ประวัติประเพณีวันสงกรานต์ หรือวัฒนธรรมของวันสงกรานต์ มีอะไรน่าสนใจบ้าง

ประวัติประเพณีวันสงกรานต์ เป็นอย่างไรบ้าง มาดูกันเลยว่าเทศกาลสงกรานต์นั้นมีความเป็นมาอย่างไร หรือวัฒนธรรมของวันสงกรานต์นั้นเป็นอย่างไร วันนี้ theAsianparent เอาข้อมูลของเทศกาลสงกรานต์มาฝากกัน ไม่ว่าจะเป็น การรดน้ำผู้ใหญ่ การก่อกองทราย หรือการทำบุญตักบาตร มาดูกันเลยว่าทำอย่างไรบ้าง หรือถ้าทำไปแล้วมีประโยชน์อย่างไร

ประวัติประเพณีวันสงกรานต์

ประเพณีวันสงกรานต์ คือ ประเพณีของประเทศไทย ลาว พม่า กัมพูชา มณฑลยูนนานของจีน หรือชนกลุ่มน้อยของชาวไตแถบเวียดนาม รวมถึงศรีลังกา และประเทศทางตะวันออกของประเทศอินเดีย มีสันนิษฐานกันว่า ประเพณีวันสงกรานต์นั้นได้รับวัฒนธรรมมาจากเทศกาลโฮลีของอินเดีย แต่เทศกาลโฮลีนั้นจะใช้การสาดสีแทนการสาดน้ำ โดนจะจัดขึ้นในทุก ๆ วันแรม 1 ค่ำ เดือน 4 ซึ่งก็คือเดือนมีนาคมนั้นเอง

สงกรานต์ นั้นเป็นคำในภาษา สันสกฤต หมายถึง การเคลื่อนย้าย หรือก้าวขึ้น โดยเป็นการอุปมาถึงการเคลื่อนย้าย การประทับในจักรราศี หรือการที่เคลื่อนเข้าสู่ปีใหม่ตามความเชื่อของคนไทยนั้นเอง และบางประเทศในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มีประเพณีสงกรานต์สืบทอดกันมาตั้งแต่โบราณคู่กับตรุษนั้นเอง จึงมักจะเรียกรวมกันว่า ประเพณีตรุษสงกรานต์ หมายถึง การส่งท้ายปีเก่าต้อนรับปีใหม่ เดิมทีวันที่จัดสงกรานต์นั้นจะมีการคำนวณ ทางดาราศาสตร์ แต่ในปัจจุบันนั้นได้มีการกำหนดวันที่แน่นอนเลย คือ ตั้งแต่ 13 - 15 เมษายน แต่เดิม วันขึ้นปีใหม่ไทย คือวันเริ่มปีปฏิทินของไทยจนถึง พ.ศ. 2431 และได้มีการเปลี่ยนแปลงมาเป็นวันที่ 1 เมษายน เป็นวันขึ้นปีใหม่จนถึง พ.ศ. 2483

บทความที่เกี่ยวข้อง : พาลูกเที่ยวสงกรานต์ ต้องระวังอะไร วิธี ปฐมพยาบาลเบื้องต้น เมื่อลูกป่วย หลังเล่นน้ำ สงกรานต์

พิธีสงกรานต์ ประวัติวันสงกรานต์

เมื่อก่อน พิธีสงกรานต์ นั้นเป็นพิธีกรรมที่เกิดขึ้นภายในครอบครัว หรือชุมชนใกล้เคียงต่าง ๆ แต่ในปัจจุบันนั้นได้มีการเปลี่ยนแปลงให้พิธีสงกรานต์นั้น เป็นเทศกาลสงกรานต์ โดยที่ได้ขยายออกไปสู่สังคมเป็นวงกว้างมากขึ้น และมีแนวโน้มที่จะเปลี่ยนทัศนคติ และความเชื่อไป ในความเชื่อดั้งเดิมใช้สัญลักษณ์เป็นองค์ประกอบหลักในพิธี ได้แก่ การใช้น้ำเป็นตัวแทนในการแก้กัน กับความหมายของฤดูร้อน ช่วงเวลาของพระอาทิตย์เคลื่อนเข้าสู่ราศีเมษในวันนี้ จะใช้น้ำรดให้แก่กันเพื่อความชุ่มชื่น มีการขอพรจากผู้ใหญ่ มีการรำลึก และกตัญญูต่อบรรพบุรุษที่ล่วงลับ ต่อมาในสังคมไทยสมัยใหม่นั้นเกิดประเพณีกลับบ้านในช่วงวันสงกรานต์กันมากขึ้นเรื่อย ๆ นับว่าวันสงกรานต์นั้นเป็นวันครอบครัวอีกวันหนึ่งเลยละ ทั้งยังมีประเพณีที่สืบทอดมาตั้งแต่ดั้งเดิม อย่างเช่น การสรงน้ำพระเพื่อความสิริมงคล เพื่อให้เป็นการเริ่มต้นปีใหม่ที่ดี และมีความสุขมาก ๆ

บทความที่เกี่ยวข้อง : 5 กิจกรรมที่ทุก ครอบครัว ต้องทำ เมื่อวันหยุดยาว สงกรานต์มาถึง

กิจกรรมวันสงกรานต์ ประวัติวันสงกรานต์

1. ประเพณีวันสงกรานต์ การทำบุญตักบาตร

การทำบุญตักบาตร นับว่าเป็นการสร้างบุญสร้างกุศลให้กับตัวเอง ทั้งยังเป็นการอุทิศส่วนบุญส่วนกุศลให้กับคนที่ล่วงลับไปแล้ว การทำบุญในลักษณะนี้มักจะมีการเตรียมไว้ล่วงหน้า เมื่อถึงเวลาทำบุญจะนำอาหารที่เตรียมไว้มาตักบาตรถวายพระภิกษุที่ศาลาวัด

2. การรดน้ำผู้ใหญ่

คือการไปอวยพรให้ผู้ใหญ่ที่เคารพนับถือ แสดงความกตัญญูต่อผู้มีพระคุณ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง คนใกล้ตัว อย่างบุพการี พ่อ แม่ รวมทั้งครูบาอาจารย์ ผู้มีพระคุณ โดยท่านผู้ใหญ่มักจะนั่งลงแล้วผู้ที่รดก็จะเอาน้ำหอมเจือกับน้ำรดที่มือท่าน โดยท่านจะให้ศีลให้พรผู้แก่ผู้ที่นำมารดด้วย และถ้าเป็นพระก็จะนำผ้าสบงไปถวายให้ท่านผลัดเปลี่ยนด้วย หากเป็นฆราวาสก็จะหาผ้าถุง ผ้าขาวม้าไปให้ เป็นหนึ่งกิจกรรมดีงามที่สร้างความสุขให้แก่ผู้ให้ และผู้รับด้วย

3. การดำหัว

โดยวัตถุประสงค์ของการดำหัว ก็คล้ายกับการรดน้ำทางภาคกลาง แต่พบเห็นได้ทางภาคเหนือ ซึ่งการดำหัวทำเพื่อแสดงความเคารพนับถือต่อพระ หรือผู้สูงอายุ นั้นก็คือการขอขมาในสิ่งที่ได้ล่วงเกินไปแล้ว หรือ การขอพรปีใหม่จากผู้ใหญ่ โดยกิจกรรมนี้ จะนำของที่ใช้ในการดำหัว ได้แก่ อาภรณ์(เครื่องประดับ) มะพร้าว กล้วย ส้มป่อยเทียน และดอกไม้ นำมาใช้ในการดำหัวด้วย

4. ประเพณีวันสงกรานต์ การขนทรายเข้าวัด

การขนทรายเข้าวัดนั้น เป็นกิจกรรมของทางภาคเหนือนิยมขนทรายเข้ามาในวัด เพื่อเป็นสิริมงคลในชีวิต ให้มีความสุข ความเจริญ เงินทองไหลมาเทมา ให้แก่ครอบครัว หรือคนที่เรารัก แต่ก็มีบางที่ ที่เชื่อว่าการนำทรายที่ติดเท้าออกจากวัดนั้น เป็นบาป

5. การก่อเจดีย์ทราย

การก่อเจดีย์ทรายนั้น เป็นการที่นำทรายมาก่อ ให้เป็นรูปร่างคล้าย ๆ เจดีย์ และมีดอกไม้ต่าง ๆ ประดับด้วย  ถือเป็นคติความเชื่อเรื่องของเวรกรรมในพระพุทธศาสนา มีการก่อพระเจดีย์ทรายถวายวัดเพื่อนำเศษ ของดินทรายที่ติดที่เท้าออกจากวัดไปมาคืนวัด

6. การปล่อยนก ปล่อยปลา

การปล่อยนก ปล่อยปลานั้น ถือเป็นการล้างบาปเพื่อ เป็นการสะเดาะเคราะห์ร้าย ๆ ให้ออกไป เพื่อจะได้รับสิ่งใหม่ ๆ เข้ามา ให้เรานั้นได้มีแต่ความสุข ความเจริญ ดังนั้น เทศกาลสงกรานต์การปล่อยนก ปล่อยปลาให้เป็นอิสระ จะทำให้เรานั้นพ้นจากการผูกมัด จากสิ่งต่าง ๆ ได้

ข้อควรระวังของการปล่อยนก ปล่อยปลา ควรเลือกชนิดปลา หรือชนิดนก ให้เหมาะสมกับสภาพแวดล้อม การปล่อยผิดที่จากการที่จะบุญ ก็ได้บาปแทน

บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ :

ดินสอพอง อันตรายไหม แม่อยากรู้ ลูกเล่นแป้ง ช่วงสงกรานต์ ได้ หรือเปล่า

น้ำอบ สงกรานต์ คืออะไร ? ทำไมทุกคนต้องใช้ในวันสงกรานต์ มีประโยชน์อย่างไร

รวม 10 ไอเทมสงกรานต์ พกติดตัวไว้ไม่มีเอาท์ ปี 2023

ที่มา :Sanook ,ch3 thailand