สมัยก่อนประวัติศาสตร์ แต่ละยุคสมัยแตกต่างกันอย่างไร มาชมไปพร้อมกัน

ในการแสวงหาความเข้าใจในอดีต นักโบราณคดีและนักประวัติศาสตร์ จึงศึกษาและจำแนกวัฒนธรรมทางวัตถุในยุคต่าง ๆ เพื่อความเข้าใจร่วมกันเกี่ยวกับความก้าวหน้าของประวัติศาสตร์มนุษย์ โดยส่วนใหญ่จะจัดเป็น 2 ประเภทหลัก คือ ยุคก่อนประวัติศาสตร์ และประวัติศาสตร์ที่มีการบันทึกไว้ สมัยก่อนประวัติศาสตร์ หรือที่เรียกว่าโบราณคดีของมนุษยชาติ หมายถึงช่วงเวลาก่อนที่จะมีการเขียนขึ้น

สมัยก่อนประวัติศาสตร์ ช่วงเวลาก่อนประวัติศาสตร์ที่บันทึกไว้

ยุคก่อนประวัติศาสตร์ถูกแบ่งออกเป็นยุคต่าง ๆ ได้แก่ ยุคหิน ยุคเหล็ก ยุคสำริด และยุคโลหะ ยุคเหล่านี้มีความโดดเด่นด้วยวัสดุและเทคโนโลยีที่ใช้ในการผลิตสิ่งประดิษฐ์และวัฒนธรรมทางวัตถุอื่น ๆ เมื่อเข้าใจวิธีการที่วัฒนธรรมเปลี่ยนแปลงไปตามกาลเวลา เราจะได้รับข้อมูลเชิงลึกอันล้ำค่าเกี่ยวกับการพัฒนาสังคมมนุษย์ยุคแรกและพัฒนาการของพวกเขาตลอดหลายศตวรรษที่ผ่านมา เราจะพาไปสำรวจความก้าวหน้าของประวัติศาสตร์มนุษย์ ตั้งแต่ยุคหินไปจนถึงยุคโลหะ โดยจะพิจารณาจากวัฒนธรรมทางวัตถุในแต่ละยุคกันค่ะ

ยุคก่อนประวัติศาสตร์หมายถึงช่วงก่อนที่จะมีการบันทึกเรื่องราวเป็นลายลักษณ์อักษร ในช่วงเวลานี้ กิจกรรมของมนุษย์ส่วนใหญ่มาจากหลักฐานทางโบราณคดี ยุคหินเป็นยุคแรกสุดเมื่อมนุษย์ยุคแรกใช้เครื่องมือหินเพื่อความอยู่รอด ตามมาด้วยยุคโลหะเมื่อเครื่องมือโลหะเข้ามาแทนที่เครื่องมือหิน และจากนั้นก็เป็นยุคสำริดเมื่อเครื่องมือสำริดเข้ามาแทนที่เครื่องมือโลหะ ในช่วงเวลาเหล่านี้ มนุษย์เรียนรู้ที่จะปลูกพืชและเลี้ยงสัตว์ และในที่สุดก็เริ่มก่อตัวเป็นอารยธรรม

ยุคหิน (Stone Age) – การใช้เครื่องมือที่ทำจากหินเป็นครั้งแรก

ยุคหินเป็นยุคแรกของยุคก่อนประวัติศาสตร์ และถือเป็นการใช้เครื่องมือที่สร้างจากหินครั้งใหญ่เป็นครั้งแรก เครื่องมือจากยุคหินถูกนำมาใช้งานหลายอย่าง ตั้งแต่การล่าสัตว์และรวมไปถึงการสร้างงานศิลปะ เครื่องมือเหล่านี้ทำมาจากหิน เช่น หินเหล็กไฟและหินควอร์ตไซต์ และถูกตี นำไปขึ้นรูป และลับเป็นเหลี่ยมคมสำหรับตัดและขูด ช่วงยุคดึกดำบรรพ์นี้เป็นที่รู้จักกันดีในเรื่องการพัฒนาเครื่องมือพิเศษชิ้นแรก เช่น ขวาน หัวหอก และหินเจียร ยุคหินเป็นส่วนสำคัญของประวัติศาสตร์และเป็นจุดเชื่อมโยงที่สำคัญต่อการพัฒนาสังคมสมัยใหม่

• ยุคหินเก่า (Paleolithic Period หรือ Stone Age)

มนุษย์ที่อยู่ในยุคนี้มักจะอาศัยอยู่ในถ้ำหรือเพิงผา ยังไม่มีความคิดสร้างที่อยู่อาศัย โดยจะใช้วัสดุธรรมชาติหรือตั้งรกรากถาวร แต่จะดำรงชีวิตด้วยการล่าสัตว์หาปลาและเก็บหาผลไม้ในป่า หาอาหารจากธรรมชาติล้วน ๆ พอหมดแล้วก็จะอพยพไปหาแหล่งอาหารที่อื่น ๆ ต่อไป มนุษย์ยุคหินเก่ารู้จักประดิษฐ์เครื่องมืออย่างหยาบ ๆ เครื่องมือที่ใช้ทั่วไปคือเครื่องมือหินกะเทาะที่มีลักษณะหยาบใหญ่หนากะเทาะเพียงด้านเดียวหรือสองด้าน จะยังไม่มีการฝนให้เรียบ

มนุษย์ยุคหินเก่าสามารถนำหนังสัตว์มาทำเป็นเครื่องนุ่งห่มได้ รู้จักใช้ไฟเพื่อให้ความอบอุ่นแก่ร่างกาย และนำมาเป็นแสงสว่างและนำมาหุงหาอาหารอีกด้วย ในยุคนี้เริ่มมีการฝังศพทำพิธีกรรมเกี่ยวกับการตาย และมีการนำเครื่องมือเครื่องใช้และอาวุธต่าง ๆ ของผู้ตายฝังไว้ในหลุมด้วย นอกจากนี้มนุษย์ยุคหินเก่ามีการสร้างสรรค์งานศิลปะอีกด้วย มีการพบภาพวาดตามผนังถ้ำที่ใช้สีฝุ่นสี ต่าง ๆ ได้แก่ สีดำ สีน้ำตาล สีส้ม สีแดงอ่อน ๆ และสีเหลือง ภาพวาดส่วนใหญ่ก็จะเป็นภาพสัตว์ เช่น วัวกระทิง ม้าป่า กวางแดง เป็นต้น ภาพวาดที่มีชื่อเสียงของมนุษย์ยุคหินเก่าอยู่ที่ถ้ำลาสโกประเทศฝรั่งเศส

• ยุคหินกลาง (Mesolithic Period หรือ Middle Stone Age)

มนุษย์ยุคนี้รู้จักทำเครื่องมือหินที่มีความประณีตมากขึ้น ด้วยการกะเทาะผิวด้านใดด้านหนึ่งหรือทั้งสองด้านออกให้เกิดความคมทำให้เครื่องมือหินในยุคนี้มี รูปทรงที่เหมาะแก่การใช้งานมากขึ้นกว่าเดิมเครื่องมือยุคหินกลางที่พบมีทั้งเครื่องมือสับ ตัด ขุด และทุบหลักฐานเครื่องมือหินของมนุษย์ในยุคหินกลางพบในทวีปยุโรปและทวีปเอเชียโดยพบครั้งแรกในเวียดนาม เรียกว่า วัฒนธรรมฮัวบิเนียนจัดเป็นวัฒนธรรมยุคหินกลางของประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้รวมทั้งประเทศไทยด้วย

• ยุคหินใหม่ (Neolithic Period หรือ New Stone Age)

มนุษย์ในยุคนี้มีความเจริญทางวัตถุมากกว่ายุคหินกลาง รู้จักพัฒนาการทำเครื่องมือหินอย่างประณีตโดยมีการขัดฝนหินทั้งชิ้นให้เป็นรูปร่างลักษณะต่าง ๆ เพื่อให้เครื่องมือมีประสิทธิภาพในการใช้สอยมากขึ้นกว่าเครื่องมือรุ่นก่อนหน้านี้ และลักษณะสำคัญอีกประการหนึ่งที่จำแนกมนุษย์ยุคหินใหม่ออกจากมนุษย์ยุคหินกลางได้ ก็คือการที่มนุษย์ยุคนี้รู้จักการเพาะปลูกและเลี้ยงสัตว์ในระดับที่ซับซ้อนมากขึ้น เช่น มีการปลูกข้าวและพืชอื่น ๆ เช่นถั่ว ฟัก บวบ และเลี้ยงสัตว์หลายชนิดมากขึ้น เช่น แพะ แกะ และวัว

วัฒนธรรมในยุคหินใหม่พบอยู่ทั่วโลก แต่หลักฐานสำคัญคือการสร้างอนุสาวรีย์หิน (Megalithic) และอีกที่ที่มีชื่อเสียงมาก คือ สโตนเฮนจ์ (Stonehenge) ในประเทศอังกฤษสันนิษฐานว่าสร้างขึ้นเพื่อใช้คำนวณเวลาทางดาราศาสตร์เพื่อพิธีกรรมเพื่อบวงสรวงดวงอาทิตย์และเพื่อผลผลิตทางการเพาะปลูกนั่นเองค่ะ

บทความที่เกี่ยวข้อง : 8 ที่เที่ยวตามรอยประวัติศาสตร์โลก มีที่ไหนน่าไปเยือนบ้าง

ยุคโลหะ (Metal Age) – การใช้โลหะเป็นเครื่องมือและอาวุธ

ยุคโลหะเป็นช่วงเวลาแห่งพัฒนาการของมนุษย์ที่เกิดขึ้นหลังยุคหินและก่อนยุคเหล็ก ในช่วงเวลานี้ มนุษย์ได้พัฒนาความสามารถในการหลอมและสามารถหลอมโลหะได้ ซึ่งเป็นจุดสำคัญในการพัฒนาอารยธรรมของมนุษย์ ช่วงเวลานี้มีการใช้เครื่องมือโลหะและอาวุธอย่างแพร่หลาย ซึ่งทำให้มนุษย์สามารถขยายขีดความสามารถและสร้างเครื่องมือใหม่ ๆ เช่น ดาบและอาวุธอื่น ๆ ยุคโลหะเป็นความก้าวหน้าครั้งสำคัญในการพัฒนาเทคโนโลยีของมนุษย์ และมีส่วนช่วยสร้างโลกอย่างที่เรารู้จักในปัจจุบัน

ยุคสำริด (Bronze Age) – การนำเครื่องมือและอาวุธสำริดเข้ามาใช้

ยุคสำริดเป็นช่วงเวลาหนึ่งในประวัติศาสตร์ของมนุษย์ เมื่อมีการสร้างและใช้เครื่องมือสำริดและอาวุธ โดยผู้เชี่ยวชาญบางคนอ้างว่าวันที่เริ่มต้นเร็วที่สุดเท่าที่ 4000 ปีก่อนคริสต์ศักราช ในช่วงเวลานี้ ทองสัมฤทธิ์เข้ามาแทนที่หินเป็นวัสดุหลักสำหรับเครื่องมือและอาวุธ ซึ่งนำไปสู่ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีครั้งใหญ่ ยุคสำริดยังมีการเพิ่มขึ้นอย่างมากในการค้าและการพาณิชย์ทางไกล เช่นเดียวกับการเพิ่มขึ้นของอารยธรรมที่สำคัญ เช่น ชาวอียิปต์และชาวเมโสโปเตเมีย  ช่วงเวลานี้ยังกล่าวกันว่า เป็นจุดเริ่มต้นของการเขียนเช่นเดียวกับการใช้ม้าเป็นครั้งแรกในการขนส่งและการทำสงคราม

บทความที่เกี่ยวข้อง : พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ภาคเหนือ แหล่งรวมความรู้ ภูมิปัญญาไทยสำหรับเด็ก

ยุคเหล็ก (Iron Age) – การพัฒนาเครื่องมือและอาวุธที่ทำจากเหล็ก

เชื่อกันว่ายุคเหล็กเริ่มขึ้นเมื่อประมาณ 1,200 ปีก่อนคริสตกาล ในช่วงเวลานี้ ผู้คนเริ่มทำเครื่องมือและอาวุธจากเหล็ก ซึ่งแข็งแรงและทนทานกว่าวัสดุที่ใช้ในยุคหินมาก แร่เหล็กถูกถลุงและใช้ความร้อนเพื่อสร้างเหล็ก ซึ่งสามารถนำไปใช้ทำเครื่องมือต่าง ๆ เช่น ใบมีด หอก และดาบ ซึ่งแข็งแกร่งและมีประสิทธิภาพมากกว่าอาวุธหินที่ใช้ในยุคหิน เหล็กยังช่วยให้ผู้คนสร้างโครงสร้างที่ใหญ่ขึ้นและซับซ้อนขึ้น เช่น สะพานและอาคารต่าง ๆ ยุคเหล็กเป็นเหตุการณ์สำคัญในการพัฒนาเทคโนโลยีของมนุษย์และวางรากฐานสำหรับอารยธรรมสมัยใหม่

โดยสรุป เส้นเวลาของยุคก่อนประวัติศาสตร์ ยุคหิน ยุคเหล็ก ประวัติศาสตร์ ยุคโลหะ และยุคสำริดเป็นการมองที่น่าสนใจเกี่ยวกับวิวัฒนาการของสังคมมนุษย์ การพัฒนาเครื่องมือ เทคโนโลยี และวัฒนธรรมเป็นข้อพิสูจน์ถึงความเฉลียวฉลาดและความอุตสาหะของเรา การได้เห็นว่าเรามาไกลแค่ไหนและความสูงที่เหลือเชื่อที่เราทำได้ถือเป็นแรงบันดาลใจ เมื่อเรายังคงสำรวจและได้รับความรู้เพิ่มเติม เราสามารถมองย้อนกลับไปด้วยความภาคภูมิใจในบรรพบุรุษของเราและความสำเร็จที่พวกเขาได้รับ

บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ :

8 ที่เที่ยวตามรอยประวัติศาสตร์โลก มีที่ไหนน่าไปเยือนบ้าง

ยุคกลาง คืออะไร ให้เราอธิบายหนึ่งในความยากในวิชาประวัติศาสตร์

ทวีปยุโรป เป็นอย่างไร มีอะไร ความรู้รอบตัวที่วัยเรียนไม่ควรมองข้าม !

ที่มา : suphannigablog