ของเล่นไม่ใช่แค่สิ่งของที่สร้างความสนุกสนาน แต่ยังช่วยเปิดโลกการเรียนรู้ พัฒนาทักษะ และสร้างเสริมจินตนาการให้กับลูกน้อยด้วย ดังนั้น การเลือกของเล่นให้ลูกน้อย ต้องเลือก ของเล่นที่ดี ที่จะสนับสนุนการพัฒนาทางด้านต่างๆ ของลูกในช่วงวัยเริ่มต้น ต่อยอดไปสู่การเติบโตอย่างเต็มศักยภาพภาพและมีความสุข มาดูกันค่ะว่า ของเล่นที่ดี สำหรับลูกน้อย เลือกยังไง? ให้เหมาะกับพัฒนาการลูกแต่ละช่วงวัย และเป็นของเล่นแบบไหนบ้าง
คุณสมบัติ ของเล่นที่ดี สำหรับลูกน้อย
เคยสงสัยไหมคะว่าทำไมลูกน้อยถึงสนุกกับการคลุกคลีอยู่กับของเล่น นั่นก็เพราะว่าของเล่นแต่ละชิ้นล้วนมีอิทธิพลต่อพัฒนาการของเด็กในแต่ละช่วงวัย ไม่ว่าจะเป็นการฝึกกล้ามเนื้อมัดเล็ก พัฒนาการประสานงานของมือและตา เสริมสร้างทักษะทางสังคม หรือจุดประกายความคิดสร้างสรรค์ ยิ่งในปัจจุบันที่นวัตกรรมทุกด้านก้าวหน้าอย่างรวดเร็ว ของเล่นสำหรับเด็กจึงวิวัฒน์ไปมากเช่นกัน ทำให้คุณพ่อคุณแม่หลายคนอาจพบเจอปัญหาว้าวุ่นใจในการเลือกของเล่นให้ลูก ทั้งในร้านค้าและช่องทางออนไลน์ ที่ต่างบอกว่าของเล่นนั้นๆ ดีต่อพัฒนาการด้านต่างๆ ของเด็ก
อย่างไรก็ตาม มีผลการวิจัยของ มหาวิทยาลัยอีสเทิร์นคอนเนคติคัตสเตท ชี้แนะไว้ค่ะว่า ของเล่นที่มีคุณภาพและส่งเสริมพัฒนาการเด็ก ควรมีคุณสมบัติสำคัญ 3 ข้อ ได้แก่
-
เรียบง่าย
ของเล่นที่มีความเรียบง่ายจะกระตุ้นให้ลูกได้ใช้จินตนาการและความสามารถในการเล่น คิดต่อยอด รวมถึงการแก้ปัญหาค่ะ เช่น บล็อกไม้ 1 ชิ้น ลูกน้อยอาจนำไปเล่นได้หลากหลายรูปแบบ วางแนวตั้ง แนวนอน วางเอียง หรือพิงกับของเล่นชิ้นอื่นๆ แต่หากเป็นของเล่นแบบเฉพาะอย่างโทรศัพท์ของเล่น มักมีวิธีเล่นแบบเดียว เป็นต้น ดังนั้น ยิ่งของเล่นเรียบง่าย ลูกก็จะยิ่งต้องใช้ความคิดสร้างสรรค์และจินตนาการในการเล่นมากขึ้นค่ะ
-
เปิดกว้าง
มีความเชื่อมโยงกับ “ความเรียบง่าย” ค่ะ เพราะของเล่นที่เปิดกว้างคือของเล่นที่ไม่ได้กำหนดวิธีการเล่นตายตัว ลูกจะได้ใช้ความคิดสร้างสรรค์และความยืดหยุ่นในการเล่น ไม่ว่าจะกลิ้งหรือโยนบอล ปั้นดินปั้นแป้ง ฯลฯ อีกทั้งของเล่นที่เปิดกว้างยังสามารถดึงดูดความสนใจของลูกได้นาน เพราะลูกจะสามารถคิดค้นวิธีการเล่นใหม่ๆ ได้อยู่เสมอนั่นเองค่ะ
-
ไม่เหมือนจริงจนเกินไป
ของเล่นที่แตกต่างจากความเป็นจริงบ้าง จะช่วยกระตุ้นจินตนาการและสร้างการสนทนาระหว่างการเล่นได้ค่ะ เช่น ตุ๊กตายูนิคอร์น อาจกระตุ้นการพูดคุยถึงความสามารถพิเศษ และการผจญภัยเหนือจินตนาการได้มากกว่าตุ๊กตาม้าทั่วไป เป็นต้น
หลักสำคัญที่พ่อแม่ต้องใส่ใจในการเลือก ของเล่นที่ดี ให้ลูก
อย่างแรกที่สำคัญที่สุดในการเลือก ของเล่นที่ดี ให้ลูก คือ “ความปลอดภัย” ค่ะ โดยคุณพ่อคุณแม่ควรเลือกของเล่นที่ไม่มีชิ้นส่วนเล็กๆ ที่เสี่ยงต่อการหลุดออกมาจนก่ออันตรายกับลูกได้ รวมถึงควรทำจากวัสดุที่ปลอดจากสารเคมี ไม่มีสารพิษ ไม่แตกหักง่าย ไม่มีคม ไม่มีไฟฟ้า และไม่มีแบตเตอรี่ เพื่อให้ลูกน้อยเล่นได้อย่างมั่นใจและปลอดภัยค่ะ
นอกจากนี้ยังควรคำนึงถึงหลักการอื่นๆ ร่วมด้วย ดังนี้
- ของเล่นที่ดี ที่เหมาะสมกับช่วงวัย ของเล่นแต่ละชนิดออกแบบมาเพื่อพัฒนาทักษะที่แตกต่างกัน ดังนั้น ควรเลือกของเล่นที่เหมาะสมกับช่วงวัยและความสามารถของลูกน้อยค่ะ
- ช่วยส่งเสริมพัฒนาการ ควรเลือกของเล่นที่ช่วยกระตุ้นพัฒนาการด้านต่างๆ ของลูกน้อย เช่น พัฒนาการทางร่างกาย พัฒนาการทางสมอง พัฒนาการทางภาษา และพัฒนาการทางสังคม
- สร้างสรรค์และสนุก เลือกของเล่นที่ลูกน้อยสามารถใช้จินตนาการและความคิดสร้างสรรค์ในการเล่นได้อย่างอิสระ
- มีคุณภาพและมาตรฐาน เลือกของเล่นที่ทำจากวัสดุที่มีคุณภาพดี ทนทานต่อการใช้งาน ง่ายต่อการทำความสะอาด และได้รับการรับรองมาตรฐานจากหน่วยงานที่มีความน่าเชื่อถือ หลีกเลี่ยงของเล่นที่มีส่วนผสมของโลหะหนัก เช่น ปรอท ตะกั่ว ซึ่งอาจเป็นอันตรายถ้าเด็กนําเข้าปาก โดยสีควรติดอยู่กับตัวของเล่นได้แน่น ไม่ล่อนหลุดง่าย
ของเล่นที่ดี ช่วยเสริมพัฒนาการอะไรให้ลูกบ้าง
-
พัฒนาทักษะทางสมอง
การเลือกของเล่นที่กระตุ้นสมองสามารถช่วยให้ลูกน้อยได้พัฒนาความคิดสร้างสรรค์และทักษะการแก้ปัญหา ของเล่นที่เหมาะสม เช่น ชุดบล็อกไม้ที่สามารถนำมาวางเรียงกันเป็นรูปต่างๆ หรือเกมปริศนาที่ท้าทายการคิด สามารถช่วยพัฒนาการประสานงานระหว่างมือและตา และฝึกการคิดเชิงตรรกะได้อย่างดี
-
เสริมทักษะทางร่างกาย
ลูกบอล และของเล่นที่กระตุ้นให้ลูกน้อยได้วิ่ง กระโดด หรือของเล่นที่ส่งเสริมการเคลื่อนไหว จะช่วยเสริมสร้างความแข็งแรงและความยืดหยุ่นให้กับร่างกาย พัฒนากล้ามเนื้อและการประสานงานระหว่างอวัยวะต่างๆ อันเป็นพื้นฐานสำคัญสำหรับการเรียนรู้กิจกรรมอื่นๆ ในอนาคตได้ค่ะ
-
พัฒนาทักษะทางสังคมและอารมณ์
ของเล่นที่ดี ควรส่งเสริมให้ลูกได้มีโอกาสเล่นร่วมกับผู้อื่นด้วย เนื่องจากเป็นสิ่งสำคัญต่อพัฒนาการทางสังคมของลูกน้อย การเลือกของเล่นที่สามารถเล่นเป็นกลุ่ม เช่น ชุดเครื่องครัว หรือชุดแต่งตัวคุณหมอ หรืออื่นๆ จะช่วยให้ลูกน้อยเรียนรู้การแบ่งปัน การสื่อสาร และการทำงานร่วมกับผู้อื่น สร้างความเข้าใจและเคารพความแตกต่างได้ดีค่ะ
-
ส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์
ของเล่นที่มีส่วนประกอบหลายๆ ชิ้น อย่างงานศิลปะ งานปั้น จะช่วยกระตุ้นให้ลูกน้อยเกิดความคิดสร้างสรรค์ได้ดีมากค่ะ โดยลูกจะได้ฝึกฝนการใช้จินตนาการและพัฒนาความคิดริเริ่มอย่างต่อเนื่อง ซึ่งการเล่นในลักษณะนี้ไม่เพียงสร้างความสนุกสนาน แต่ยังช่วยพัฒนาทักษะทางด้านการคิดอย่างเป็นระบบ และคิดอย่างสร้างสรรค์ได้ในอนาคต
|
|---|
ของเล่นที่ดีสำหรับลูกน้อยแต่ละช่วงวัย
|
| วัยแรกเกิด – 6 เดือน |
- โมบาย ช่วยกระตุ้นการมองเห็นและการได้ยิน
- ของเล่นเขย่ามีเสียง ช่วยพัฒนาการได้ยินและการหยิบจับ
- ของเล่นผ้า นุ่มและปลอดภัยสำหรับเด็กทารก
|
| วัย 7-12 เดือน |
- ของเล่นที่มีปุ่มกดและเสียง พัฒนาการได้ยินและการสัมผัส
- บล็อกไม้ ช่วยพัฒนากล้ามเนื้อมือ และการแก้ปัญหา
- หนังสือผ้า กระตุ้นการอ่าน พัฒนาการด้านภาษา การมองภาพ กล้ามเนื้อมือ ส่งเสริมสติปัญญาและการเรียนรู้
- รถลากจูง ส่งเสริมการใช้กล้ามเนื้อ การทรงตัว และฝึกการเคลื่อนไหว
|
| เด็ก 1-2 ขวบ |
- ตัวต่อ ช่วยพัฒนาการกล้ามเนื้อมือและการคิดสร้างสรรค์
- อุปกรณ์ศิลปะ ช่วยพัฒนาการแสดงออกและความคิดสร้างสรรค์
- นิทานตามวัย สมุดรูปภาพสัตว์ สิ่งของ ช่วยให้ลูกเรียนรู้ชื่อสิ่งต่างๆ ส่งเสริมพัฒนาการทางภาษา
- กล่องหยอดรูปทรงต่างๆ ส่งเสริมพัฒนาการสติปัญญาและการใช้มือสายตาประสานกัน
|
| อายุ 2-3 ขวบ |
- ของเล่นบทบาทสมมติ ช่วยพัฒนาการทางสังคมและอารมณ์ คำศัพท์ และการสื่อสาร
- เกมกระดาน ช่วยพัฒนาการคิดเชิงตรรกะและการแก้ปัญหา
- จักรยานสามล้อ ช่วยพัฒนาการเคลื่อนไหวและการทรงตัว กล้ามเนื้อมือขาที่ประสานกันและการมองเห็น
- ลูกปัดขนาดใหญ่ การร้อยลูกปัดจะช่วยฝึกสมาธิและกล้ามเนื้อมือสายตาประสานกัน
- จิ๊กซอว์ บล็อกไม้สีและรูปทรงต่างๆ ช่วยเรียนรู้การจับคู่สี รูปทรง และการนับจำนวน
|
| วัย 4-6 ขวบ |
- จักรยาน ส่งเสริมการใช้กล้ามเนื้อต่างๆ ให้คล่องแคล่วมากขึ้น ทักษะการทรงตัว กล้ามเนื้อมือขาที่ประสานกัน
- การเล่นเป็นกลุ่ม ช่วยการเรียนรู้ทักษะทางด้านสังคม
- ชุดของเล่นเลียนแบบของจริง ชุดครัว ชุดอุปกรณ์คุณหมอ ชุดตัวต่อสร้างเมือง ส่งเสริมความคิดจินตนาการและการแก้ปัญหาที่ซับซ้อนขึ้น ได้เรียนรู้ทักษะวางแผนและการแก้ปัญหา
|
ทั้งนี้ ไม่ว่าคุณพ่อคุณแม่จะมีลูกน้อยในช่วงวัยใดก็ตาม สิ่งสำคัญอีกอย่างที่ไม่ควรละเลยคือ การสังเกตความสนใจของลูก เลือกของเล่นที่ลูกสนใจและอยากเล่น โดยมีคุณพ่อคุณแม่อยู่ใกล้ๆ หรือร่วมเล่นไปพร้อมกับลูกซึ่งจะยิ่งกระตุ้นพัฒนาการลูกได้ดีที่สุด นอกจากนี้ ของเล่นที่ดีทุกชิ้นอาจกลายเป็นของเล่นให้โทษได้หาก “ไม่สะอาด” ดังนั้น หมั่นทำความสะอาดของเล่นเสมอ เพื่อสุขอนามัยที่ดีของลูกน้อยนะคะ
การเลือกของเล่นที่ดีนับเป็นการลงทุนในพัฒนาการของลูกค่ะ แต่ไม่จำเป็นว่าต้องเป็นของเล่นที่ซับซ้อนหรือราคาแพงนะคะ ขอเพียงมีคุณสมบัติที่จะช่วยส่งเสริมพัฒนาการของลูกในแต่ละด้านเป็นสำคัญ เปิดโอกาสให้เด็กได้ใช้จินตนาการ และสามารถเล่นได้อย่างอิสระหลากหลายรูปแบบ ก็จะช่วยให้ลูกน้อยเติบโตไปในทิศทางที่ดีและมีความสุข เพื่อให้ของเล่นเป็นมากกว่าแค่ของเล่น แต่เป็นของขวัญแห่งพื้นฐานการเรียนรู้ที่ยั่งยืนค่ะ
ที่มา : อ่านหนังสือกับลูก , www.firstclasstoy.com , www.samitivejhospitals.com , madderaka.com
บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ
ลูกชอบเล่นนอกบ้านทั้งวัน ดีหรือไม่ดี การเล่นนอกบ้านมีประโยชน์อย่างไร ?
เตรียมความพร้อมลูกน้อยก่อนเข้าอนุบาล เช็คลิสต์ 14 สิ่งที่พ่อแม่ต้องทำ!
20 กิจกรรมพัฒนาสมองลูกน้อย ปลดล็อคพลังสมองลูกวัยเตาะแตะ
มีข้อสงสัยเรื่องการตั้งครรภ์ หรือมีคำถามเรื่องการเลี้ยงลูกหรือเปล่าคะ? ติดตามอ่านบทความ หรือสอบถามสิ่งที่คุณอยากรู้ผ่านแอปของเราได้เลย
ดาวน์โหลด theAsianparent แอปพลิเคชัน ทั้ง IOS และ Android ได้แล้ววันนี้!
