุ่นนมจะยิ่งทำให้น้ำนมมีกลิ่นหืนมากขึ้น ควรให้นมลูกในอุณหภูมิห้อง หรือแช่เย็นเล็กน้อย

วิธีเก็บนมแม่ สต็อกน้ำนมในช่องแช่แข็งอย่างไร ให้เหม็นหืนน้อยที่สุด ?

การเก็บรักษานมแม่ให้ถูกวิธีเป็นสิ่งสำคัญมาก เพื่อให้ลูกน้อยได้รับนมที่มีคุณค่าทางอาหารสูงสุดและปลอดภัยจากเชื้อโรคค่ะ นี่คือวิธีเก็บนมแม่ ในช่องแช่แข็งให้นานและมีกลิ่นหืนน้อยที่สุด

1. เตรียมอุปกรณ์ให้พร้อม

• อุปกรณ์ต้องสะอาด: เครื่องปั๊มนม ขวดนม และถุงเก็บนม ต้องสะอาดและผ่านการฆ่าเชื้ออย่างถูกวิธี
• เลือกภาชนะที่เหมาะสม: ถุงเก็บนมแบบหนาและแข็งแรง หรือขวดแก้วจะช่วยลดโอกาสที่อากาศจะเข้าไปสัมผัสกับนม ซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งของกลิ่นหืน

2. รีดอากาศออกให้หมด

• ลดช่องว่าง: ก่อนปิดฝาภาชนะ ควรรีดอากาศออกให้หมด เพื่อลดปริมาณออกซิเจนที่สัมผัสกับนม
• ป้องกันการเกิดคราบน้ำแข็ง: การรีดอากาศออกจะช่วยลดการเกิดคราบน้ำแข็งบนผิวน้ำนม ซึ่งอาจทำให้เกิดกลิ่นได้

3. เก็บในที่เหมาะสม

• ช่องแช่แข็ง: เลือกช่องแช่แข็งที่อุณหภูมิคงที่และเย็นจัด
• หลีกเลี่ยงผนัง: อย่าเก็บนมชิดผนังช่องแข็งที่มีระบบละลายน้ำแข็งอัตโนมัติ เพราะความชื้นอาจทำให้เกิดกลิ่นได้
• แยกจากอาหารอื่น: เก็บน้ำนมแยกจากอาหารอื่นๆ เพื่อป้องกันกลิ่นปนเปื้อน

4. ควบคุมอุณหภูมิ

• อุณหภูมิต่ำ: อุณหภูมิที่ต่ำมากจะช่วยยับยั้งการเจริญเติบโตของแบคทีเรียและชะลอปฏิกิริยาเคมีที่ทำให้เกิดกลิ่น
• อุณหภูมิคงที่: อุณหภูมิที่คงที่ตลอดเวลาจะช่วยรักษากุณภาพของนมแม่ได้ดีกว่า

5. ตรวจสอบอายุของนม

• ติดฉลาก: เขียนวันที่ปั๊มนมบนภาชนะทุกครั้ง เพื่อควบคุมอายุของนม
• FIFO: Fist In First Out นำนมที่ปั๊มก่อนมาใช้ก่อนเสมอ

6. หากนมมีกลิ่นหืน

• ผสมกับนมที่เพิ่งปั๊มใหม่: หากกลิ่นหืนไม่แรงมาก สามารถผสมกับนมที่เพิ่มปั๊มใหม่เพื่อลดความเข้มข้นของกลิ่น
• ปรับปริมาณ: ค่อยๆ เพิ่มสัดส่วนของนมสดใหม่ทีละน้อย เพื่อให้ลูกน้อยค่อยๆ ปรับตัว
• สังเกตอาการของลูก: หากลูกน้อยมีอาการผิดปกติหลังดื่มนมที่มีกลิ่น ควรปรึกษาแพทย์

เคล็ดลับเพิ่มเติม

• ปั๊มนมให้เร็วที่สุด: หลังจากปั๊มนมเสร็จ ควรรีบนำไปแช่แข็งทันที
• ใช้ภาชนะแก้ว: ภาชนะแก้วมีความคงทนและไม่ดูดซับกลิ่น
• หลีกเลี่ยงการละลายและแช่แข็งซ้ำ: การละลายและแช่แข็งซ้ำๆ จะทำให้น้ำนมเสียคุณภาพ
• ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ: หากมีข้อสงสัยเพิ่มเติม ควรปรึกษาแพทย์หรือที่ปรึกษาการให้นมบุตร
• เลือกภาชนะที่ปิดสนิท: เพื่อป้องกันไม่ให้อากาศเข้าไปสัมผัสกับนม
• เก็บในส่วนที่เย็นที่สุดของช่องแช่แข็ง: หลีกเลี่ยงการเก็บนมใกล้ประตูช่องแช่แข็ง
• อย่านำนมเข้าออกช่องแช่แข็งบ่อยครั้ง: การเปิด-ปิดช่องแช่แข็งบ่อยครั้งจะทำให้อุณหภูมิภายในเปลี่ยนแปลง และอาจส่งผลต่อคุณภาพของนม

การนำนมแม่ที่แช่แข็งมาใช้ ต้องละลายนมอย่างไร?

• ละลายนมในตู้เย็น: วิธีนี้เป็นวิธีที่ปลอดภัยที่สุด ควรนำนมออกจากช่องแช่แข็งมาไว้ในตู้เย็นช่องธรรมดาล่วงหน้าประมาณ 6-8 ชั่วโมง
• ละลายนมด้วยน้ำอุ่น: นำถุงนมแช่ในภาชนะที่มีน้ำอุ่นอุณหภูมิพอเหมาะ ไม่ควรใช้น้ำร้อนจัด
• อุ่นนม: หลังจากละลายนมแล้ว สามารถอุ่นนมด้วยวิธีต่างๆ เช่น นึ่งในหม้อนึ่ง หรือแช่ในน้ำอุ่น

การเก็บรักษานมแม่ให้ถูกวิธีจะช่วยให้ลูกน้อยได้รับสารอาหารครบถ้วนและเติบโตอย่างแข็งแรง หากคุณแม่ปฏิบัติตามคำแนะนำเหล่านี้ จะช่วยให้เก็บนมแม่ได้นาน ลดปัญหาเรื่องกลิ่นหืนและทำให้คุณแม่มั่นใจได้ว่าลูกน้อยจะได้รับนมที่ดีที่สุดค่ะ หากมีข้อสงสัยใดๆ ควรปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญด้านการให้นมบุตรนะคะ

ที่มา :  โรงพยาบาลบำรุงราษฎร์ , โรงพยาบาลวิชัยเวช , โรงพยาบาลเปาโล , โรงพยาบาลสมิติเวช

บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ

วิธีจัดเรียง สต๊อกนมแม่ และวิธีการเก็บนแม่ ในตู้แช่พื้นที่น้อย

คัดเต้าเป็นก้อน ปั๊มไม่ออก ทำอย่างไร เทคนิคนวดเต้านมก่อนปั๊ม

5 ผลไม้บำรุงน้ำนม เพิ่มน้ำนมให้กับคุณแม่น้ำนมน้อย