ทำไมเด็กไม่ต้องดื่มน้ำ กินนมแม่อย่างเดียวจะเพียงพอสำหรับลูกหรือไม่

ทำไมเด็กไม่ต้องดื่มน้ำ เป็นคำถามที่คุณพ่อคุณแม่หลายคนสงสัย ให้ลูกกินแต่นมอย่างเดียวลูกจะอิ่มหรือไม่ วันนี้เราเอาคำตอบมาฝากค่ะ ว่า ทำไมเด็กไม่ต้องดื่มน้ำ

เด็กทารกไม่ควรกินน้ำ 

เนื่องจากเด็กแรกเกิด – 6 เดือน ไม่จำเป็นจะต้องดื่มน้ำเปล่าเพิ่ม เนื่องจากกระเพาะของทารกยังเล็กมาก การให้ลูกกินน้ำตามเข้าไปจะทำให้น้ำเข้าไปแทนที่นมในกระเพาะ ลูกจะอิ่มและไม่อยากกินนม และอาจทำให้ทารกได้รับสารอาหารและพลังงานไม่เพียงพอ นอกจากนี้ หากป้อนน้ำมากหรือบ่อยเกินไป อาจอันตรายต่อทารกได้

หากทารกกินน้ำมากเกินไป ส่งผลอย่างไร 

• ได้รับประโยชน์จากนมแม่น้อย
• เสี่ยงต่อภาวะขาดสารอาหาร ส่งผลต่อการเจริญเติบโตและมีพัฒนาการล่าช้า
• ระบบทางเดินอาหาร ยังไม่สามารถย่อยสลายและดูดซึมอาหาร อาจส่งผลให้ท้องอืดและปวดท้องได้
• ปัญหาเกลือแร่ในร่างกายต่ำ
• อาการซึม เบื่ออาหาร และป่วยตามมาได้

ควรให้ลูกเริ่มกินน้ำเมื่อไหร่ 

เมื่อทารกอายุมากกว่า 6 เดือน ก็สามารถให้ดื่มน้ำเปล่ารวมถึงอาหารต่าง ๆ นอกจากนมได้ เนื่องจากร่างกายเริ่มต้องการสารอาหารเพิ่มขึ้น สามารถให้ทารกรับประทานอาหารเสริมอื่น ๆ ที่เหมาะสมตามแต่ละช่วงวัย โดยอาหารเหล่านี้จะทำให้ทารกต้องการปริมาณน้ำมากขึ้นสำหรับการกลืนและย่อย ดังนั้น จึงให้ลูกดื่มน้ำได้บ้าง แต่ไม่ควรให้มากเกินไป เพราะอาจทำให้ปริมาณการกินนมแม่ลดลง

การเลี้ยงลูกด้วยน้ำนมแม่ดีอย่างไร 

• ประโยชน์ต่อลูก

นมแม่มีสารอาหารครบถ้วนกระตุ้นการเติบโตของสมอง และอวัยวะอื่น ๆ ซึ่งไม่มีอยู่ในนมชนิดอื่น ทารกที่ทานนมแม่จึงเจริญเติบโตได้เป็นอย่างดี ทั้งทางร่างกาย และสมอง มีผลให้เชาว์ปัญญาดี

นมแม่มีคุณสมบัติพิเศษ มีสารภูมิต้านทานป้องกันโรคติดเชื้อต่าง ๆ เช่น โรคหวัด ปอดอักเสบ โรคลำไส้อักเสบ ทารกจะได้รับภูมิคุ้มกันนั้นทันที ตั้งแต่การกลืนนมแม่มื้อแรก ๆ

• ประโยชน์ต่อแม่ และครอบครัว

• • เกิดความรัก และผูกพันต่อลูก
  • ทำให้มดลูกเข้าอู่เร็ว ช่วยขับน้ำคาวปลา
  • โอกาสที่แม่จะเป็นมะเร็งเต้านมน้อยลง
  • ทำให้แม่ไม่อ้วน เพราะไขมันที่สะสมไว้ขณะที่แม่ท้องจะค่อย ๆ ถูกนำมาสร้างน้ำนมสำหรับลูก
  • สะดวก ประหยัดเงิน และเวลา

สารอาหารในน้ำนมแม่ 

น้ำนมแม่เปรียบเหมือนวัคซีนหยดแรกของทารก มีสารอาหารที่มีประโยชน์มากมาย ดังนี้

• โปรตีน
  • ปริมาณสัดส่วนพอเหมาะ ย่อยง่าย ไตทำงานน้อย
  • มีโปรตีนป้องกันเชื้อโรคและพัฒนาการสมอง
  • ไม่มีเบต้าแลกโตโกลบุลินที่ทำให้เกิดภูมิแพ้

• ไขมัน
  • อุดมด้วยโอเมก้า 3, 6 คือ DHA และ AA
  • มีคอเลสเตอรอลสร้างเส้นใยประสาท
  • มีน้ำย่อยไขมันไลเปสช่วยในการย่อยและดูดซึมไปใช้ได้ดี

• คาร์โบไฮเดรต
  • มีน้ำตาลนม (แล็กโตส) สูง ช่วยเสริมพัฒนาการสมอง
  • มีโอลิโกแซคคาไรด์สูงมาก ช่วยส่งเสริมสุขภาพของลำไส้

• วิตามินและแร่ธาตุ
  • ดูดซึมได้ดีกว่า โดยเฉพาะธาตุเหล็ก (ดูดซึม 50 – 75%) สังกะสีและแคลเชียม
  • มีซิลีเนียมที่เป็นสารต้านอนุมูลอิสระ

• สารป้องกันเชื้อโรค
  • มีเม็ดเลือดขาวและภูมิคุ้มกันโรคจำนวนมาก

• สารช่วยการเจริญเติบโต
  • มีสารช่วยการเจริญเติบโตของสมองและอวัยวะต่าง ๆ

• น้ำย่อยและฮอร์โมน
  • มีน้ำย่อยมากมาย เช่น น้ำย่อยไขมันและแป้ง
  • มีฮอร์โมนนานาชนิด

เคล็ดลับการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่

• ดูดเร็วที่สุด

ยิ่งลูกดูดเร็วเท่าไร ตั้งแต่ใน 30-40 นาทีแรก หลังคลอดจะเป็นการกระตุ้นให้ร่างกายเร่งผลิตน้ำนมออกมามากเท่านั้น แม่ควรรีบให้ลูกดูดนมทันทีทั้ง ๆ ที่ยังไม่มีน้ำนม เพื่อเป็นการกระตุ้นให้สร้างน้ำนม นอกจากนั้นในช่วง 2-3 วันแรก จะมี หัวน้ำนม สีเหลืองซึ่งมีสารอาหารโปรตีน และสารกระตุ้นภูมิคุ้มกันอย่างเข้มข้น ลูกจึงควรได้ดูดนมเหลืองนี้ – ดูดบ่อย เมื่ออยู่ที่โรงพยาบาล แม่ควรจะขอลูกมานอนข้างเตียงแม่ตลอดเวลา เพื่อให้ลูกได้มีโอกาสดูดนมแม่เสมอตามความต้องการของลูก การดูดบ่อยจะเป็นการกระตุ้นให้มีการสร้างน้ำนมมากขึ้น และจะช่วยลดอาการนมคัดในกรณีที่มีน้ำนมมาก

• ดูดให้ถูกท่า

การดูดที่ถูกท่า ทำให้ลูกดูดได้อย่างสบายเต็มที่ และกระตุ้นให้หลั่งน้ำนมได้เป็นอย่างดี โดยแม่อุ้มลูกกระชับอก ใช้มือประคองเต้านม พยายามสอบหัวนมให้เข้าปากลูกให้ลึกพอจนถึงลานหัวนม ถ้าลูกอมเฉพาะหัวนมจะทำให้แม่เจ็บ และหัวนมแตก

• ดูดให้หมดเต้า

ควรให้ทารกทานนมทั้งสองเต้า เพราะจะเป็นการกระตุ้นแต่ละข้างให้ผลิตน้ำนม และป้องกันไม่ให้นมคัด เมื่อลูกอิ่ม หรือต้องการหยุดดูดให้กดเต้านมออกจากมุมปาก อย่าดึงเต้านมออกตรง ๆ จะทำให้หัวนมเป็นแผล และเป็นอันตรายต่อเหงือกของลูก เมื่อจะให้นมมื้อถัดไปควรให้เด็กเริ่มดุดจากข้างที่ให้ดูดทีหลังก่อน เพราะน้ำนมที่ค้างจะมีประโยชน์มาก

ภาวะขาดสารอาหาร 

ภาวะขาดสารอาหารหมายถึงภาวะที่ร่างกายขาดสารที่ช่วยเสริมสร้างร่างกายให้เติบโตและแข็งแรงและสร้างพลังงานให้แก่ร่างกาย เมื่อเด็กเกิดภาวะขาดสารอาหารก็จะส่งผลกระทบต่อพัฒนาการและการเจริญเติบโต เนื่องจากร่างกายจะไม่สามารถดึงดูดสารอาหารที่สำคัญไปใช้ได้ โดยมักพบในทารกและเด็กวัยก่อนเรียน ซึ่งเป็นวัยที่ต้องการสารอาหารและร่างกายกำลังเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว

อาการของ ภาวะขาดสารอาหาร 

• มีอาการซึมเศร้า ไม่ร่าเริง
• น้ำหนักน้อยกว่าปกติ
• รู้สึกกระสับกระส่าย ไฮเปอร์อยู่ตลอดเวลา
• มีอาการตาเหลือง
• มีภาวะพูดช้า
• ไม่สนใจสิ่งแวดล้อม
• ผิวหนังแห้ง
• มีปัญหาเกี่ยวกับเส้นผมบาง ผมขาดง่าย ไม่เเข็งแรง
• รู้สึกเบื่ออาหาร
• ผิวหนังเหี่ยวย่น ตาลึก แก้มตอบ

ปัญหาที่พบบ่อยในระยะเดือนแรก 

• อาการสะอึก ไม่มีอันตรายจะหายไปเอง
• จามบ่อย พบได้ในทารกปกติ จะค่อยๆลดลง
• สะดือ จะหลุดใน 7-10 หลังคลอด หลังจากหลุดจะมีน้ำเหลืองหรือเลือดซึมๆใช้แอลกอฮอล์เช็ดจนกว่าจะแห้ง
• หายใจเสียงดังครืดคราด มักชัดเจนเวลากลางคืนในห้องแอร์ ควรปรับอุณภูมิห้องนอนประมาณ 25-26 องศาเซลเซียส  ใช้ไม้พันสำลีเช็ดในรูจมูก
• ถ่ายบ่อย เมื่อลูกอายุประมาณ 5-7 วัน อาจจะถ่ายเหลวและบ่อย อาจถึง15-20 ครั้ง จนก้นแดงเปื่อย ไม่ใช่อาการท้องเสีย ควรแก้ไขโดยบีบนมแม่ส่วนต้นทิ้งไปประมาณ 20-30 มล. เพื่อให้ลูกดูดนมแม่ส่วนหลังซึ่งมีปริมาณไขมันมากกว่าจะอิ่มได้นานไม่ตื่นมาดูดบ่อย ส่วนบริเวณก้นให้เช็ดทำความสะอาด ผึ่งลมให้แห้งและเปลี่ยนผ้าอ้อมบ่อยขึ้น
• ร้องกวนมาก เมื่อลูกอายุประมาณ 2-3สัปดาห์ อาจร้องกวนมากโดยไม่ทราบสาเหตุ โดยเฉพาะช่วงเย็นๆหรือดึก จับดูหน้าท้องขณะที่ร้องจะเกร็งแข็งมากที่เรียกกันว่า “โคลิค” ให้คุณแม่คอยเปลี่ยนท่าอุ้ม โดยอุ้มขึ้นพาดไหล่แล้วลูบหลังเบาๆเดินไปเดินมา บางครั้งอาจใช้ยาขับลมที่มีตัวยา Simethicone
• ตัวเหลือง ลูกอายุ 2-3 วัน อาจจะเริ่มตัวเหลือง ถ้าเหลืองน้อยๆไม่ต้องทำอะไร แต่ถ้าระดับความเหลืองเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว อาจเป็นอันตรายต่อสมอง แพทย์อาจจะหยุดยั้งมิให้เหลืองเพิ่มขึ้น โดยส่องไฟPhoto Therapyบริเวณผิวหนังของลูก ถ้าความเหลืองอยู่ในระดับปกติแพทย์ก็จะอนุญาตให้กลับบ้านได้ ไม่จำเป็นต้องตากแดดหรือดื่มน้ำมากๆ
• ตาแฉะ ลูกอาจมีน้ำตาไหลข้างเดียวหรือสองข้าง ซึ่งมักเกิดจากท่อระบายน้ำตาบริเวณจมูกตีบหรืออุดตัน ควรนวดและคลึงบริเวณหัวตาต่อกับดั้งจมูก ทำวันละ 2 ครั้ง ถ้ามีขี้ตาสีเหลือง เขียว คล้ายหนอง ควรรีบพาไปพบแพทย์

หากลูกมีอาการเหล่านี้ ควรพบแพทย์ 

• ผื่นแดงเล็กๆตามลำตัวและใบหน้า
• ตุ่มขาวเล็กๆรอบๆจมูก บนเหงือกหรือบนเพดานปาก
• ตุ่มขาวเข้มที่หัวนม
• ขาและข้อเท้าโกง หรือแบะออกเล็กน้อย
• ลูกผู้หญิงอาจมีเลือดไหลออกจากช่องคลอดเมื่ออายุ 2-3วัน
• เวลาฉี่หรืออึ ลูกจะเบ่งออกแรงมาก

ที่มา : bangkokpattayahospital.com  ,  paolohospital.com  , bangkokhospital.com

บทความอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง :

นมแม่ ของขวัญล้ำค่า จากอกแม่สู่ลูกน้อย

ลูกท้องอืด ทำอย่างไรดี สาเหตุที่ทำให้ลูกท้องอืดคืออะไร รับมืออย่างไรให้ถูกวิธี

10 สัญญาณเตือน ลูกของคุณกำลังขาดสารอาหาร