ภาวะตายคลอด (Stillbirth) คือการที่ทารกในครรภ์เสียชีวิตเป็นภาวะแทรกซ้อนขณะตั้งครรภ์ที่พบไม่บ่อย แต่เป็นสิ่งที่น่ากลัวมากสำหรับคุณแม่เอง ซึ่งอาจจะไม่ได้ยินบ่อยในประเทศไทย ซึ่งเรื่องนี้เป็นเรื่องที่น่ากลัวมาก เพราะหลายคนอาจจะไม่เคยได้ยิน แต่ไม่ใช่เรื่องไกลตัวของคนไทยนัก วันนี้มาดูว่าภาวะตายคลอด เกิดขึ้นเพราะอะไร สาเหตุของภาวะตายคลอดคืออะไร ไปติดตามกัน
การตายคลอด (Stillbirth) คืออะไร
ภาวะตายคลอด เป็นภาวะแทรกซ้อนที่เกิดขณะตั้งครรภ์หรือคลอดบุตร ซึ่งมีการให้คำจำกัดความที่หลากหลาย มีความคาบเกี่ยวกับภาวะแท้งบุตร ส่วนใหญ่ขึ้นอยู่กับบริบทของแต่ละประเทศ กล่าวคือ พบเหตุการณ์ในคุณแม่ที่มีอายุครรภ์น้อย ในช่วงที่หากทารกคลอดแล้วยังเลี้ยงไม่รอด เรียกว่าแท้งบุตร หากอายุครรภ์มากขึ้นเป็นช่วงที่สามารถเลี้ยงทารกหลังคลอดรอดได้ เรียกตายคลอด ในอเมริกาหรือยุโรปจึงกำหนดจุดตัดอายุครรภ์ไว้น้อยที่ 20-24 สัปดาห์ ส่วนในประเทศไทยกำหนดไว้ที่อายุครรภ์ 28 สัปดาห์ขึ้นไป
อาการตายคลอดและการแท้ง แท้จริงแล้วไม่เหมือนกัน
ในทางการแพทย์แล้ว สองอย่างนี้มีความแตกต่างกัน นอกจากเหตุผลที่เราอธิบายไปข้างต้นแล้ว สิ่งที่ทำให้ทั้งสองสิ่งต่าง กันยังมีอีกก็คือ การแท้งส่วนมากจะเกิดในเด็ก มดลูก แต่ อาการตายคลอดนั้น เด็กอาจจะยังคลอดออกมาได้อยู่ แต่หัวใจของเขาไม่เต้นแล้ว
บทความที่เกี่ยวข้อง : ภาวะโลกร้อนทำให้ทารกเกิด ภาวะตายคลอด จริงหรือไม่!?
สาเหตุของภาวะตายคลอด
- ทารกมีโครโมโซมผิดปกติ
- สายสะดือผิดปกติ
- แม่มีภาวะแทรกซ้อนทางสูติศาสตร์ (เช่น ปากมดลูกสั้น ครรภ์เป็นพิษ ภาวะน้ำคร่ำน้อยผิดปกติ ภาวะทารกเจริญเติบโตช้าในครรภ์ เบาหวานขณะตั้งครรภ์ ครรภ์เกินกำหนด)
- แม่มีโรคที่เกี่ยวข้องกับการแข็งตัวของเลือด มีการติดเชื้อในครรภ์ (เช่น เชื้อซิฟิลิส เชื้อไวรัสบางชนิด) เป็นต้น
- ภาวะแทรกซ้อนของสายสะดือ เช่น สายสะดือยาวผิดปกติ ทำให้พันกันเอง หรือพันรอบคอทารก การติดเชื้อจากมารดาสู่ทารกในครรภ์ ทารกพิการแต่กำเนิดชนิดรุนแรง นอกจากนี้ยังมีสภาวะที่เพิ่มโอกาสการตายคลอด เช่น ทารกเจริญเติบโตช้าในครรภ์ การตั้งครรภ์แฝด
- แม่ที่สูบบุหรี่ ดื่มสุรา
- การใช้ยาเพื่อการพักผ่อน หรือการทานยานอนหลับ
- โรคประจำตัวของแม่ เช่น โรคลมชัก เบาหวาน เป็นต้น
แม้จะมีสาเหตุที่เป็นไปได้ของการตายคลอด และแม้จะป้องกันการแท้งมากน้อยแค่ไหน แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นก็ขึ้นอยู่กับความรับผิดชอบในการดูแลตัวเอง อย่างไรก็ตาม หากคุณแม่อยู่ในสภาพจิตใจที่อ่อนแอ ก็จะส่งผลทำให้จิตใจแย่ลงกว่าเดิม รวมถึงภาวะซึมเศร้า โรคเครียดหลังบาดแผล PTSD และความเศร้าโศกที่ซับซ้อน
การตรวจวินิจฉัยภาวะตายคลอด
สำหรับการตรวจภาวะตายคลอด แพทย์จะใช้วิธีใดวิธีหนึ่งเพื่อค้นหาสาเหตุของการกิดภาวะตายคลอด ซึ่งมีวิธีการดังต่อไปนี้
- การทดสอบพันธุกรรม เช่น ดูว่าลูกในครรภ์มีกลุ่มอาการดาวน์ซินโดรมหรือไม่
- การทดสอบการทำงานของต่อมไทรอยด์ เป็นการทดสอบเพื่อหาความผิดปกติของต่อมไทรอยด์
- การตรวจเลือด การตรวจเลือดจะสามารถดูได้ว่าคุณแม่มีภาวะครรภ์เป็นพิษ เบาหวาน หรือน้ำดีคั่งในตับหรือไม่
- การทดสอบการติดเชื้อ แพทย์จำทำการตรวจเลือด ปัสสาวะ หรือเซลล์จากช่องคลอดเพื่อตรวจดูว่ามีการติดเชื้อหรือเปล่า
- การตรวจสายสะดือ เยื่อหุ้ม และรก การตรวจเนื้อเยื่อเหล่านี้มีความจำเป็น เพราะเป็นเนื้อเยื่อที่ติดกับทารกในครรภ์ หากมีความผิดปกติก็อาจทำให้ลูกไม่ได้รับสารอาหาร ออกซิเจน และเลือด
บทความที่เกี่ยวข้อง : ตรวจร่างกายหญิงตั้งครรภ์ หมอตรวจอะไรบ้าง? นัดตรวจครรภ์ทุกไตรมาส
แนวทางการป้องกันภาวะตายคลอด
ขึ้นอยู่กับสาเหตุเป็นหลัก หากเป็นกลุ่มที่ไม่ทราบสาเหตุ จะมีความยากลำบากในการป้องกัน เนื่องจากไม่มีวิธีการรักษาที่จำเพาะที่ได้ผลดี โดยหลักทั่วไป จึงแนะนำให้ฝากครรภ์เร็ว ฝากครรภ์สม่ำเสมอ รับประทานอาหารที่สุกและสะอาดเท่านั้น ดูแลสุขภาพตนเองให้แข็งแรง หลีกเลี่ยงสารพิษหรือการรับประทานยาที่ไม่มีคำสั่งแพทย์ และเมื่ออายุครรภ์เกิน 28 สัปดาห์แนะนำให้นับลูกดิ้นเป็นกิจวัตรประจำวัน หากทารกดิ้นน้อยผิดสังเกตให้รีบไปพบแพทย์ทันที
จะบอกลูกคนอื่นถึงภาวะนี้อย่างไร
คุณแม่อาจเห็นว่าลูกคนอื่น ๆ อาจเป็นกังวลและไม่สบายใจเมื่อเห็นคุณร้องไห้ วิธีที่ดีที่สุดในการลูกให้เข้าใจถึงเรื่องนี้ คือการระบายความเศร้าของคุณออกมาให้หมด และบอกลาทารกน้อยที่คุณแม่สูญเสีย จากนั้นคุณจะเริ่มดีขึ้นและสามารถพูดคุยอธิบายให้ลูกคนอื่นฟังถึงการสูญเสียได้ วิธีดังกล่าวนี้จะช่วยให้เด็ก ๆ รับมือกับประสบการณ์อันน่าเจ็บปวดนี้ได้ เพราะเด็กแต่ละคนมีความเข้าใจเกี่ยวกับเรื่องความตายที่แตกต่างกันตามช่วงพัฒนาการและประสบการณ์
บทความที่เกี่ยวข้อง : คุณแม่เครียด เพิ่มความเสี่ยงเกิดภาวะทารกตายคลอดระหว่างตั้งครรภ์
วิธีปลอบใจคนที่เกิดภาวะตายคลอด
ภาวะตายคลอด นั้นเป็นเหมือนแผลใจของทุกคน เพราะฉะนั้นการได้พูดคุยกับเขาก็จะเป็นเหมือนคำพูดที่จะสร้างให้พ่อหรือแม่ ที่เกิดสภาวะตายคลอดนั้นมีกำลังใจในการก้าวต่อไป วันนี้เรามีคำพูดที่เหมาะสมในการพูดกับพ่อแม่ที่เกิดปัญหาภาวะตายคลอด
- ฉันเสียใจที่ได้ยินข่าวเรื่องนี้แต่เธอสามารถเล่าให้ฉันฟังได้
- ฉันยังอยู่ตรงนี้กับเธอเสมอไม่ว่าจะเกิดอะไรขึ้น
- เล่าให้ฉันฟังได้นะว่าเธอรู้สึกยังไง
- ถ้าเธอพร้อมแล้วฉันจะรอฟังนะ
- คุณสามารถเล่าเรื่องราว เกี่ยวกับลูกของคุณให้เราฟังได้นะ
- ฉันจะอยู่ตรงนี้ ที่นี่กับคุณ
- รู้สึกอย่างไรบ้าง บอกเราได้นะ
สำหรับพ่อแม่ที่เสียลูกไป ในขณะที่คุณรู้สึกอยากปิดกั้นตัวเอง ไม่อยากบอกคนอื่น แต่คนรอบข้างจะพาคุณไปในทางที่ดีคิดบวก และสามารถช่วยคุณให้ผ่านในช่วงนี้ไปได้ และบางที อาจไม่มีใครรู็ความรู้สึกของพ่อแม่ที่เสียลูกไปดีกว่าคนอื่น และเราหวังว่าคุณจะสบายใจ เมื่อรู้ว่าคุณก็ไม่ได้อยู่คนเดียวในการต่อสู้ครั้งนี้!
Project Sidekicks สำหรับคุณแม่
ที่ theAsianparent เรามีฟีเจอร์ที่ช่วยให้คุณนับลูกได้ง่ายขึ้น ใน App ของเรา เราอยากแนะนำให้คุณแม่ทำบ่อย ๆ เพื่อตรวจดูอาการของคุณลูก หากคุณแม่มีข้อสงสัย หรืออยากได้ข้อมูลเพิ่มเติม สามารถเข้ามาได้ที่ Project Sidekicks
ภาวะตายคลอด สามารถเกิดขึ้นได้กับคุณแม่ทุกคน หากรู้ตัวมีความเสี่ยงสูง คุณแม่จึงควรไปพบแพทย์เพื่อตรวจอัลตราซาวนด์และตรวจอันตราการเต้นหัวใจของลูกในครรภ์ เพื่อดูว่าลูกยังแข็งแรงหรือไม่ หากพบว่ามีภาวะตายคลอดสูง แพทย์จะได้รีบให้ลูกของคุณคลอดก่อนกำหนด
บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ :
ยุติการตั้งครรภ์ หรือ การทำแท้งลูกอย่างถูกกฎหมาย
วิธีการพูดคุยกับครอบครัวเรื่องแท้ง ข่าวร้ายที่ใคร ๆ ก็ไม่อยากพูดถึง
60 คำปลอบใจสำหรับคุณแม่แท้งลูก เพียงแค่ได้อ่านก็รู้สึกดีขึ้นมาเลย!
ที่มา : sg.theasianparent, story.motherhood