ไม่ค่อยจะเห็นกันแล้ว กับภาพเด็กน้อยหมกมุ่น ครุ่นคิดอยู่หลังหนังสือเล่มโปรด เพราะเด็กรุ่นหลัง ๆ มักใช้เวลาส่วนใหญ่ไปกับการเล่นเกม หรือฟังเพลง หรือทำกิจกรรมอื่น ๆ บนมือถือ หรืออุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์อื่น ๆ อย่างเช่น แท็บเล็ต เกมเพลย์สเตชั่น (Play Station) ที่ก็มีการพัฒนาไปไกล ให้คุณประโยชน์ ควบคู่ไปกับความสนุกสนาน แต่การอ่านก็ยังเป็นพื้นฐานสำคัญของการเรียนรู้ ไม่ว่าจะเป็นตัวหนังสือบนกระดาษ หรือ หนังสืออิเล็กทรอนิกส์อย่าง E-book ก็ล้วนแล้วแต่ช่วยเปิดโลกการเรียนรู้ให้ลูกได้ทั้งสิ้น การ ฝึกให้ลูกรักการอ่าน จึงเป็นความปรารถนาของพ่อแม่
เด็ก ๆ ชอบอ่านอะไร ? นิสัย รักการอ่าน สร้างได้ยังไง
หากจะถามว่า หนังสือที่ลูกชอบอ่าน รักการอ่าน เป็นแบบไหน ก็คงจะต้องขึ้นอยู่กับอายุ และความสนใจของลูก ผลจากการสำรวจของสมาคมผู้จัดพิมพ์ และผู้จำหน่ายหนังสือแห่งประเทศไทย (PUBAT) บอกว่า 5 อันดับหนังสือที่ได้รับความนิยมมากที่สุด จากงานสัปดาห์หนังสือออนไลน์เมื่อต้นปี 2563
- อันดับแรกเป็นของวรรณกรรม
- อันดับที่2 การ์ตูน และนวนิยาย
- อันดับที่3 จิตวิทยา และการพัฒนาตัวเอง
- อันดับที่4 คือ การศึกษา
- และอันดับที่ 5 ได้แก่ หนังสือประวัติศาสตร์
ไม่ต่างกันมากนักกับผลการสำรวจหนังสือเล่มโปรดของเด็กอายุ 7 – 9 ปี ที่หนังสือการ์ตูน หรือหนังสือภาพ และนวนิยายแฟนตาซี ก็ครองสองอันดับแรกในใจของเด็ก ๆ เช่นกัน
รักการอ่าน หรือ การอ่านของลูกนั้น แตกต่างจากการอ่านของผู้ใหญ่อย่างเรา ๆ ครูก้า – กรองทอง บุญประคอง ครูและผู้เชี่ยวชาญด้านพัฒนาการเด็ก และผู้ก่อตั้งโรงเรียนจิตตเมตต์ (ปฐมวัย) ได้ให้สัมภาษณ์กับเว็บไซต์ the101.world ว่า “การอ่านของเด็กเล็ก ๆ ที่เพิ่งเริ่มจับหนังสือ เป็นการอ่านจากประสาทสัมผัส เด็กจะรับรู้เรื่องราวจากการได้ยิน ได้เห็นสีหน้า ได้เห็นแววตา ได้ฟังน้ำเสียงจากคนเล่า แม้จะยังอ่านหนังสือไม่ได้ แต่ลูกจะได้จินตนาการ สมองได้ทำงาน สร้างความจำ กระตุ้นความสงสัย ให้กับลูก”
อยากปลูกฝังให้ลูกรักการอ่าน เริ่มต้นจากหนังสืออะไรดี
รักการอ่าน ผู้เชี่ยวชาญด้านพัฒนาการเด็ก รักการอ่าน คนดังกล่าวยังบอกอีกว่า การอ่านของเด็ก ควรเริ่มจากหนังสือภาพ พ่อแม่หลาย ๆ คน เอาหนังสือที่มีตัวอักษรมาให้ลูกอ่าน เพราะอยากจะให้ลูกอ่านออกเขียนได้ แต่ครูก้าได้บอกเอาไว้ว่า “ถ้าเอาตัวหนังสือมาก่อน เด็กอาจจะอ่านหนังสือออก โดยที่อาจจะไม่ได้เข้าใจความหมายอย่างแท้จริง”
ครูก้าบอกว่า การเริ่มต้นด้วยหนังสือภาพ จะทำให้เด็กเข้าใจความหมายก่อน ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญ และเมื่อเด็กต้องการจะสื่อสาร เมื่อนั้นตัวอักษรจึงเริ่มเข้ามามีบทบาท การอ่านหนังสือของเด็ก จึงควรเริ่มจากการอ่านภาพ เข้าใจความหมาย และคิดตาม “รูปเจ้าหมีสองตัวกำลังเดินจูงมือกันอยู่ เขาอาจจะคิดว่าหมีมันเป็นตากับหลาน แล้วกำลังจะเดินไปที่ไหน เขาจะคิดระหว่างการอ่านภาพเยอะมาก” ส่วนหนึ่งจากบทสัมภาษณ์ของครูก้าจากเว็บไซต์ the101.world
บทความที่เกี่ยวข้อง สัมผัสพลังมหัศจรรย์หนังสือภาพ เสริมสร้างพัฒนาการ กระตุ้นการเรียนรู้เด็กปฐมวัย
10 วิธีสร้างนิสัยรักการอ่าน ฝึกให้ลูกรักการอ่าน
1. รักการอ่าน : ให้ลูกได้ใช้เวลาอยู่กับหนังสือ ตั้งแต่เขาอายุยังน้อย
เริ่มปลูกฝังการอ่านให้กับลูก รักการอ่าน โดยการสร้างสภาพแวดล้อมให้ลูกได้อยู่กับหนังสือตั้งแต่เด็ก ๆ แทนที่จะให้ลูกอยู่ใกล้ ๆ กับโทรศัพท์มือถือ คอมพิวเตอร์ แท็บเล็ต ลองวางหนังสือที่ลูกน่าจะชอบเอาไว้ใกล้ ๆ เพื่อให้ลูกได้เลือกหยิบขึ้นมาอ่าน อาจจะเป็นหนังสือภาพ ที่มีตัวอักษรเล็กน้อย หรือเป็นหนังสือทั่วไป ที่พ่อแม่อ่านให้ลูกฟังก็ได้
2. รักการอ่าน : ทำเป็นตัวอย่างให้ลูกเห็น
หากคุณพ่อคุณแม่เองก็มีนิสัยรักการอ่าน และอ่านหนังสือให้ลูกเห็นบ่อย ๆ ลูกก็จะเลียนแบบ และติดนิสัยรักการอ่านนี้ไปด้วย จะเป็นหนังสือพิมพ์ หนังสืออ่านเล่น คลายเครียด ก็ได้ เด็ก ๆ คนไหน ก็มีพ่อแม่เป็นไอดอลกันทั้งนั้นแหละ
3. หาหนังสือแนวที่ลูกชอบมาให้ลูก เพื่อฝึกนิสัย รักการอ่าน
การได้อ่านหนังสือแนวที่ชอบ จะยิ่งจุดประกายความอยากรู้อยากเห็น และอยากอ่านหนังสือเล่มนั้น ๆ รักการอ่าน มากขึ้น ลองถามลูกว่า ลูกสนใจอะไร อยากรู้เรื่องไหนหรือเปล่า พาลูกไปเลือกซื้อหนังสือด้วยกัน ก็เป็นกิจกรรมยามว่างที่ดีทีเดียว
4. รักการอ่าน สอนให้ลูกอ่านสิ่งอื่น ๆ ด้วย
การอ่านไม่ได้เฉพาะเจาะจงเพียงแค่ในหนังสือเท่านั้น แม้แต่การอ่านฉลากข้างกล่อง ป้ายโฆษณา หรือข้อความที่พบระหว่างการเดินทาง ก็ช่วยส่งเสริมนิสัยรักการอ่านให้ลูก โดยเฉพาะสมัยนี้ มีสื่อการเรียนรู้มากมาย ถ้าลูกชอบอ่านหนังสือเป็นเล่ม ก็ให้ลูกอ่านเป็นเล่ม ถ้าลูกชอบอ่านE-book ก็สลับกันอ่านบ้างก็ได้ หากคุณพ่อคุณแม่กังวลว่า การอ่านหนังสืออิเล็กทรอนิกส์จะทำให้ลูกว่อกแว่ก อ่านหนังสือไม่จบเรื่องแล้วล่ะก็ อาจจะลงทุนซื้อเครื่องอ่านหนังสือ eReader ซึ่งให้ประสบการณ์คล้ายการอ่านหนังสือเป็นเล่ม บางรุ่นมีฟังก์ชันถนอมสายตา น่าจะอ่านสนุก ไม่แพ้หนังสือเป็นเล่ม ๆ เลยทีเดียว
5. รักการอ่าน ทำให้การอ่านเป็นเรื่องสนุก
พ่อแม่ส่วนใหญ่จะอ่านหนังสือให้ลูกฟังตอนที่ลูกยังเล็ก แต่พอลูกโตขึ้น พวกเขาก็อ่านน้อยลง มีงานวิจัยพบว่า เด็กที่พ่อแม่อ่านหนังสือให้ฟังตั้งแต่ยังเด็ก เมื่อเขาโตขึ้น และพ่อแม่เลิกอ่านหนังสือให้ฟัง พวกเขาจะคิดถึงช่วงเวลาที่ได้ฟังนิทาน หรือเรื่องราวต่าง ๆ ที่พ่อแม่อ่านให้ฟัง ดังนั้น แม้ลูกคุณจะโตแล้ว ก็สามารถอ่านหนังสือให้ลูกฟังได้
6. รักการอ่าน ให้หนังสือเป็นของขวัญกับลูก
การที่พ่อแม่ให้หนังสือกับลูก จะเป็นสิ่งที่น่าตื่นเต้นมากสำหรับเขา โดยเฉพาะหนังสือที่เขาอยากได้ การทำเช่นนี้ จะช่วยสร้างนิสัยรักการอ่านให้ลูกได้ คุณพ่อคุณแม่ก็คงจะมีความสุขด้วย หากได้เห็นว่า ลูกหยิบหนังสือเล่มนั้นมาอ่านอย่างตั้งใจ
บทความที่เกี่ยวข้อง วิธีเลือกหนังสือให้เหมาะกับเด็กแต่ละช่วงวัย ลูกอายุเท่านี้อ่านหนังสือแบบไหนดี
7. รักการอ่าน พูดคุยเกี่ยวกับหนังสือที่ลูกเพิ่งอ่านไป
การทำเช่นนี้จะช่วยสร้างนิสัยรักการอ่านได้ การได้พูดคุยกับลูกเกี่ยวกับหนังสือที่เขาอ่านอย่างเป็นกันเอง แสดงถึงความเอาใจใส่ และความสนใจที่คุณพ่อคุณแม่มีต่อหนังสือของเขาด้วย
บทความที่เกี่ยวข้อง 3 คำถามคุยกับลูกวัยอนุบาลก่อนนอน
8. รักการอ่าน หาสิ่งล่อใจให้ลูกอ่านหนังสือ
หากลองวิธีอื่น ๆ ที่กล่าวมาข้างต้นแล้วลูกยังคงไม่ชอบอ่านหนังสือ การใช้สิ่งล่อใจลูกให้อ่านหนังสือก็ไม่ผิดอะไร ถ้าอ่านจบแล้ว มาเล่าให้พ่อแม่ฟัง ลูกจะได้รางวัลนะ พ่อแม่บางคนใช้วิธีนี้ เพื่อจูงใจให้ลูกอ่านหนังสือ และก็ทำให้ลูกรักการอ่านได้ในที่สุด
9. การมีสิ่งกระตุ้นเป็นอีกวิธีที่ใช้ได้ผล จะทำให้ลูกมีนิสัย รักการอ่าน
ไม่ว่าเด็กเล็ก หรือเด็กโตก็ต้องการการยอมรับในความพยายามของพวกเขาทั้งนั้น ความพยายามในการอ่านหนังสือให้จบเล่มก็เช่นกัน ลองให้ดาว หรืออะไรก็ได้ที่คุณคิดว่าจะทำให้ลูกรู้สึกภาคภูมิใจที่ได้รางวัล ก็เป็นอีกหนึ่งวิธีการส่งเสริมการอ่านให้กับลูก
10. พาลูกไปร้านหนังสือ หรือเข้าห้องสมุด
ไปในที่ที่มีหนังสือจำนวนมาก เพื่อให้ลูกได้สนุกกับการสำรวจหนังสือต่าง ๆ มากมาย เลือกหยิบเล่มที่ชอบ ลองอ่านเล่มที่สนใจ เชื่อว่าลูกจะสนุกสนานไปกับการเลือกหนังสือแน่นอน
ปลูกฝังการอ่านให้ลูกตั้งแต่ยังเล็ก เป็นพื้นฐานของการเรียนรู้ และการเปิดกว้างทางจินตนาการ และความคิดที่สำคัญอย่างยิ่ง คุณพ่อคุณแม่เองก็หยิบหนังสือเล่มที่ตัวเองสนใจ มานั่งอ่านไปพร้อม ๆ กับลูก แลกเปลี่ยนความคิดเห็นกันหลังอ่านหนังสือ นอกจากจะทำให้ลูกรักการอ่านแล้ว ยังฝึกฝนการคิด วิเคราะห์ และสร้างสายสัมพันธ์ที่ดีในครอบครัวอีกด้วย
อ้างอิง www.the101.world , www.statista.com , www.bltbangkok.com
บทความอื่น ๆ ที่คุณอาจจะสนใจ :
หนังสือภาพ สำหรับทารก ดียังไง ? จำเป็นสำหรับลูกน้อยมากแค่ไหน ?
วิธีเลือกหนังสือให้เหมาะกับเด็กแต่ละช่วงวัย ลูกอายุเท่านี้อ่านหนังสือแบบไหนดี
เคล็ดลับอ่านหนังสือให้ลูกฟัง ช่วยลูกหัวไว สมองดี เรียนรู้เร็ว