ปัญหาการ ลูกไม่ยอมพูด ลูกพูดช้า ควรแก้ไขอย่างไรดี อาการแบบนี้ลูกของเรากำลังผิดปกติหรือไม่ คงเป็นคำถามที่คุณพ่อคุณแม่สงสัย และต้องการหาคำตอบกันไม่น้อย บทความนี้เราขอนำวิธีการแก้ปัญหา และสังเกตลูก ๆ ดูว่า พฤติกรรมแบบไหนที่มีความผิดปกติและควรปรึกษาแพทย์
วิธีสังเกตพัฒนาการด้านการพูดของลูกน้อย
คุณพ่อคุณแม่สามารถสังเกตว่าลูกมีปัญหาเรื่องการพูดช้าหรือไม่ โดยให้ดูว่าการพูดของลูกนั้นสอดคล้องกับอายุแค่ไหน เช่น
- เด็กที่มีอายุตั้งแต่ 18 - 20 เดือน ควรพูดได้ประมาณ 10 – 20 คำ โดยไม่จำเป็นว่าต้องเป็นภาษาเดียว อาจมากกว่า 1 ภาษาก็ได้
- อายุ 2 ปี เด็กควรเริ่มพูดได้ประมาณ 50 คำ และควรพูดเป็นประโยคสั้น ๆ ได้แล้ว หากยังไม่สามารถพูดได้อาจหมายถึง ลูกมีภาวะพูดช้า
เด็กส่วนใหญ่มักจะเริ่มพูดคำแรกเมื่ออายุประมาณ 8 - 15 เดือน ซึ่งคุณพ่อคุณแม่สามารถกระตุ้นพัฒนาการให้ลูกพูดได้ตามวัย โดยใช้สื่อต่าง ๆ มาช่วย เช่น การเปิดเพลง รวมทั้งพูดกับลูกบ่อย ๆ ด้วยคำศัพท์ง่าย ๆ หากทำแบบนี้เรื่อย ๆ มีโอกาสที่ลูกจะเรียนรู้คำศัพท์ได้รวดเร็ว และอาจจดจำคำศัพท์ได้มากกว่า 50 คำ ก่อนอายุ 2 ปี
สาเหตุที่ลูกพูดช้า ลูกไม่ยอมพูด
- การได้ยิน
ต้องสังเกตดูว่าในขณะที่พ่อแม่เรียก ลูกน้อยมีการตอบสนองต่อเสียงมากน้อยแค่ไหน โดยให้ดูระหว่างที่คุณพ่อคุณแม่พูดอยู่นั้น ลูกมีการมองที่ริมฝีปากอยู่ตลอดเวลา พร้อม ๆ กับการใช้ภาษาท่าทางในการสื่อสารหรือไม่ หากลูกไม่มีการตอบสนอง หรือตอบสนองได้น้อยมาก นั่นอาจเป็นข้อบ่งบอกว่า ลูกน้อยของคุณมีปัญหาด้านการได้ยิน ซึ่งทำให้ไม่สามารถตอบโต้กับพ่อแม่ได้ ทั้งการพูด และการแสดงออกทางภาษากาย
- ออทิสติก
เด็กที่เป็นออทิสติก มักจะมีพัฒนาการด้านการพูดช้า และมีความบกพร่องทางสังคมร่วมด้วย มักจะชอบทำอะไรซ้ำๆ เล่นอะไรเดิม ๆ ไม่สนใจสิ่งอื่นรอบตัว ไม่ชอบสบตาพ่อแม่ เมื่อพ่อแม่เรียกก็ไม่มีการตอบสนองใด ๆ หากพ่อแม่พบว่าลูกมีลักษณะเช่นนี้ ควรรีบพาลูกไปพบแพทย์โดยเร็ว
- ความผิดปกติด้านการสื่อสาร
ให้คุณพ่อคุณแม่สังเกตว่า ลูกพูดช้ากว่าเด็กในวัยเดียวกันหรือไม่ หรือสามารถเข้าใจในสิ่งที่เด็กคนอื่นพูดหรือเปล่า หากลูกไม่สามารถทำได้ นั่นเป็นข้อบ่งบอกว่าลูกมีความผิดปกติด้านการสื่อสาร
- บกพร่องการใช้ภาษาในสังคม
เด็กที่มีความบกพร่องการใช้ภาษาในสังคม คือ เด็กใช้คำพูดไม่เหมาะสม หรือไม่สอดคล้องกับสถานการณ์นั้น ๆ ให้คุณพ่อคุณแม่สังเกตว่า ลูกมีปัญหาเมื่อพูดคุยกับเพื่อน หรือคนอื่นหรือไม่ หรือว่าลูกเข้าสังคมกับเพื่อนได้หรือเปล่า เพราะปกติแล้วเด็กที่มีความบกพร่องด้านนี้ มักจะเข้าสังคมกับเพื่อน ๆ ไม่ค่อยได้
- ไม่มีความเข้าใจในการใช้ภาษา
การไม่เข้าใจภาษาเลย ถือว่าเป็นความบกพร่องที่รุนแรง เพราะเด็กไม่สามารถเข้าใจ และไม่สามารถใช้ภาษาได้ แต่ถึงแม้ว่าจะมีความน่าเป็นห่วง และคล้ายคลึงกับออทิสติก แต่ความจริงแล้วไม่ใช่โรคเดียวกัน
วิธีเสริมสร้างพัฒนาการด้านการพูดของลูกน้อย
เมื่อลูกพูด หรือออกเสียงผิดไปจากคำพูดของผู้ใหญ่ คุณพ่อคุณแม่ไม่จำเป็นต้องบอกเขาให้พูดตามคำที่ถูกเสมอไป เพราะลูกยังเด็กอยู่ ควรใจเย็น ค่อย ๆ เติมคำศัพท์ที่ถูกต้องให้ลูกเรียนรู้ตามพ่อแม่ เช่น เมื่อลูกพูดว่า “หนูเห็นแตว(แมว)” พ่อแม่ควรตอบไปว่า “แมวอยู่ที่ไหน แมวกำลังทำอะไรอยู่” ซึ่งเป็นวิธีย้ำให้ลูกรู้คำศัพท์ที่ถูกต้อง โดยไม่กดดันลูกตรง ๆ ให้พูดถูกต้อง
หากพ่อแม่พยายามแล้ว พบว่า คำพูดของลูกยังสื่อสารได้ยาก พ่อแม่ควรใช้วิธี ดังนี้
- ขอให้ลูกแสดงสิ่งที่เขากำลังพูดถึง เช่น ทำท่าทาง
- ขอให้ลูกชี้ไปที่สิ่งที่เขาต้องการ หรือสิ่งของที่ลูกพูดถึง
- กระตุ้นให้ลูกพูดช้า ๆ ปล่อยให้ลูกของคุณรู้ว่าคุณกำลังฟังอยู่ และเธอก็มีเวลาอีกมากที่จะบอกคุณ
ทำอย่างไรเมื่อ ลูกไม่ยอมพูด เสียที
- พ่อแม่ไม่ควรกดดันลูกมากเกินไป เพราะลูกจะเกิดความเครียด และไม่ยอมพูดมากกว่าเดิม
- ให้พ่อแม่ตรวจสอบการได้ยินของลูก เพราะลูกอาจมีปัญหาการได้ยิน จึงทำให้ไม่สามารถพูดได้ และควรรีบพาไปพบแพทย์
- พ่อแม่ต้องหัดสังเกตพฤติกรรมของลูกว่า ลูกชอบเล่นอะไร สนใจอะไร เช่น หากลูกชอบตุ๊กตา พ่อแม่อาจพูดกับตุ๊กตาตัวนั้น หรือสวมบทใช้เสียงแทนตุ๊กตา เพื่อพูดคุยกับลูก จะช่วยกระตุ้นให้ลูกเริ่มพูดได้
- จดบันทึกพัฒนาการของลูก ในระหว่างวันคุณแม่อาจคอยดูว่าวันนี้ลูกมีการสื่อสารอย่างไร มีการพูดอ้อแอ้ไหม มีการออกเสียงอย่างไร เพื่อที่เวลาไปพบคุณหมอจะได้นำไปปรึกษาคุณหมอได้
- อ่านหนังสือให้ลูกฟัง โดยใช้หนังสือที่มีภาพประกอบเป็นเรื่องราว เช่น หนังสือนิทาน ลูกจะได้เรียนรู้คำศัพท์ต่าง ๆ ไปด้วย
อ้างอิง
- Speech (sound) disorders [Internet]. Net.au. 2020 [cited 2021 Feb 11]. Available from: https://raisingchildren.net.au/babies/development/language-development/speech-disorders
- Kidspot B. Late talkers: What you can do if your child is not talking yet [Internet]. Bilingualkidspot.com. 2017 [cited 2021 Feb 11]. Available from: https://bilingualkidspot.com/2017/08/29/late-talkers-what-to-do-child-not-talking/
บทความอื่น ๆ
พัฒนาการทารก 4 เดือน วิธีฝึกลูกพูด และวิธีส่งเสริมพัฒนาการลูกน้อยตามวัย
10 วิธีกระตุ้นให้ลูกพูด อยากให้ลูกพูดเก่งทำอย่างไร