อัณฑะบิดตัว ภัยคุกคาม "น้องชาย" สุดอันตราย สำหรับคนที่มีลูกชาย

อัณฑะบิดตัว (Testicular torsion) เกิดจาก หลอดเลือดที่มาเลี้ยงลูกอัณฑะบิดเป็นเกลียว ส่งผลให้เลือดไปเลี้ยงอัณฑะไม่ได้ ทำให้เกิดอาการปวดอย่างรุนแรง บวมแดง อาจสูญเสียเนื้อเยื่ออัณฑะ และอาจทำให้ลูกอัณฑะเสียหายอย่างถาวร หากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที

อัณฑะบิดตัวอาจไม่ใช่สิ่งที่ผู้ชายเป็นกังวลจนกระทั่งมันเกิดขึ้น แต่ผู้ชายทุกคนควรทำความรู้จักกับภาวะนี้เอาไว้ เพราะเป็นภาวะที่ไม่ใช่แค่ความรู้สึกไม่สบายเล็กน้อยเท่านั้น แต่เป็นเหตุฉุกเฉินทางการแพทย์ที่ต้องได้รับการดูแลทันที

สาเหตุ อัณฑะบิดตัว ที่พบบ่อย

ถุงอัณฑะคือถุงผิวหนังใต้องคชาต ภายในถุงอัณฑะมีลูกอัณฑะสองลูก ลูกอัณฑะแต่ละลูกเชื่อมต่อกับส่วนอื่นๆ ของร่างกายโดยเส้นเลือดที่เรียกว่าสายอสุจิ การบิดตัวของลูกอัณฑะเกิดขึ้นเมื่อสายอสุจิบิดตัว ทำให้การไหลเวียนของเลือดไปยังลูกอัณฑะหยุดชะงัก

กรณีส่วนใหญ่ของภาวะ ลูกอัณฑะบิดตัว ส่งผลกระทบต่อผู้ชายที่อัณฑะมีความผิดปกติที่เรียกว่า “bell-clapper deformity” ลูกอัณฑะจะสามารถเคลื่อนไหวและบิดตัวในถุงอัณฑะได้ แต่ในผู้ชายส่วนใหญ่ลูกอัณฑะจะติดอยู่กับถุงอัณฑะ ทำให้บิดได้ยาก

การบิดของลูกอัณฑะสามารถเกิดขึ้นได้กับเด็กผู้ชายและผู้ชายทุกวัย อาจเกิดขึ้นหลังการออกกำลังกายหนักๆ ในขณะที่มีคนนอนหลับ หรือหลังจากได้รับบาดเจ็บที่ถุงอัณฑะ แต่หลายครั้งก็ไม่มีสาเหตุที่ชัดเจน

• เนื้อเยื่อที่ยึดอัณฑะกับผนังช่องท้องหย่อนยาน พบได้บ่อยในเด็กชายและวัยรุ่น
• การมีถุงอัณฑะที่ผิดปกติ เช่น ถุงอัณฑะสองชั้น หรือ ถุงอัณฑะที่เล็ก
• ประวัติครอบครัว มีสมาชิกในครอบครัวเป็นอัณฑะบิดตัว
• พฤติกรรมบางอย่าง เช่น การยกของหนัก การเล่นกีฬา

โดยปัจจัยเสี่ยงของภาวะ อัณฑะบิดตัว ได้แก่ อายุ พบได้บ่อยในเด็กชายและวัยรุ่น พบมากในช่วงฤดูหนาว อากาศหนาวอาจทำให้หลอดเลือดหดตัว รวมทั้ง การยืนเป็นเวลานาน อาจทำให้เลือดไปเลี้ยงอัณฑะไม่เพียงพอ

ลูกอัณฑะบิดตัว อาการ

เมื่อลูกอัณฑะบิดตัว คุณจะรู้สึกปวดขาหนีบอย่างฉับพลันและรุนแรง มีอาการอักเสบ บวมโดยเฉพาะที่ด้านใดด้านหนึ่งของถุงอัณฑะ ซึ่งอาการจะแย่ลงเรื่อยๆ เมื่อเวลาผ่านไป Dr.Chong Weiliang จากโรงพยาบาลมหาวิทยาลัยแห่งชาติสิงคโปร์ อธิบายว่า อาจมีอาการคลื่นไส้อาเจียน และปวดท้องร่วมด้วย ซึ่งเป็นสัญญาณชัดว่ามีบางอย่างร้ายแรงเกิดขึ้น นอกจากนี้ ยังอาจสังเกตได้ว่าลูกอัณฑะข้างที่บิดตัวอาจยกขึ้นสูงกว่าข้างที่ปกติอีกด้วย

ใครคือกลุ่มเสี่ยง และทำไมจึงต้องรีบรักษาโดยด่วน

นี่ไม่ใช่แค่ปัญหาสำหรับผู้ชายที่มีอายุมากเท่านั้น อัณฑะบิดตัวอาจเกิดกับเด็กผู้ชายตั้งแต่วัยทารกจนถึงวัยรุ่นตอนปลาย มักพบบ่อยในเด็กอายุ 12 ถึง 18 ปี 

หากคุณสงสัยว่าตัวเองเป็นอัณฑะบิดตัว สิ่งสำคัญคือ ต้องรีบไปพบแพทย์โดยเร็วที่สุด อย่ากินหรือดื่มอะไรจนกว่าคุณจะไปพบแพทย์ การรักษาทำได้โดยการผ่าตัดเพื่อคลายการบิดของหลอดเลือด การวินิจฉัยและรักษาที่รวดเร็ว จะช่วยป้องกันไม่ให้อัณฑะเสียหาย และช่วยให้ผู้ป่วยสามารถกลับมามีสมรรถภาพทางเพศได้ตามปกติ

ระยะเวลาในการรักษาลูกอัณฑะไว้ :

• ภายในเวลาประมาณ 4-6 ชั่วโมงหลังจากเริ่มบิด สามารถรักษาลูกอัณฑะไว้ได้ 90%
• หลังจาก 12 ชั่วโมง ค่านี้จะลดลงเหลือ 50%
• หลังจาก 24 ชั่วโมง จะสามารถรักษาลูกอัณฑะไว้ได้เพียง 10% ของเวลาเท่านั้น

การวินิจฉัย โรคลูกอัณฑะบิดหมุน

เมื่อคุณมาถึงโรงพยาบาลหรือสำนักงานแพทย์และอธิบายอาการของคุณ เจ้าหน้าที่และแพทย์จะถือว่าคุณมีอาการบิดที่ลูกอัณฑะ แม้ว่าความเจ็บปวดจะแตกต่างออกไปก็ตาม

แพทย์จะตรวจถุงอัณฑะ อัณฑะ หน้าท้อง และขาหนีบ และอาจทดสอบการตอบสนองของคุณโดยการถูหรือบีบด้านในต้นขา ซึ่งปกติจะทำให้ลูกอัณฑะหดตัว ซึ่งอาจจะไม่เกิดขึ้นหากคุณมีอาการบิดที่ลูกอัณฑะ

แพทย์อาจทำการทดสอบเพื่อดูว่าสายอสุจิบิดหรือไม่ รวมถึง:

• อัลตราซาวนด์คลื่นความถี่สูง (Doppler) ใช้เพื่อสร้างภาพของลูกอัณฑะและตรวจสอบการไหลเวียนของเลือด
• การตรวจปัสสาวะหรือการตรวจเลือดสิ่งเหล่านี้สามารถค้นหาได้ว่าความเจ็บปวดและอาการต่างๆ นั้นมีสาเหตุมาจากการติดเชื้อแทนที่จะเป็นการบิดตัวหรือไม่

บางครั้งแพทย์จะต้องทำการผ่าตัดเพื่อให้แน่ใจว่าปัญหาเกิดจากการบิดที่ลูกอัณฑะ แพทย์อาจทำการผ่าตัดทันทีโดยไม่ต้องทำการทดสอบอื่นใดเพื่อรักษาลูกอัณฑะไว้ กรณีนี้มีโอกาสมากขึ้นหากแรงบิดเกิดขึ้นมาระยะหนึ่งแล้วหรือหากแพทย์สงสัยว่ามีภาวะลูกอัณฑะบิดขั้ว

อัณฑะบิดตัว การรักษา

แพทย์จะทำรักษาด้วยการผ่าตัดอย่างเร่งด่วน เพื่อแก้ไขภาวะลูกอัณฑะบิดตัว และป้องกันไม่ให้กำเริบซ้ำ โดยการผ่าตัดจะต้องทำภายใน 6 ชั่วโมง จึงจะสามารถรักษาอัณฑะไว้ได้ หากปล่อยไว้นานโอกาสในการรักษาอัณฑะไว้ก็จะยิ่งลดลงอย่างมาก ในกรณีรุนแรงอาจจำเป็นต้องตัดลูกอัณฑะออกเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนเพิ่มเติม

บางครั้งสายอสุจิอาจบิดเบี้ยวแล้วคลายออกโดยไม่ต้องรักษา อย่างไรก็ตามการบิดตัวของลูกอัณฑะมีแนวโน้มที่จะเกิดขึ้นอีกครั้ง แม้ว่าสายอสุจิของคุณจะคลายออกและอาการปวดหายไป ยังไงก็ควรไปพบแพทย์ แพทย์สามารถลดความเสี่ยงที่จะเกิดการบิดอีกครั้งได้ด้วยการผ่าตัดง่ายๆ ที่จะยึดลูกอัณฑะไว้กับถุงอัณฑะ

โดยปกติแล้ว การผ่าตัดบิดลูกอัณฑะไม่จำเป็นต้องพักรักษาตัวในโรงพยาบาลหากคุณมีอาการบิด คุณจะต้องเข้าห้องผ่าตัดที่โรงพยาบาล คุณอาจจะได้รับยาแก้ปวดและการดมยาสลบซึ่งหมายความว่าคุณจะนอนหลับและไม่รู้สึกเจ็บปวดระหว่างการผ่าตัด

ศัลยแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญด้านระบบทางเดินปัสสาวะจะทำการตัดถุงอัณฑะเล็กๆ คลายสายอสุจิออก และเย็บอัณฑะเข้าด้านในของถุงอัณฑะเพื่อป้องกันการบิดงอในอนาคต จากนั้น แพทย์จะเย็บถุงอัณฑะ และคุณจะไปที่ห้องเพื่อพักฟื้นเป็นเวลาหนึ่งหรือสองชั่วโมง

การผ่าตัดใส่ลูกอัณฑะเข้ากับถุงอัณฑะใช้เวลาประมาณ 45 นาที อาจมีความเจ็บปวดบ้างแต่ก็ไม่เลวร้ายจนเกินไป

แต่หากอัณฑะบิดตัวนานเกินไป แพทย์ไม่สามารถรักษาลูกอัณฑะที่ได้รับผลกระทบได้ จำเป็นต้องเอามันออกโดยการผ่าตัดประเภทที่เรียกว่า orchiectomy

ผลกระทบต่อภาวะเจริญพันธุ์และสุขภาพ

การสูญเสียลูกอัณฑะเนื่องจากการบิดตัว ไม่ได้หมายถึงการสูญเสียภาวะการเจริญพันธุ์เสมอไป อย่างไรก็ตามอาจส่งผลต่อการผลิตฮอร์โมน และในบางกรณีอาจนำไปสู่ภาวะมีบุตรยากได้ ควรรับการตรวจสุขภาพหลังผ่าตัดอย่างสม่ำเสมอ เพื่อติดตามระดับฮอร์โมนและสุขภาพทางเพศโดยรวม

การป้องกัน อัณฑะบิดตัว

Dr.Muhilan Parameswaran ผู้เชี่ยวชาญด้านระบบทางเดินปัสสาวะจาก TMC Fertility แนะนำว่าผู้ชายควรได้รับการตรวจสุขภาพอย่างสม่ำเสมอ แม้ว่าจะไม่มีอาการ เนื่องจากภาวะสุขภาพหลายอย่างที่ส่งผลกระทบต่อผู้ชาย รวมถึงภาวะเจริญพันธุ์สามารถจัดการได้ด้วยการตรวจพบตั้งแต่เนิ่นๆ และการดูแลทางการแพทย์ที่เหมาะสม

ที่มา sg.theasianparent , kidshealth

บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ