ไอคิโด ศิลปะการป้องกันตัวจากญี่ปุ่น ป้องกันตัวเองได้โดยไม่ทำร้ายผู้อื่น

ใครเคยดูซีรีส์เรื่อง The walking dead บ้างคะ ตัวเอกของเรื่องอย่าง มอร์แกน เค้าจะใช้วิธีป้องกันตัวเองด้วย ไอคิโด ค่ะถ้าใครเคยดูจะเห็นได้ว่าศิลปะการป้องกันตัวนี้น่าสนใจมาก ๆ หรือถ้าใครยังไม่เคยดูก็ไม่ต้องกังวลไปค่ะ วันนี้เราจะนำข้อมูลต่าง ๆ ของ ไอคิโด มาแบ่งปันกันค่ะ ขอบอกเลยนะคะว่าศิลปะการป้องกันตัวนี้น่าสนใจและเหมาะกับคนทุกเพศทุกวัยอีกด้วย

ไอคิโด

ไอคิโด เป็นศิลปะการป้องกันตัวแบบญี่ปุ่นสมัยใหม่ที่ก่อตั้งโดย Morihei Ueshiba ซึ่งอาจารย์อุเอชิบะพัฒนาไอคิโดในช่วงปลายทศวรรษ 1920 ถึง 1930 ผ่านศิลปะการต่อสู้แบบดั้งเดิมที่อาจารย์อุเอชิบะเคยศึกษา ผู้ที่มาฝึกไอคิโดจะเรียกอาจารย์ว่า โอเซนเซ Ōsensei ("ครูผู้ยิ่งใหญ่") ไอคิโดแบ่งออกเป็นรูปแบบต่างๆ มากมาย ปัจจุบันมีการฝึกไอคิโดกว่า 140 ประเทศทั่วโลก เป้าหมายของอาจารย์อุเอชิบะคือการสร้างงานศิลปะที่ผู้ฝึกสามารถใช้เพื่อป้องกันตัวเองในขณะที่ยังปกป้องผู้โจมตีไม่ให้บาดเจ็บอีกด้วย

คำว่า "ไอคิโด" มาจากตัวอักษรคันจิ

• 合 – ไอ– รวม, เป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน
• 気 – คิ – วิญญาน, พลัง, อารมณ์, ศีลธรรม
• 道 – โด – แนวทาง

หลักการพื้นฐานของไอคิโด

ไอคิโดเน้นย้ำถึงความสำคัญของการบรรลุความสงบของจิตใจอย่างสมบูรณ์และการควบคุมร่างกายของตนเองเพื่อควบคุมการโจมตีของคู่ต่อสู้ เช่นเดียวกับศิลปะการต่อสู้อื่น ๆ บางครั้งไอคิโดก็แปลได้ว่า "วิถีแห่งการรวมพลังชีวิต" หรือ "วิถีแห่งจิตวิญญาณที่กลมกลืนกัน" ตามปรัชญาของผู้ก่อตั้ง เป้าหมายหลักในการฝึกไอคิโดคือการเอาชนะตนเองแทนที่จะปลูกฝังความรุนแรงหรือความก้าวร้าว และผู้ก่อตั้งยังใช้วลีที่สื่อถึง ไอคิโด ว่า "ชัยชนะที่แท้จริงคือการชนะตัวเราเอง"

การฝึกไอคิโด

การฝึกมีทั้งด้านร่างกายและจิตใจ การฝึกทางกายภาพในไอคิโดมีความหลากหลาย ครอบคลุมทั้งสมรรถภาพทางกายทั่วไปและการปรับสภาพร่างกาย หลักสูตรไอคิโดส่วนใหญ่ประกอบด้วยการทุ่ม ผู้เริ่มต้นจะได้เรียนวิธีล้มหรือกลิ้งอย่างปลอดภัย เทคนิคการโจมตีมีทั้งการกระแทกและการยึด เทคนิคการป้องกันคือการทุ่มและและจับยึด หลังจากเรียนรู้เทคนิคพื้นฐานแล้ว ผู้ฝึกจะศึกษาการป้องกันแบบฟรีสไตล์กับคู่ต่อสู้หลายคนและเทคนิคการใช้อาวุธด้วย

เป้าหมาย

• เป้าหมายของการฝึกทางกายภาพของไอคิโด ได้แก่ ความผ่อนคลาย การเคลื่อนไหวของข้อต่อที่ถูกต้อง เช่น สะโพกและไหล่ ความยืดหยุ่น และความอดทน
• การผลักออก หรือ การขยายท่วงท่าจะเกิดขึ้นมากกว่าดึงหรือการย่อตัว การฝึกแบบนี้จะถูกนำไปปฏิบัติโดยผู้ฝึกไอคิโดส่วนใหญ่
• การฝึกที่เกี่ยวข้องกับไอคิโดเน้นการใช้การเคลื่อนไหวทั้งร่างกายและการทรงตัวที่ประสานกันคล้ายกับโยคะหรือพิลาทิส

บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ : ยูโด (Judo) ศิลปะการต่อสู้แห่งความคิด และพัฒนาจิตใจสำหรับเด็ก

เทคนิคขั้นพื้นฐาน

เทคนิคเหล่านี้มาจาก ไดโตริว ไอคียิวยิทสุ แต่บางเทคนิคก็ถูกคิดค้นโดยอาจารย์อุเอชิบะ คำศัพท์เฉพาะอาจแตกต่างกันไปตามองค์กรและรูปแบบ ซึ่งเทคนิคที่เรามาแบ่งปันเป็นแค่บางส่วนเท่านั้น

• อิคเกียว เทคนิคการควบคุม โดยการควบคุมนี้ใช้แรงกดไปที่เส้นประสาทที่ข้อมือ
• นิคเคียว คือการล็อคข้อมือ โดยการควบคุมข้อมือให้เกิดแรงบิดที่แขน
• ซันเคียว การหมุนเข้าล็อกข้อมือ เพื่อให้เกิดแรงดันขึ้นข้างบนไปทั่วแขน ศอกและไหล่
• ยนเคียว การควบคุมใหล่ ใช้มือทั้งสองจับที่แขนข้างเดียว ข้อนิ้วด้านฝ่ามือ กดเข้าที่เส้นประสาทในแขนใกล้กระดูก
• โกเคียว ดูคล้ายกับ อิคเคียว พบบ่อยในการใช้ปลดมีด หรืออาวุธอื่น ๆ เป็นการจับที่หงายมือขึ้น ใส่แรงบิดเข้าที่แขนและไหล่ และใส่แรงกดดันที่ข้อศอก
• ชิโฮนาเกะ เป็นการล็อกข้อต่อหัวไหล่
• โคเทไกชิ การยึดข้อมือ
• อิริมินาเกะ การทุ่ม

จากเทคนิคพื้นฐานเพียงไม่กี่ท่าก็สามรถนำไปใช้ได้เป็นพันรูปแบบเลยทีเดียว เช่น เทคนิคอิคเคียวสามารถใช้ได้กับคู่ต่อสู้ที่มาทั้งด้านหน้าและด้านหลังได้ด้วย

การฝึกกับอาวุธ

การฝึกใช้อาวุธในไอคิโดจะมีการใช้ พลอง ดาบไม้ มีดสั้น โรงเรียนฝึกสอนไอคิโดบางแห่งก็มีการสอนปลดอาวุธ การเข้าแย่งอาวุธอีกด้วย

การฝึกจิต

การฝึกไอคิโดเป็นเรื่องของจิตใจและร่างกาย โดยเน้นถึงความสามารถในการผ่อนคลายจิตใจและร่างกายแม้อยู่ภายใต้สถานการณ์ที่กดดัน ทำให้ผู้ฝึกสามารถเข้าใจและผสมผสานท่วงท่าที่เป็นพื้นฐานของวิชาไอคิโดเพื่อเผชิญหน้ากับการโจมตีด้วยความกล้าและเที่ยงตรง

วีดีโอจาก Youtube : สํานักข่าวไทย TNAMCOT

ระดับขั้นของการฝึก

ผู้ฝึกไอคิโด (ถ้าอยู่นอกประเทศญี่ปุ่นจะเรียกว่า ไอคิโดกะ) จะผ่านการเลื่อนขั้นด้วยการสอบ "เกรด" หรือ "คิว" ตามด้วย "ดั้ง" (dan) ตามขั้นตอนการทดสอบอย่างเป็นทางการขององค์กรไอคิโดบางแห่งใช้เข็มขัดเพื่อแยกเกรดของผู้ฝึก มักจะใช้เข็มขัดสีขาวและสีดำเพื่อแยกคิวและดั้ง ข้อกำหนดในการทดสอบแตกต่างกันไปในแต่ละองค์กร ดังนั้นอันดับเฉพาะในองค์กรหนึ่งจึงไม่สามารถเปรียบเทียบหรือสับเปลี่ยนกับอันดับของอีกองค์กรหนึ่งได้ ซึ่งบางที่มีข้อกำหนดเรื่องอายุก่อนที่นักเรียนจะสอบระดับดั้งได้

ชุดที่ใช้ฝึก

เครื่องแบบที่สวมใส่สำหรับฝึกไอคิโดคล้ายกัยชุดฝึกศิลปะการต่อสู้อื่น ๆ คือ กางเกง เสื้อคลุมสีขาว ใช้ทั้งเสื้อผ้าคอตตอนแบบหนา "แบบยูโด" และแบบบาง "แบบคาราเต้" เสื้อไอคิโดบางที่มีแบบแขนสั้นซึ่งยาวถึงใต้ศอก โรงเรียนฝึกไอคิโดส่วนใหญ่จะเพิ่มกางเกงขายาวสีดำหรือสีครามจีบกว้างที่เรียกว่าฮากามะ ในหลายโรงเรียนการสวมฮากามะสงวนไว้สำหรับอาจารย์ หรือที่โรงเรียนอื่นๆ บางที่ก็อนุญาตให้ผู้ปฏิบัติงานทุกคนสวมฮากามะได้โดยไม่แยกระดับ

การออกกำลังกายและการฝึกศิลปะการป้องกันตัวทุกชนิดล้วนมีประโยชน์ ไอคิโดเองก็เป็นศิลปะการป้องกันตัวอีกอย่างหนึ่งที่น่าสนใจไม่น้อย เพราะนอกจากจะได้ออกกำลังกายแล้วยังได้ฝึกจิตใจ มีสมาธิ และรู้วิธีป้องกันตัวเองจากเหตุร้ายได้อีกด้วย หากคุณพ่อคุณแม่สนใจอยากให้เด็ก ๆ ลองเรียนดูแล้วล่ะก็ ตอนนี้ที่เมืองไทยเองก็มีหลาย ๆ สถาบันเปิดสอนไอคิโดด้วยนะคะ โดยที่ศูนย์เยาวชนกรุงเทพฯ ไทย-ญี่ปุ่น ดินแดงเปิดสอนไอคิโด ค่าเรียนฟรี รับตั้งแต่อายุ 8 ขวบเป็นต้นไป ไม่จำกัดเพศและน้ำหนัก สามารถสอบถามเพิ่มเติมได้ทางเพจของชมรมเลยนะคะ หรือจะลองหาโรงเรียนฝึกสอนใกล้บ้านดูก็ได้เช่นกันค่ะ

บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ :

คาราเต้ ศิลปะผสมผสานเสริมร่างกายผนึกจิตใจสำหรับเด็ก

เทควันโด กีฬาสุดฮิตดีต่อลูกอย่างไร? เรียนเทควันโดได้ตั้งแต่อายุเท่าไร?

ฟันดาบ กีฬาแห่งความท้าทาย ฝึกวินัย และความมั่นใจในเด็ก

ที่มา : wikipedia