กลุ่มอาการ HELLP (HELLP Syndrome) เป็นอีกหนึ่งอาการผิดปกติของคุณแม่ตั้งครรภ์หรือคุณแม่หลังคลอดแล้ว ซึ่งเกี่ยวกับตับ เลือด และความดันโลหิต หรืออาการนี้วินิจฉัยยากมาก เนื่องจากไม่ได้มีอาการที่แสดงออกได้ชัดเจน ส่วนใหญ่มักมีอาการคลุมเครือ ซึ่ง กลุ่มอาการ HELLP ขณะตั้งครรภ์ จัดเป็นกลุ่มที่มีปัญหาสุขภาพร้ายแรงมาก ๆ จึงต้องรีบเข้ารักษาเพราะอาจถึงแก่ชีวิตได้ อย่างไรก็ตาม กลุ่มอาการนี้ยังถือว่าพบได้น้อยอยู่ค่ะ
อาการของ กลุ่มอาการ HELLP
ความจริงแล้วกลุ่มอาการ HELLP ค่อนข้างสังเกตอาการได้ยากมากเลยค่ะ เพราะส่วนใหญ่จะมีอาการกว้าง ๆ คล้ายกับปัญหาสุขภาพอื่น ๆ อย่างเช่นติดเชื้อไวรัสในกระเพาะอาหาร ไวรัสตับอักเสบ โรคถุงน้ำดี โรคเกล็ดเลือดต่ำจากภูมิคุ้มกัน และอาการทั่วไปของคนตั้งครรภ์ จึงทำให้วินิจฉัยโรคได้ยากขึ้น
นอกจากนี้ผู้ป่วยแต่ละคนยังมีอาการที่แตกต่างกันอีกด้วย โดยผู้ที่ตั้งครรภ์มักจะรู้สึกไม่สบายหรืออ่อนแรง คุณแม่บางรายก็อาจจะปวดท้องโดยเฉพาะท้องส่วนบน คลื่นไส้ อาเจียน ปวดศีรษะ เป็นต้น หรือไม่ก็จะมีน้ำหนักตัวเพิ่มขึ้นมากและรวดเร็ว มองเห็นเป็นภาพเบลอ ส่วนอาการที่พบได้ยากจะเป็นเลือดกำเดาไหลหรือเลือดออกที่หยุดไหลช้า ไม่ก็มีความรู้สึกที่สับสน หรือชัก ซึ่งควรไปพบแพทย์ทันที
สาเหตุของกลุ่มอาการ HELLP ขณะตั้งครรภ์
แม้ว่าตอนนี้จะยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัดแต่ก็มีผู้เชี่ยวชาญคาดการณ์เอาไว้ ดังนี้
- เกิดจากภาวะครรภ์เป็นพิษ ทำให้ความดันโลหิตสูงขึ้น โดยเฉพาะในช่วงไตรมาสสุดท้ายของการตั้งครรภ์ แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าคนที่มีภาวะครรภ์เป็นพิษทุกคนจะมีอาการนี้ เพราะเจอได้น้อยมากเลยค่ะ
- มีประวัติสุขภาพหรือโรคประจำตัว เช่น โรคอ้วน โรคเบาหวาน โรคไต โรคความดันโลหิตสูง
- ผู้ที่ผ่านการตั้งครรภ์มาแล้วมากกว่า 2 ครั้ง จะมีความเสี่ยงสูงขึ้นหากเคยเกิดกลุ่มอาการนี้ในระหว่างการตั้งครรภ์ครั้งก่อน
- ผู้ที่มีอายุเกิน 35 ปี
บทความที่เกี่ยวข้อง : ภาวะแทรกซ้อนระหว่างตั้งครรภ์ 10 โรคอันตราย โรคแทรกซ้อนแม่ท้องต้องระวัง
กลุ่มอาการ HELLP ขณะตั้งครรภ์ รักษาได้ไหม ?
กลุ่มอาการ HELLP ถือว่าเป็นปัญหาสุขภาพที่รุนแรงต่อแม่และทารกพอสมควร การคลอดก่อนกำหนดจึงถือเป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่ดีที่สุด ในการลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อนที่อาจตามมาภายหลัง และอาการของผู้ป่วยจะดีขึ้น 2–3 วันหลังคลอด แต่ถ้าผู้ป่วยมีอายุครรภ์น้อยกว่า 34 สัปดาห์ แพทย์ก็จะทำการประเมินก่อนเพื่อให้เกิดความปลอดภัยสูงสุดทั้งกับคุณแม่และลูกน้อยในครรภ์
จากนั้น ในระหว่างที่ผู้ป่วยตั้งครรภ์ หรือหลังคลอดบุตรแล้ว แพทย์จะรักษาตามความรุนแรงของอาการและอายุครรภ์อย่างเช่น การใช้ยาคอร์ตโคสเตอรอยด์ เพื่อให้ปอดของทารกคลอดก่อนกำหนดได้เจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว ยาแมกนีเซียมซัลเฟตใช้ต้านชัก รวมไปจนถึงการถ่ายเลือด เพื่อรักษาโลหิตจางและเกล็ดเลือดต่ำ
ภาวะแทรกซ้อน กลุ่มอาการ HELLP
สำหรับกลุ่มอาการ HELLP สามารถก่อให้เกิดภาวะแทรกซ้อนต่อแม่และลูกน้อยได้ ทั้งก่อนและหลังคลอด เช่น ตับแตก ไตวาย ระบบทางเดินหายใจล้มเหลวเฉียบพลัน มีภาวะน้ำท่วมปอด ตกเลือดหลังคลอด ทารกในครรภ์เจริญเติบโตช้า ภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนด ภาวะเลือดแข็งตัวในหลอดเลือดแบบแพร่กระจาย รวมไปจนถึงอาการชัก และถ้าหากปล่อยเอาไว้โดยที่ไม่ได้รับการรักษาผู้ป่วยอาจเป็นอันตรายถึงแก่ชีวิตได้
วิธีการป้องกันกลุ่มอาการ HELLP มีอะไรบ้าง
1. ให้ยาลดความดัน กลุ่มอาการ HELLP ขณะตั้งครรภ์
อย่างที่ได้เกริ่นไปเมื่อข้างต้นว่าอาการของกลุ่มนี้ค่อนข้างรุนแรงและอันตราย แพทย์จึงจำเป็นต้องสั่งยาเพื่อรักษาอาการ เช่น ยากระตุ้นหัวใจ ยาลดความดัน เพื่อควบคุมความดันของคุณแม่ หากไม่สามารถควบคุมความดันได้แสดงว่ามีอาการรุนแรงมากจนอาจจะต้องยุติการตั้งครรภ์ทันที
2. ให้ยาป้องกันชักที่เหมาะสม
ภาวะครรภ์เป็นพิษชนิดรุนแรงที่มาพร้อมกับอาการชักนั้นถือเป็นเรื่องที่รุนแรงมาก ๆ สำหรับคุณแม่ที่กำลังตั้งครรภ์ และอาจเป็นอันตรายถึงชีวิต แพทย์จะให้ยาป้องกันอาการชักต่อเนื่องไปจนถึงหลังคลอดภายในระยะเวลา 24 ชั่วโมง โดยจะมีการเฝ้าอย่างใกล้ชิดตลอดเวลา เพราะยังถือว่ามีความเสี่ยงมาก ๆ อยู่ค่ะ ซึ่งระยะเวลานานสุดที่ต้องเฝ้าระวังอาจกินเวลาไปถึง 2 อาทิตย์หลังคลอดได้
3. ยุติการตั้งครรภ์
ก่อนจะทำการยุติการตั้งครรภ์ แพทย์จะทำการพิจารณาให้คลอดก่อนกำหนด ในกรณีที่คุณแม่มีอายุครรภ์มากกว่า 34 สัปดาห์และมีอาการรุนแรง และเมื่อตรวจปากมดลูกแล้ว ถ้าเกิดว่าพร้อมคลอดก็จะให้คลอดเองโดยเร็วที่สุด หรือไม่ก็อาจจะต้องผ่าคลอดถ้าเกิดว่าปากมดลูกไม่พร้อมหรือเมื่อพบว่ามีภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ ที่เป็นอันตรายชีวิต
การดูแลทารกที่คลอดก่อนกำหนด
สำหรับคุณแม่ที่ทำการคลอดก่อนกำหนด เนื่องจากอยู่ในกลุ่มอาการ HELLP ขณะตั้งครรภ์ หรืออาการครรภ์เป็นพิษ ในขณะที่ลูกน้อยในครรภ์ยังเจริญเติบโตได้ไม่เต็มที่ มีน้ำหนักน้อย เพราะอายุครรภ์ยังไม่ถึงกำหนด แพทย์จะต้องดูแลรักษาภาวะต่าง ๆ ของทารกที่คลอดก่อนกำหนดอย่างใกล้ชิด เพราะอาจจะเกิดภาวะแทรกซ้อนและความไม่พร้อมทางร่างกายสูง
เนื่องจากทารกที่คลอดก่อนกำหนดยังเจริญเติบโตได้ไม่สมบูรณ์ ทำให้อัตราการตายของทารกมีสูงมากกว่าทารกที่คลอดครบกำหนดถึง 3 เท่า เพราะปอดของทารกยังทำงานได้ไม่เต็มที่ทำให้หายใจเองยังไม่ได้ รวมไปจนถึงปัญหาเรื่องของการมองเห็น การได้ยินเสียง ภาวะโลหิตจาง และเกิดการติดเชื้อง่ายกว่าเด็กทั่วไป
การเกิดกลุ่มอาการ HELLP แม้ว่าจะยังไม่มีวิธีป้องกันโดยตรง แต่คุณแม่ก็สามารถลดความเสี่ยงได้ด้วยการรักษาสุขภาพให้แข็งแรงได้ด้วยการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ โดยเน้นกินผักผลไม้ให้เพียงพอในแต่ละวัน รวมถึงการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เพื่อลดความเสี่ยงปัญหาสุขภาพที่เกี่ยวข้องกับกลุ่มอาการ HELLP
บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ :
โรคประจำตัวกับคนท้อง คุณแม่ควรเฝ้าระวังอาจส่งผลต่อลูกในครรภ์ได้
คุณหมอบอกมา 5 ภาวะแทรกซ้อนขณะตั้งครรภ์ ที่แม่ท้องต้องระวัง!!
โรคภูมิแพ้ในแม่ท้อง เสี่ยงต่อความผิดปกติของลูกในครรภ์หรือไม่