โรคสมาธิสั้นคืออะไร โรคสมาธิสั้นเป็นอีกหนึ่งโรคที่เริ่มมีคนพูดถึงกันมากในเด็กยุคใหม่ อาจจะเป็นเพราะนวัตกรรมการแพทย์ที่ทันสมัยมากขึ้นที่ทำให้ผู้ใหญ่เข้าใจในโรคต่าง ๆ ที่ไม่เคยมีมาก่อนมากขึ้น วันนี้เราจะพาผู้ปกครองมารู้จักว่า โรคสมาธิสั้นคืออะไร มันซับซ้อน อย่างไร เกิดในเด็กวัยอายุเท่าไหร่ และมีวิธีการรักษาได้อย่างไรบ้าง
โรคสมาธิสั้นคืออะไร
โรคสมาธิสั้น หรือ ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) เป็นโรคทางการแพทย์ ที่เกี่ยวข้องกับพัฒนาการของสมองและพฤติกรรมของสมองต่างไปจากเด็กทั่วไป โรคนี้จะทำให้ผู้เป็นโรค นั่งได้ไม่นาน ไม่มีสมาธิ และควบคุมตัวเองไม่ค่อยได้ ซึ่งโรคนี้อาจจะทำให้ลูกมีปัญหาทางบ้าน ที่โรงเรียน หรือความสัมพันธ์ของลูกกับสังคมได้
ผู้ที่ป่วยโรคสมาธิสั้น อาจมีอาการได้ตั้งแต่ช่วงอายุ 3-6 ปี โดยจะแสดงออกอย่างชัดเจนในช่วงอายุ 6-12 ปี เพราะเป็นช่วงที่ต้องเข้าโรงเรียน และมีกิจกรรมร่วมกับผู้อื่น อยู่ในวัยที่กำลังสื่อสาร และต้องการเข้าสังคม
ในปัจจุบัน ยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัดของโรคสมาธิสั้น เด็กบางคนอาจมีอาการคล้าย และเข้าข่ายโรคสมาธิสั้น แต่อาจเป็นเพียงพฤติกรรมตามช่วงวัยของเด็กเท่านั้น ที่อาจซุกซน อยู่ไม่นิ่ง ดื้อ รั้น ไม่เชื่อฟัง หากอาการไม่ได้ร้ายแรง และไม่ตรงตามเกณฑ์การวินิจฉัยโรคสมาธิสั้น ก็แสดงว่าไม่ได้เป็นโรค และอาการจะค่อย ๆ หายเองเมื่อน้อง ๆ โตขึ้น แต่เด็กที่เป็นโรคสมาธิสั้น อาการจะยังคงอยู่อย่างนั้น แม้ว่าจะเติบโตขึ้นก็ตาม ซึ่งในบางครั้งก็อาจเป็นอุปสรรคในชีวิตประจำวัน หากไม่ได้รับการรักษา หรือ การดูแลที่เหมาะสม
โรคสมาธิสั้นมีกี่ประเภท
โดยรวมแล้วโรคสมาธิสั้นนั้นจะแบ่งออกเป็นประเภทใหญ่ ๆ ด้วยกันสามประเภท
- ประเภทขาดสมาธิเป็นหลัก (Predominantly Inattentive type) สำหรับเด็กที่เป็นโรคสมาธิสั้นประเภทนี้จะทำให้เขาโฟกัสหรือจดจ่ออะไรได้อยาก แต่สามารถนั่งเฉย ๆ ได้ ลูกอาจจะทำผิดโดยไม่ได้ตั้งใจ ไม่ทันคิดให้ดีก่อน ไม่ฟังใครพูด ไม่สามารถจัดการความรับผิดชอบได้ หรือ มีอาการชอบลืมนู้นลืมนี่
- ประเภทอยู่ไม่นิ่งและหุนหันพลันแล่นเป็นหลัก (Predominantly Hyperactive-Impulsive Type) สำหรับประเทศนี้เด็กจะสามารถโฟกัส และ จดจ่อกับอะไรได้ แต่ปัญหาของเขาอยู่ที่การไม่สามารถควบคุมการขยับเขยื้อนของร่างกายและพฤติกรรมบางอย่างได้ พูดไม่คิด พูดไม่รู้เวลา ไม่คิดถึงผลกระทบของการกระทำที่ทำไป และถึงแม้จะนั่งนาน ๆ ได้ เขาหรือเธออาจจะรู้สึกไม่สบายอกสบายใจ หรือ อยู่ไม่สุข
- ประเภทมีอาการทั้งสองแบบร่วมกัน (Combined Type) ตามชื่อหัวข้อของประเภทนี้ก็คือ เด็กมีอาการทั้งสองแบบ
บทความที่เกี่ยวข้อง : เด็กสมาธิสั้น ดื้อ ซน อารมณ์รุนแรง มีโอกาสรักษาหายไหม?
จะรู้ได้อย่างไรว่าลูกเป็นโรคสมาธิสั้น
โดยทั่วไปแล้วเด็กที่มีโอกาสเป็นโรคสมาธิสั้นหรือ ADHD นั้น จะต้องมีอาการตามที่กล่าวมาบ้าง และจะต้องมีอาการประเภทนี้มาเป็นระยะเวลามากกว่า 6 เดือน และเกิดก่อนที่เด็กจะมีอายุ 7 ขวบ ทำให้ใช้ชีวิตยากขึ้น ลำบากขึ้นมาก เด็กยังมีอาการอื่นอีกมากซึ่งอาจเป็นหนึ่งในอาการด้วยก็คือ เบื่อ กังวล ไม่มีกะจิตกะใจทำอะไร ไม่มั่นใจในตัวเอง นอนยาก เข้ากับคนอื่นได้ยาก อย่างไรก็ตามอาการต่าง ๆ ก็สามารถเด็กคนอื่นทั่วไปได้เช่นกัน คุณครูบางคนอาจจะสามารถจับอาการได้ว่าเด็กมีอาการสมาธิสั้นหรือไม่ แต่ทางที่ดีที่สุดคือให้ไปพบแพทย์ถ้าลูกของคุณมีอาการคล้ายเคียงกับที่กล่าวมาข้างต้น
หมอจะตรวจการฟัง การได้ยิน และพฤติกรรมต่าง ๆ เพื่อให้มั่นใจเด็กไม่ได้มีอาการของโรคอื่น หมออาจจะมีการพูดคุยกับเด็กและผู้ปกครองด้วยเพื่อจะได้วินิจฉัยโรคออกมาได้อย่างถูกต้อง
อาการของโรคสมาธิสั้น
1. ด้านการขาดสมาธิ
- ไม่ตั้งใจฟัง ไม่สนใจคนที่พูดด้วย
- ทำอะไรง่าย ๆ ไม่มีระบบระเบียบ ไม่มีขั้นตอน
- ไม่ชอบจดจ่อกับอะไรนาน ๆ เปลี่ยนไปทำกิจกรรมอื่นอยู่เสมอ
- ไม่ชอบเรียนรู้เรื่องที่ต้องใช้เวลานาน ๆ เช่น การอ่านหนังสือ
- ไม่ใส่ใจรายละเอียด มักทำอะไรแล้วเกิดความผิดพลาด
- ขี้หลง ขี้ลืม มักลืมของใช้จำเป็นอยู่บ่อย ๆ
- มักลืมสิ่งที่ต้องทำ ขาดความรับผิดชอบ
- ว่อกแว่กง่าย หากมีอะไรมากระตุ้น
- จัดลำดับไม่ได้ เรียงลำดับความสำคัญไม่เป็น
- บริหารจัดการได้ไม่ดี ทำอะไรไม่เสร็จตามกำหนด
- หลีกเลี่ยงงานที่ต้องใช้ความพยายาม ใช้ความประณีต
- มีปัญหากับการเรียน มีปัญหากับงาน
2. ด้านการตื่นตัว
- พูดมาก พูดไม่หยุด พูดตลอดเวลา
- นั่งอยู่กับที่นาน ๆ ไม่ได้
- ว่องไว เคลื่อนไหวเร็ว
- ไม่ชอบการรอคอย
- เปลี่ยนที่นั่ง เป็นท่านั่งบ่อย ๆ
- ลุกลี้ลุกลน กระสับกระส่าย
- พูดแทรกในขณะที่ผู้อื่นยังพูดไม่จบ
- พูดกวนผู้อื่น
3. อาการของผู้ใหญ่
- ขาดการใส่ใจในรายละเอียด
- ประมาท เลินเล่อ
- ร้อนรน กระสับกระส่าย
- หงุดหงิดง่าย อารมณ์แปรปรวน
- ใจร้อน ความอดทนต่ำ
- ใช้ชีวิตประมาท
- ไม่สามารถจัดการกับเรื่องเครียดได้
- ชอบพูดจาโพล่งพล่าง
- ชอบพูดแทรกผู้อื่น
- ทำงานผิดพลาดอยู่เสมอ ๆ
- มีปัญหาในด้านการจัดการ ลำดับความสำคัญต่าง ๆ
บทความที่เกี่ยวข้อง : ลูกเป็นสมาธิสั้นทำยังไง? กิจกรรมแก้โรคสมาธิสั้น ไม่อยู่นิ่ง ซุกซน
มีวิธีการรักษาอย่างไรบ้าง
การรักษาโรคสมาธิสั้นนั้นแบ่งออกได้เป็นสามประเภทใหญ่ย่อย ดังนี้
- การรักษาทางร่างกาย การนั่งสมาธิ ไดเอต ทานวิตามินหรือยาสมุนไพร และการทำบำบัดอย่างสม่ำเสมอทั้งทางสมองการฟัง การมอง ฮอร์โมน ซึ่งการรักษาในรูปแบบนี้นั้นต้องได้รับการดูแลและขอคำปรึกษาจากคุณหมออย่างใกล้ชิด
- การรักษาทางจิต การรักษาทางจิตส่วนมากจะเป็นการพูดคุย หรือ ขอคำปรึกษากับแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เปลี่ยนพฤติกรรม หรือให้ฝึกทำกิจกรรมต่าง ๆ ให้ซ้ำ ๆ ให้เป็นเวลา
- การทางสังคม การรักษาชนิดนี้อาจทำได้ด้วยการ พัฒนาความสัมพันธ์ การสื่อสาร การเลือกสิ่งที่ชอบ หรือพัฒนาทักษะต่าง ๆ ที่จำเป็นต่อการใช้ชีวิต
หลายคนที่อ่านอาจจะกลัว หรือตกใจเกี่ยวกับโรคชนิดนี้ แต่ถ้าผู้ปกครองปรึกษาคุณหมอ และ มีเวลาพูดคุยกับลูกเพียงพอ อาจจะทำให้อาการของลูกดีขึ้น ตัวเด็กเองอาจจะเกิดความเครียดได้เพราะเขามีความแตกต่างอย่างคนอื่น แต่สิ่งที่ผู้ปกครองทำได้ก็คือ เป็นผู้สนับสนุนเขา คอยรับฟังเขา และ ยอมรับในสิ่งดีเขาเป็น
บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ :
วิธีแก้ลูกติดแท็บเล็ต ไม่ให้ลูกสมาธิสั้น ป้องกันพัฒนาการล่าช้า
พ่อแม่รู้ไหม? ส่งลูกเข้าโรงเรียนเร็วเกินไปอาจทำให้ ลูกเป็นโรคสมาธิสั้น!
สมาธิสั้น เกิดจากสภาพแวดล้อม ลูกเป็นสมาธิสั้น คุณพ่อคุณแม่จะช่วยอย่างไรได้บ้าง?
ที่มา : dummies, kidshealth