ประโยชน์รอบด้าน ของการเล่นทราย

ประโยชน์รอบด้าน ของการเล่นทราย

ในปัจจุบันเรามักไม่ค่อยเห็นสนามเด็กเล่นที่เป็นทรายสักเท่าไหร่ เพราะสนามเด็กเล่นส่วนใหญ่มักสร้างขึ้นปูนและเครื่องเล่นพลาสติก

อันที่จริงสนามเด็กเล่นที่ทำจากทรายนั้นมีประโยชน์ต่อเด็ก ๆ มากมาย เพราะสามารถช่วยเสริมสร้างพัฒนาการทั้งด้านร่างกาย การเรียนรู้ สังคม และอารมณ์ให้แก่เด็กได้เป็นอย่างดี

กระตือรือร้นและร่างกายแข็งแรง

การเล่นทราย ไม่ว่าจะเป็นการใช้พลั่วขุดทราย ตักทราย หรือก่อทรายเป็นรูปร่างต่าง ๆ ล้วนมีส่วนในการช่วยฝึกการเคลื่อนไหว โดยเฉพาะมือและนิ้ว ซึ่งจะช่วยให้เด็กได้พัฒนาทักษะการเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อมัดเล็ก

ทรายยังมีเนื้อสัมผัสที่ช่วยให้เด็กเรียนรู้เนื้อสัมผัสของวัสดุที่หลากหลาย เช่น ทรายปกติ และทรายที่เปียกน้ำ ซึ่งจะมีเนื้อสัมผัสที่ต่างกัน เด็ก ๆ จะได้ฝึกใช้กล้ามเนื้อทั้งมัดเล็กและใหญ่ จากการตัด ขุด หรือขีดเขียนบนพื้นทราย

กระตุ้นให้เด็ก ๆ อยากเรียนรู้

ไม่ว่าจะเป็นทักษะด้านภาษา คณิตศาสตร์ หลักวิทยาศาสตร์ และจิตสำนึกด้านสิ่งแวดล้อม การเรียนภาษาจะกลายเป็นเป็นเรื่องสนุก เพราะกิจกรรมอย่างการเขียนคำหรือวาดรูปบนพื้นทรายจะช่วยกระตุ้นให้เด็ก ๆ อยากเรียนรู้ และช่วยเสริมทักษะด้านภาษาให้กับเด็ก ๆ อีกด้วย

เด็ก ๆ ยังสามารถฝึกทักษะด้านคณิตศาสตร์ เช่น การนับเลข หรือเรียนรู้รูปเรขาคณิตได้จากการเล่นบนทราย โดยคุณอาจตั้งคำถามเพื่อกระตุ้นความคิดของเด็ก เช่น ต้องตักทรายกี่กระป๋องจึงจะเต็มถัง หรือ ถังใบไหนหนักกว่า

นอกจากนี้เด็ก ยังจะสามารถเรียนหลักวิทยาศาสตร์จากการสังเกตหรือการทดลองต่าง ๆ เช่น คุณอาจถามว่า ถ้าเทน้ำลงบนทรายจะเกิดอะไรขึ้น? หรือ เราจะทำให้ทรายแห้งได้ยังไง เป็นต้น

การเล่น เป็นกิจกรรมหลักและมีความสำคัญสำหรับเด็กปฐมวัย เพราะกิจกรรมการเล่นทำให้เด็กเกิดการพัฒนาและการซึมซับความรู้พื้นฐานต่าง ๆ เป็นการเรียนรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพผ่านการเล่น เพื่อให้เด็กได้แสดงออกจากการเล่นอย่างเต็มที่ และได้เคลื่อนไหวส่วนต่าง ๆ ของร่างกายด้วยความสนุกสนานควบคู่กับการเรียนรู้จากประสบการณ์ตรง เด็กในวัย 2-6 ปี มีความต้องการเล่นอยู่ตลอดเวลา เพราะเป็นวัยที่กำลังอยากรู้อยากเห็น เด็กจะมีความสุขมาก ถ้าเราเปิดโอกาสให้เด็กได้เล่นอย่างอิสระโดยไม่ถูกจำกัดเวลา

กิจกรรมเล่นทราย เป็นกิจกรรมกลางแจ้งที่มีประโยชน์อย่างมาก ในการพัฒนาการเรียนรู้เกี่ยวกับประสาทสัมผัส การรับความรู้สึกของพื้นผิว ส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์และการเล่นบทบาทสมมติ ช่วยให้เด็ก ๆ รู้จักการสังเกต การจำแนก เปรียบเทียบ ทั้งยังส่งเสริมความสัมพันธ์กล้ามเนื้อมือและตาได้ดี เช่น การตัก ร่อน เท ชั่ง ตวง และคาดคะเน เป็นต้น นอกจากนี้ยังช่วยส่งเสริมพัฒนาการทั้ง 4 ด้าน ของเด็ก ๆ อีกด้วย

ลักษณะของทรายที่นำมาให้เด็กเล่น

ทรายก่อสร้างจะมีราคาถูกและหาซื้อได้ง่าย ทรายก่อสร้างก่อนจะนำมาเล่น ควรจะนำมาร่อนเอากรวดก้อนใหญ่ ๆ ออก นำแต่เนื้อทรายละเอียดมาให้เด็กเล่น เด็กจะได้ใช้ประสาทสัมผัสที่ดีกว่าการมีกรวด หรือเศษหินปนอยู่ในทราย และที่สำคัญไม่อันตรายต่อมือเด็กด้วยค่ะ ถ้าผู้ปกครองหรือคุณครูพอจะมีเวลา ให้นำทรายก่อสร้างมาล้างน้ำประมาณ 4-5 รอบ เพื่อทำความสะอาดล้างสิ่งสกปรกที่มากับทรายออก จากนั้นนำทรายที่ล้างแล้วมาแผ่บนผ้ายางหรือกระดาษ เพื่อตากแดดให้แห้งเมื่อทรายแห้งสนิท เนื้อทรายจะสะอาดนุ่มมือมากค่ะ

สำหรับทรายทะเลจะมีสีขาวสวยงาม เนื้อทรายละเอียดน่าสัมผัส แต่ราคาค่อนข้างแพง ส่วนมากจะขายเป็นกระสอบ โดย 1 กระสอบราคา 270 บาท ได้ประมาณ 30 กิโลกรัมค่ะ (ราคาทั่วไปตามท้องตลาด)

สำหรับทรายธรรมดา ถ้านำมาให้เด็กเล่นแบบปกติ ควรใช้น้ำผสมทรายให้ทรายมีความเปียกอยู่เสมอ เพื่อให้สะดวกต่อการเล่นของเด็ก เพราะทรายจะจับตัวเป็นก้อน ทรายที่มีความเปียกสามารถก่อเป็นรูปทรงต่าง ๆ ได้ดีและที่สำคัญ คือป้องกันอันตรายจากทรายที่จะปลิวเข้าตาเด็กได้ด้วยค่ะ

ทรายมหัศจรรย์มีชื่อเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า Kinetic Sand (หรือบางคนอาจเรียก ทรายแม่เหล็ก) คุณครูหรือผู้ปกครองสามารถทำใช้ได้เองค่ะ เพราะถ้าซื้อตามร้านค้าราคาจะอยู่ที่ 500 – 850 บาท ต่อ 1 กิโลกรัม ในการทำทรายมหัศจรรย์นี้ สามารถใช้ได้ทั้งทรายก่อสร้างและทรายทะเลค่ะ

การเล่นทราย

การเล่นทรายแบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ

ควรจัดไว้ในพื้นที่ร่ม และมีพื้นที่เล่นขนาดกว้างพอสำหรับเด็กลงไปเล่นได้ค่ะ

สำหรับการเล่นทรายภายในห้องเรียน กระบะที่ใช้สำหรับเล่นในห้องแนะนำเป็นถาดไม้ หรือกะละมังพลาสติกสี่ทรงเหลี่ยมผืนผ้า ขนาดกว้าง 34 เซนติเมตร ยาว 50 เซนติเมตร หรือจะใหญ่กว่านี้ได้นะคะ ที่แนะนำกะละมังพลาสติก เพราะหาได้ซื้อง่ายและราคาไม่แพง เวลาเล่นควรหาผ้ายางรองใต้กระบะทรายเพื่อเวลาเล่นมีเศษทรายเลอะหรือหกออกนอกกระบะจะได้ทำความสะอาดได้ง่าย แล้วอย่าลืมเวลาเลิกเล่นทรายในบ่อหรือในกระบะแล้วทุกครั้งให้ใช้ผ้ายางคลุมเพื่อป้องกันแมลงตัวเล็ก ๆ หรือสิ่งแปลกปลอมตกลงไปในทราย เพื่อความปลอดภัยของเด็ก ๆ ค่ะ

บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ

ประโยชน์ของการเล่นของเด็ก

ของเล่นเสริมความคิดสร้างสรรค์

วิธีเล่นแบบไหนช่วยเสริมพัฒนาการลูก

https://thesis.swu.ac.th/swuthesis/Ear_Chi_Ed/Rudchanee_S.pdf