ขอให้มั่นใจได้เลยว่าโดยธรรมชาติแล้วนมแม่ต้องมีเพียงพอเสมอแม้กระทั่งสำหรับลูกฝาแฝด ทั้งนี้เพราะร่างกายแม่จะมีกลไกวิเศษที่จะหลั่งน้ำนมอย่างมากมายหากมีการกระตุ้นที่เหมาะสม ดังนั้นนมแม่จึงเป็นอาหารทรงคุณค่าและเต็มอิ่มสำหรับเด็กแรกเกิดเพียงชนิดเดียวที่ช่วยการดำรงพันธุ์ของมนุษยชาติอย่างมีประสิทธิภาพมาแต่ยุคบรรพกาล
การดูดนมแม่ของทารกเป็นการกระตุ้นการหลั่งนมที่ดีที่สุดเนื่องจากมีองค์ประกอบที่เหมาะสมมากมายคือ ริมฝีปาก เหงือก ลิ้น กระพุ้งแก้ม เพดานปาก อุณหภูมิที่เหมาะสมในปากตลอดจนน้ำลายที่ช่วยผสมกลมกลืนและลื่นไหล สิ่งเหล่านี้ร่วมกับชีวิต จิตใจ อารมณ์ และอากัปกริยาของทารกพร้อมกับการผสานสื่อสายตาตลอดจนกลิ่นอาย ของแม่-ลูก สัมผัสทั้งหมดนี้หลอมรวมกับความรัก ความอาทร และความสุขในการเป็นแม่ จะช่วยกันเร่งเร้าการหลั่งน้ำนมและนับวันจะยิ่งเพิ่มทวีคูณตามประสบการณ์แห่งการดูดและการเลี้ยงดูที่มากขึ้นในแต่ละวัน
ภาวะนมแม่ไม่พอจะเกิดขึ้นเมื่อมีอะไรก็ตามไปรบกวนกระบวนการกระตุ้นการหลั่งน้ำนม เช่น เมื่อแรกเกิดขาดการดูดนมแม่อย่างสม่ำเสมอ ซึ่งอาจมาจากความไม่พร้อมทางกายภาพ การคลอดก่อนกำหนดหรือการไม่พร้อมทางสุขภาพของเด็กและแม่ การใช้นมผสม การไม่คุ้นกับการเอาเข้าเต้าหรือการติดจุกนมยาง การขาดสื่อสัมพันธ์หรือความไม่พร้อมทางอารมณ์ของแม่ และที่สำคัญคือการขาดทัศนคติเชิงบวกที่เข้มแข็งของแม่และครอบครัว สิ่งเหล่านี้จะลดการกระตุ้นน้ำนมจนเหลือน้อยและแห้งไปในที่สุด
คุณแม่หลายท่านคงเข้าใจดีว่าเมื่อพูดถึงนมแม่มิได้หมายความเพียงแค่ปริมาณและคุณค่าทางอาหารเท่านั้นแต่ยังมีอีกหลายอย่างที่ยากจะตวงวัดหรือแยกแยะ เช่น ความรัก ความผูกพัน อารมณ์ พัฒนาการทางด้านต่างๆ ฯลฯ การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่โดยตัวของมันเองแล้วจะพัฒนาไปสู่การเลี้ยงดูที่เหมาะสมและมีคุณภาพในมิติอื่นนอกเหนือจากเรื่องอาหารอีกมากมาย ที่สำคัญยิ่งคือผลของมันจะฝังประสบการณ์แห่งความสุข ความดีงามไว้ในจิตใต้สำนึกของลูกเพื่อพร้อมที่จะเป็นรากฐานแห่งพัฒนาการในทุกด้านต่อไป ขอชื่นชมแม่อีกหลายท่านที่มีความมุ่งมั่นสามารถปรับทัศนคติเชิงบวกและมีความสุขกับการลี้ยงลูกด้วยนมแม่ที่ไหลหลั่งอย่างเต็มอิ่มสมอยากของลูกน้อย
เขียนโดย นพ.ไกรสร เจียมสวัสดิ์ จากไกรสรคลินิกเวชกรรม (Kraisorn Medical clinic)
นพ.ไกรสรได้เขียนกลอน “อุ้มสม-นมแม่” ไว้ให้ในหน้าถัดไป >>>
-ครรภ์แม่ คุ้มลูก ปลูกรัก
ปกปัก ป้องภัย ไออุ่น
เกราะแก้ว แคล้วคลาด ค้ำจุน
เนื่องหนุน หนูน้อย คอยวัน
-รกราย สายท่อ พะนอแจก
สอดแทรก แรกลิ้ม อิ่มอั๋น
ห่อนเหือด เลือดธาร ทิพย์ธัญ
ครบครัน ล้านโกฏิ โภชนา
-ครบคลอด กอดป้อง สองมือ
อกคือ สื่อสันต์ หรรษา
สมอง สมรรถ พัฒนา
เมินค่า คำฮิต “ติดมือ”
-แม่คน ล้นนม เนิ่นมา
เสริมค่า นิยม ยึดถือ
งดบท บริบาล ผ่านซื้อ
ฝึกปรือ กลพลัง หลั่งนม
-“ติดมือ” ฤาคือ ติดจริง
นมนิ่ง ควรหรือ ซื้อผสม
สองสิ่ง ยิ่งใหญ่ ใคร่นิยม
“อุ้มสม” “นมแม่” แท้เอย
กลอน ๖ โดย ไกรสร เจียมสวัสดิ์
บทความที่เกี่ยวข้อง
หัวปลาต้มมะละกอดิบ อาหารเพิ่มน้ำนม