เลี้ยงลูกเอง VS ฝากปู่ย่าตายายเลี้ยง แบบไหนดีกว่ากัน?

“เลี้ยงลูกเองเหรอ? จะไหวเหรอแม่!” “เอาไปให้ยายเลี้ยงสิ สบายตัวจะตาย!” เสียงจากรอบตัว พร้อมความห่วงใย ที่หลั่งไหลเข้ามาไม่ขาดสาย แต่สำหรับคุณแม่ยุคใหม่ ที่กำลังอยู่ในจุดตัดสินใจว่า จะ เลี้ยงลูกเอง หรือฝากให้ปู่ย่าตายายช่วยดูแลดี นี่คือเรื่องใหญ่ระดับเปลี่ยนชีวิต ทั้งอารมณ์แม่ ความสัมพันธ์ครอบครัว คุณภาพชีวิตลูก และหน้าที่การงาน ก็อาจได้รับผลกระทบทั้งหมด บทความนี้จะชวนแม่ ๆ มาชั่งน้ำหนัก ข้อดี ข้อเสีย พร้อมแชร์มุมมอง ที่ทั้งเข้าใจแม่ เข้าใจตายาย และเข้าใจใจของ “เด็กน้อย” ที่เป็นศูนย์กลางของความรักครั้งนี้

ข้อดีของการ เลี้ยงลูกเอง : ความรัก ความเหนื่อย และการเติบโตของแม่

1. สร้างความผูกพันแน่นแฟ้นกับลูก

ลูกจะได้รู้สึกมั่นคง ปลอดภัย เพราะอยู่กับแม่ตั้งแต่เล็ก ช่วยพัฒนาทักษะทางอารมณ์ได้ดีกว่า

2. สื่อสารแนวทางการเลี้ยงได้ชัดเจน

แม่สามารถกำหนดวิธีการเลี้ยง การสอน การตั้งกฎระเบียบได้ตามใจ โดยไม่ต้องเกรงใจญาติผู้ใหญ่

3. ติดตามพัฒนาการลูกได้ใกล้ชิด

เห็นพัฒนาการทุกก้าว ตั้งแต่คลานจนเดิน พูดคำแรก หรือเข้าห้องน้ำเองครั้งแรก ไม่มีใครเล่าได้เหมือนเห็นเอง

4. ความภูมิใจที่ไม่มีอะไรทดแทนได้

ได้เห็นผลลัพธ์ จากความพยายามของเราเอง เป็นรางวัลใจที่ยิ่งใหญ่

ข้อเสียของการ เลี้ยงลูกเอง

1. เหนื่อยมาก (และอาจเหนื่อยใจด้วย)

โดยเฉพาะแม่ลูกอ่อน การอดนอน ขาดเวลาส่วนตัว และความเครียดสะสม เป็นเรื่องเลี่ยงไม่ได้

2. ขาดเวลาในการทำงานหรือพัฒนาตัวเอง

แม่หลายคนต้องหยุดงาน หรือพับแผนอนาคตไปก่อน

3. ไม่มีเวลาส่วนตัว ไม่มีวันหยุด

วันไหนลูกงอแง หน้าที่แม่ก็ไม่มีปิดสวิตช์เหมือนงานออฟฟิศ

ข้อดีของการให้ปู่ย่าตายายช่วยเลี้ยง: ทีมสนับสนุนแน่นปึ้ก

1. ลดภาระทั้งเวลาและการเงิน

ไม่ต้องจ่ายเงินค่าพี่เลี้ยง หรือเนิร์สเซอรี่ และยังไปทำงานได้ตามปกติ

2. ลูกได้รับความรักจากหลายรุ่น

ตายายเลี้ยงหลานแบบทุ่มทั้งใจ เสริมความอบอุ่นให้ครอบครัว

3. แม่ได้มีโอกาสดูแลชีวิตตัวเอง

ทั้งสุขภาพกาย ใจ และการงาน มีเวลาพักบ้าง ไม่หมดไฟเร็ว

4. เสริมความสัมพันธ์รุ่นปู่ย่า-หลาน

เป็นโอกาสที่ดีในการเชื่อมรุ่น ให้เด็กเข้าใจรากเหง้า และประวัติครอบครัว

ข้อเสียของการให้ปู่ย่าตายายเลี้ยง

1. แนวทางการเลี้ยงต่างกัน อาจเกิดความขัดแย้ง

ตายายอาจเลี้ยงแบบโบราณ เช่น ไม่ดุหลาน ให้ของกินหวานเยอะ หรือไม่เชื่อในแนวทางใหม่ ๆ

2. ลูกอาจติดตายายมากกว่าแม่

บางครั้งลูกเรียกยายแทนแม่ หรือไม่ยอมไปกับแม่เลย ทำให้แม่รู้สึกเจ็บปวดลึก ๆ

3. ตายายก็มีร่างกายที่โรยรา

การเลี้ยงเด็กเล็ก ต้องใช้พลังมาก อาจส่งผลต่อสุขภาพของผู้สูงวัยได้

4. อาจมีปัญหาเรื่องความเป็นส่วนตัวของครอบครัวแม่

แม่บางคนต้องย้ายกลับไปอยู่บ้านพ่อแม่ตนเอง อาจกระทบความสัมพันธ์ครอบครัวสามี-ภรรยา

มุมมองลูก: ใครเลี้ยงไม่สำคัญเท่า “เลี้ยงยังไง”

นักจิตวิทยาเด็กชี้ชัดว่า สิ่งสำคัญไม่ใช่ “ใครเลี้ยง” แต่คือ “เลี้ยงยังไง” ถ้าคนเลี้ยงมีความรัก ความเข้าใจ และเลี้ยงแบบสม่ำเสมอ เด็กก็สามารถเติบโตอย่างแข็งแรงได้ ไม่ว่าใครจะเป็นคนดูแล

5 ปัจจัยที่เด็กต้องการจากคนเลี้ยง:

1. ความสม่ำเสมอ (Routine ช่วยให้เด็กรู้สึกปลอดภัย)

2. การตอบสนองอย่างรวดเร็ว (เมื่อลูกร้อง = มีคนตอบรับ)

3. ความรักแบบไร้เงื่อนไข

4. การฟังและให้คุณค่าในความรู้สึก

5. การเปิดโอกาสให้เด็กเรียนรู้ด้วยตัวเอง

แล้วถ้าอยาก “เลี้ยงร่วม” แบบแม่ + ตายาย จะทำยังไง?

หากแม่ ๆ อยากจะเทคทีม เลี้ยงร่วมกัน เราก็มี 5 เทคนิค เลี้ยงลูกร่วมกับตายายแบบทีมเวิร์ก มาแชร์แม่ ๆ ทุกคน

1. เริ่มจากการพูดคุย ไม่ใช่บ่น

อธิบายเหตุผลว่า เราขอเลี้ยงลูกแนวไหน พร้อมยกข้อมูลวิทยาศาสตร์ ให้ตายายฟัง

2. แบ่งหน้าที่ชัดเจน

เช่น แม่จัดตารางนอน ตายายช่วยเล่นช่วงบ่าย เป็นต้น

3. ชมตายายบ่อย ๆ

ไม่ใช่ประชด แต่คือการให้เกียรติในฐานะผู้ใหญ่ของบ้าน

4. สร้างกิจกรรมร่วมกัน

เช่น เที่ยวสวนสัตว์ด้วยกัน ทำอาหารกับลูกแบบ 3 เจเนอเรชั่น

5. ใจเย็นเข้าไว้ เมื่อแนวทางไม่ตรงกัน

อย่าคาดหวัง ว่าเขาจะเปลี่ยนทันที แต่ให้เวลา และย้ำอย่างนุ่มนวล

เด็กแรกเกิด – วัยอนุบาล: ใครควรเป็นคนหลัก?

ช่วงอายุ 0-5 ปี คือช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อของพัฒนาการด้านสมอง อารมณ์ และบุคลิกภาพ งานวิจัยจาก Harvard University ระบุว่า เด็กวัยนี้ต้องการ “Primary Caregiver” ที่มั่นคง — นั่นคือ คนที่ตอบสนองความต้องการของเด็กอย่างสม่ำเสมอ ซึ่งจะเป็นใครก็ได้ ไม่จำเป็นต้องเป็น “แม่” เสมอไป แต่ต้องเป็นคนที่อยู่กับเด็กทุกวัน สร้างความไว้ใจ และอ่านภาษากายลูกได้ เช่น:

• รู้ว่าลูกร้องเพราะง่วง หรือร้องเพราะหิวนม

• สังเกตเห็นว่าเด็กเริ่มกลัวคนแปลกหน้า

• เข้าใจพัฒนาการตามวัย เช่น ทำไมลูกถึงเริ่มกัด หรือขว้างของ

หากแม่ทำงานนอกบ้าน 8-10 ชั่วโมงทุกวัน แล้วฝากลูกให้ตายายเลี้ยง ต้องมั่นใจว่าตายาย สามารถทำหน้าที่ Primary Caregiver ได้อย่างมีคุณภาพ

วงจรความรู้สึกผิดของแม่ทำงาน — หยุดยังไง?

แม่ที่ต้องทำงานมักเผชิญ “วงจรความรู้สึกผิด” คือ:

1. ต้องไปทำงาน = ทิ้งลูกไว้กับตายาย

2. กลับมาบ้าน ลูกติดยาย ไม่วิ่งมากอดแม่ = รู้สึกโดนแทนที่

3. พยายามชดเชยด้วยของเล่น ขนม หรือไม่กล้าว่าลูก

4. ลูกเริ่มขาดวินัย — แม่เครียดอีก

5. เครียด = ยิ่งอยากทำงานน้อยลง แต่ก็ทำไม่ได้ = วนลูป

ทางออก:

• เปลี่ยนจาก “เวลาเยอะ” เป็น “เวลาคุณภาพ”

• แม้มีเวลาแค่วันละ 1 ชั่วโมง ก็ต้องตั้งใจอยู่กับลูก 100% เช่น เล่านิทาน เล่นบทบาทสมมุติ หรือทำอาหารง่าย ๆ ร่วมกัน

• อย่าทำหลายอย่างพร้อมกัน เช่น เล่นกับลูกแต่ก็เช็กอีเมลไปด้วย

เลี้ยงลูกคนเดียว แต่ไม่ต้องเลี้ยงแบบโดดเดี่ยว (เพราะแม่ยุคนี้มีเทคโนโลยี!)

ใครว่าเลี้ยงลูกเองต้องเหนื่อยจนหมดไฟ? แม่ยุคนี้มีเครื่องมือช่วยเยอะแยะ ตั้งแต่แอปพลิเคชันต่าง ๆ ไปจนถึงกลุ่ม Facebook ที่ให้คำแนะนำการเลี้ยงลูกตามวัย เช่น

• กล้องดูเด็กผ่าน Wi-Fi – แม่ที่ต้องออกไปทำงานนอกบ้าน ก็ยังดูลูกผ่านมือถือได้ตลอด

• YouTube ช่องพัฒนาการเด็กต่าง ๆ

• กลุ่มแม่ ๆ บน LINE หรือ Facebook

คำถามที่แม่ควรถามตัวเองก่อนเลือกทางใดทางหนึ่ง

1. แม่สามารถเลี้ยงลูกด้วยความรัก โดยไม่หมดไฟในระยะยาวได้ไหม?
2. รายได้หลักของบ้าน จำเป็นต้องใช้เงินของแม่ด้วยไหม?
3. ตายายเต็มใจ และพร้อมช่วยเลี้ยงจริงไหม หรือแค่เกรงใจ?
4. แม่และพ่อ สามารถแบ่งเวลาดูแลลูกกันได้ไหม หากไม่ฝากตายาย?
5. ถ้าให้ตายายช่วยเลี้ยง แม่จะสามารถแบ่งเวลามาให้กับลูกทุกวันหรือไม่?

เลี้ยงลูกเอง ก็ได้ความผูกพันแน่นแฟ้นเหนียวแน่น ให้ตายายเลี้ยง ก็ได้ความช่วยเหลือที่ประเมินค่าไม่ได้ แต่สิ่งที่สำคัญที่สุดคือ ลูกต้องได้อยู่ในสิ่งแวดล้อมที่เต็มไปด้วยความรัก ความสม่ำเสมอ และการดูแลอย่างเข้าใจ เพราะสุดท้ายแล้ว ไม่ว่าคุณจะ “เลี้ยงเอง” หรือ “ฝากให้ใครเลี้ยง” ลูกก็จะเติบโตขึ้นในแบบที่ดีที่สุด หากทุกคนในบ้านร่วมมือกันด้วยใจค่ะ

บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ

ปู่ย่าตายาย เลี้ยงหลาน ดีอย่างไร? เด็ก ๆ ได้อะไรจากพวกเขาบ้าง?

10 วิธีเป็นแม่เลี้ยงเดี่ยว เลี้ยงลูกคนเดียวยังไงให้มีความสุข

เทคนิคเลี้ยงลูกตามวัย สร้างสายใยไว้ใจ เลี้ยงลูกยังไง ให้กล้าคุยกับพ่อแม่

มีข้อสงสัยเรื่องการตั้งครรภ์ หรือมีคำถามเรื่องการเลี้ยงลูกหรือเปล่าคะ? ติดตามอ่านบทความ หรือสอบถามสิ่งที่คุณอยากรู้ผ่านแอปของเราได้เลย ดาวน์โหลด theAsianparent แอปพลิเคชัน ทั้ง IOS และ Android ได้แล้ววันนี้!

Follow us on: