เจ็บท้องเตือน vs เจ็บท้องคลอด เหมือนหรือต่าง สังเกตและรับมืออย่างไร

คุณแม่ที่ตั้งครรภ์ท้องแรก อาจสงสัยว่า เจ็บท้องเตือน กับ เจ็บท้องคลอด เหมือนหรือต่างกันอย่างไร เจ็บท้องเตือนเจ็บตรงไหน เจ็บท้องเตือนกี่วันคลอด บทความนี้จะช่วยให้คุณแม่เข้าใจเกี่ยวกับอาการเจ็บท้องเตือน พร้อมวิธีรับมือและข้อสังเกตสำคัญเพื่อให้เตรียมตัวคลอดได้อย่างมั่นใจ

เจ็บท้องเตือน คืออะไร

เจ็บท้องเตือน (Braxton Hicks Contractions) เป็นการบีบตัวของมดลูกที่เกิดขึ้นเป็นระยะๆ มักเกิดขึ้นในช่วงการตั้งครรภ์ไตรมาสที่ 3 และถี่ขึ้นเมื่อถึงวันใกล้คลอด เพราะช่วงใกล้คลอดมดลูกจะขยายตัวเต็มที่และเคลื่อนตัวลงต่ำ จึงรู้สึกได้ว่ามดลูกแข็งตัวบ่อยครั้งขึ้น บางรายอาจคลำและรู้สึกได้ว่าเป็นก้อนแข็งๆ บริเวณหน้าท้อง รวมทั้งอาจรู้สึกได้ถึงมดลูกที่บีบตัว แต่ยังไม่เป็นจังหวะที่แน่นอน อาจรู้สึกแน่นท้อง ปวดหน่วงๆ คล้ายปวดประจำเดือน โดยมักเกิดในช่วงไตรมาสที่ 3 และจะถี่ขึ้นเมื่อใกล้วันคลอด

เจ็บท้องเตือนเจ็บตรงไหน มีอาการอย่างไร

การเจ็บท้องเตือนในช่วงไตรมาสสุดท้ายของการตั้งครรภ์นั้นมักมีอาการคล้ายกับปวดประจำเดือน คือ ปวดหน่วงบริเวณหน้าท้องหรือท้องน้อย รู้สึกเหมือนท้องแข็งเป็นพักๆ อาจจะทำให้รู้สึกไม่สบายตัว แต่ยังไม่เจ็บปวดถึงขั้นทนไม่ไหว แม้จะมีอาการท้องแข็งบ่อยขึ้น แต่ยังไม่มีมูกเลือดหรือน้ำเดิน อาจยังเป็นเพียงอาการเจ็บท้องเตือน หากอาการบีบตัวของมดลูกยังไม่สม่ำเสมอและไม่ได้เจ็บมากขึ้นเรื่อย ๆ ยังไม่จำเป็นต้องไปโรงพยาบาล แต่ควรสังเกตอาการอย่างใกล้ชิด

ทั้งนี้ อาการเจ็บท้องเตือนที่พบบ่อย ได้แก่

• อาการเจ็บท้องเป็นจังหวะแต่ไม่สม่ำเสมอ
• ปวดแบบแน่นๆ ตึงๆ ที่หน้าท้อง
• ไม่รุนแรง และมักบรรเทาได้เมื่อเปลี่ยนอิริยาบถ เช่น เดิน หรือนั่งพัก
• ไม่มีมูกเลือดหรือมีน้ำเดินร่วมด้วย

คุณแม่ตั้งครรภ์บางรายอาจสังเกตว่า อาการเจ็บท้องเตือนมักเกิดขึ้นเมื่อร่างกายขาดน้ำ ดื่มน้ำเปล่าไม่เพียงพอ นอกจากนี้ ยังมีสาเหตุอื่นๆ ที่ทำให้เกิดอาการเจ็บท้องเตือน ได้แก่

• อาการป่วยที่ทำให้รู้สึกเวียนหัว คลื่นไส้
• ลูกในท้องดิ้น
• เมื่อคุณแม่ยกของหนัก หรือมีเพศสัมพันธ์
• ปวดปัสสาวะ 

รับมืออาการเจ็บท้องเตือน

อาการเจ็บท้องเตือนอาจทำให้คุณแม่รู้สึกไม่สบายตัวหรือกังวลใจ แต่อาการนี้สามารถบรรเทาได้ด้วยวิธีง่ายๆ ต่อไปนี้ เพื่อช่วยให้รู้สึกดีขึ้น

• เปลี่ยนอิริยาบถ เช่น จากนั่งเป็นเดิน หรือจากยืนเป็นนอนพัก โดยทั่วไปเมื่ออาการเจ็บท้องเตือนจะดีขึ้นได้ เมื่อเปลี่ยนอิริยาบถ
• ดื่มน้ำมากๆ เพราะอาการขาดน้ำอาจทำให้มดลูกบีบตัวบ่อยขึ้น
• อาบน้ำอุ่นหรือแช่น้ำอุ่น เป็นวิธีที่ช่วยให้กล้ามเนื้อผ่อนคลาย ทำให้อาการเจ็บท้องทุเลาลง
• ฝึกหายใจลึกๆ เพื่อช่วยลดความตึงเครียด คุณแม่อาจนอนหรือนั่งในท่าที่สบาย หลับตา หายใจเข้า-ออก ช้าๆ เหมือนการทำสมาธิ หรือใช้การฝึกหายใจของคนท้อง ที่หายใจเข้าทางจมูก และหายใจออกด้วยการเป่าลมออกจากปากช้าๆ ก็ได้ 

เจ็บท้องเตือน vs เจ็บท้องจริง แยกได้อย่างไร

อาการเจ็บท้องเตือนและเจ็บท้องคลอดอาจคล้ายกัน แต่มีจุดสังเกตที่ช่วยให้คุณแม่แยกความแตกต่างได้ ดังนี้

เจ็บท้องเตือนกี่วันคลอด

อาการเจ็บท้องเตือนมักเกิดขึ้นช่วงไตรมาสที่ 3 ของการตั้งครรภ์ แต่ก็สามารถเริ่มได้ตั้งแต่อายุครรภ์ 20 สัปดาห์ ดังนั้น ระยะเวลาห่างระหว่างอาการเจ็บท้องเตือน ไปจนถึงอาการเจ็บท้องคลอดจริงๆ จึงอาจแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล ทั้งนี้ อาการเจ็บท้องเตือนโดยทั่วไปจะเริ่มเจ็บถี่ขึ้นเรื่อยๆ ตั้งแต่อายุครรภ์ 32 สัปดาห์ เป็นต้นไป

ซึ่งอาการเจ็บท้องคลอดที่แตกต่างจากการเจ็บท้องเตือน ได้แก่ มีมูกเลือดออกทางช่องคลอด ซึ่งเกิดจากปากมดลูกเริ่มเปิดและขยาย ทำให้เส้นเลือดเล็ก ๆ บริเวณปากมดลูกแตก ส่งผลให้มีมูกปนเลือดไหลออกมา ถุงน้ำคร่ำแตกหรือน้ำเดิน เป็นอีกหนึ่งสัญญาณสำคัญ โดยน้ำคร่ำจะไหลออกมาเป็นของเหลวใส ไม่มีกลิ่น ซึ่งอาจไหลออกมามากหรือค่อยๆ ซึม หากเกิดอาการน้ำเดิน มีโอกาสสูงถึง 80% ที่จะคลอดภายใน 12 ชั่วโมง จึงควรรีบไปพบแพทย์ทันที

เจ็บท้องเตือนแบบนี้ ต้องรีบพบแพทย์

บางครั้งคุณแม่ตั้งครรภ์ โดยเฉพาะท้องแรก อาจไม่แน่ใจระหว่างเจ็บท้องเตือนกับเจ็บท้องคลอด หากไม่แน่ใจว่าอาการที่รู้สึกเป็นสัญญาณของการเจ็บท้องคลอดจริงหรือไม่ ควรปรึกษาแพทย์หรือพยาบาลผดุงครรภ์ เพื่อคลายความกังวลใจ นอกจากนี้ อาการเจ็บท้องเตือน ที่ร่วมกับอาการต่างๆ ต่อไปนี้ อาจเป็นสัญญาณความผิดปกติ ที่ควรรีบพบแพทย์เพื่อวินิจฉัยและรักษาให้เหมาะสม เพื่อความปลอดภัยของแม่และลูก  

• มีเลือดออกทางช่องคลอด
• มีน้ำคร่ำไหลออกมาอย่างต่อเนื่อง หรือมีน้ำเดิน (อาจเป็นน้ำไหลออกมามากหรือซึมทีละน้อย)
• มีอาการเจ็บท้องเป็นระยะ ๆ ทุก 5 นาทีติดต่อกันเป็นเวลา 1 ชั่วโมง
• ปวดท้องจนเดินแทบไม่ไหว
• สังเกตว่าลูกดิ้นน้อยลงอย่างชัดเจน หรือรู้สึกการเคลื่อนไหวของลูกน้อยกว่า 10 ครั้งใน 2 ชั่วโมง
• มีสัญญาณของการเจ็บท้องคลอดก่อนอายุครรภ์ 37 สัปดาห์

อาการเจ็บท้องเตือนเป็นสิ่งที่คุณแม่ตั้งครรภ์แทบทุกคนต้องเผชิญ การเข้าใจและแยกความแตกต่างระหว่างเจ็บเตือนกับเจ็บจริง จะช่วยลดความกังวลของว่าที่คุณแม่ พร้อมทั้งทำให้คุณแม่ดูแลตัวเองได้อย่างเหมาะสม เมื่อถึงเวลาที่ลูกน้อยจะลืมตาดูโลก คุณแม่จะพร้อมรับมือกับทุกช่วงเวลาของการคลอดด้วยความมั่นใจ สามารถฝ่าฟันความยากลำบากและความเจ็บปวดต่างๆ เพื่อได้อุ้มลูกน้อยไว้ในอ้อมแขนเป็นครั้งแรก

ที่มา: โรงพยาบาลนครธน, WebMD  

บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ

ผ่าคลอดได้กี่คน ลูกถึงจะปลอดภัย? เหตุผลที่ไม่ควรผ่าคลอดหลายครั้ง

คลอดธรรมชาติ บล็อคหลัง คืออะไร? เจ็บมั้ย มีข้อดี ข้อเสีย ยังไงบ้าง

แม่เครียดตอนท้อง ลูกคลอดออกมาจะเลี้ยงยากไหม?