การทดสอบภูมิแพ้ทางผิวหนังจะทำให้ทราบว่าแพ้สิ่งใด เพื่อที่จะได้หลีกเลี่ยงสิ่งที่แพ้อย่างถูกต้อง สามารถทำได้ 2 วิธี คือ การทดสอบทางผิวหนัง (skin test) และการตรวจเลือดหาค่า specific IgE ต่อสารก่อภูมิแพ้ ในทางปฏิบัตินิยมใช้การทดสอบทางผิวหนังมากกว่า เพราะทราบผลได้อย่างรวดเร็ว และค่าใช้จ่ายน้อยกว่าการเจาะเลือดค่ะ
skin test การทดสอบภูมิแพ้ทางผิวหนังทำอย่างไร ?
การทดสอบภูมิแพ้ทางผิวหนังที่ใช้ในการวินิจฉัยโรคภูมิแพ้ มักใช้วิธี “การทดสอบภูมิแพ้ทางผิวหนังด้วยการสะกิด” (skin prick test) ทำได้โดยการหยดน้ำยาที่เป็นสารก่อภูมิแพ้ลงบนผิวหนังของผู้ป่วยจากนั้นจึงใช้เข็มสะกิดลงไปเบา ๆ หรือใช้แท่งพลาสติกปลายแหลม (Duotip) จุ่มน้ำยาที่จะทดสอบแล้วนำมาสะกิดที่ผิวหนังของผู้ป่วย ตำแหน่งของผิวหนังที่ทำคือบริเวณท้องแขน สำหรับผู้ใหญ่และเด็กโต หรือที่หลัง สำหรับเด็กเล็กที่ไม่ค่อยร่วมมือ รออ่านผล 15-20 นาทีหลังทำ หากผู้ป่วยแพ้สารใดก็จะเกิดปฎิกิริยาเป็นตุ่มนูนแดงในตำแหน่งที่ตรงกับทดสอบสารก่อภูมิแพ้นั้น
น้ำยาสารก่อภูมิแพ้ที่ใช้ทดสอบประกอบด้วยสารก่อภูมิแพ้อะไรบ้าง?
โดยน้ำยาที่ใช้ในการทดสอบมีทั้งสารก่อภูมิแพ้ในอากาศ เช่น ไรฝุ่น รังแคของสัตว์ เช่น สุนัข แมว แมลงสาบ เชื้อราชนิดต่าง ๆ เกสรพืช หญ้า และสารก่อภูมิแพ้ที่เป็นอาหาร เช่น นมวัว ไข่ ถั่ว อาหารทะเล
โดยคุณหมอจะเลือกใช้ชนิดของน้ำยามากน้อยต่างกันในผู้ป่วยแต่ละคน ขึ้นอยู่กับประวัติอาการ และอายุของผู้ป่วย เช่น ในเด็กทารก จะเน้นที่สารก่อภูมิแพ้จำพวกอาหารมากกว่าสารก่อภูมิแพ้ในอากาศ เพราะเด็กเล็กจะยังไม่ค่อยได้สัมผัสกับสารก่อภูมิแพ้ในอากาศมากนักค่ะ
สามารถทดสอบภูมิแพ้ทางผิวหนังได้ตั้งแต่อายุเท่าไร?
การทำ skin test ทดสอบภูมิแพ้ทางผิวหนังสามารถทำทดสอบได้ทุกเพศทุกวัย แต่มักนิยมทำตั้งแต่เด็กที่อายุมากกว่า 6 เดือนขึ้นไป เพราะเด็กเล็กกว่านี้อาจได้ผลลบลวงจากการตรวจเพราะความไวของผิวหนังยังน้อย แต่ก็มีผู้ป่วยเด็กเล็กกว่า 6 เดือนที่มีอาการภูมิแพ้เป็นมาก ชัดเจน อาจทำทดสอบแล้วให้ผลเป็นบวกได้ ดังนั้นการตัดสินใจในการทำทดสอบที่วัยใด คุณพ่อคุณแม่จึงควรปรึกษาคุณหมอ และร่วมกันตัดสินใจด้วยนะคะ
การทำ skin test อาจไม่เหมาะสมกับผู้ป่วยกลุ่มใดบ้าง?
การทดสอบภูมิแพ้ทางผิวหนังอาจไม่เหมาะสมกับผู้ป่วยบางรายได้แก่ ผู้ป่วยที่เป็นโรคผิวหนังและมีผื่นในบริเวณที่ใช้ทำการทดสอบหรือมีปฏิกริยาทางผิวหนังง่ายผิดปกติ ผู้ที่ไม่สามารถงดยาแก้แพ้ได้ และผู้มีโอกาสเกิดปฏิกริยารุนแรงจากสารก่อภูมิแพ้ ในผู้ป่วยเหล่านี้คุณหมอจะพิจารณาใช้การตรวจเลือดเพื่อการวินิจฉัยโรคภูมิแพ้แทนค่ะ
การเตรียมตัวทำ skin test ต้องทำอย่างไรบ้าง?
เมื่อคุณหมอได้นัดมาทำทดสอบภูมิแพ้ทางผิวหนังเรียบร้อยแล้ว ผู้ป่วยทั้งเด็กและผู้ใหญ่ควรปฏิบัติตัวดังนี้ค่ะ
1. งดรับประทานยาแก้แพ้ แก้หวัด ทุกชนิด อย่างน้อย 5 วัน ก่อนทำการทดสอบ มิฉะนั้นผลอาจผิดพลาดได้
2. รักษาสุขภาพให้แข็งแรง ไม่มีอาการป่วยหรือเป็นไข้ ก่อนทำการทดสอบ เพราะอาจมีโอกาสเสี่ยงต่อการเกิดปฏิกริยาแพ้รุนแรงหลังการทดสอบได้
3. หากมีโรคประจำตัวหรือรับประทานยาใดเป็นประจำ ควรแจ้งให้แพทย์ทราบก่อนทำการทดสอบเสมอนะคะ
สามารถทำ skin test ได้ที่ไหน และค่าใช้จ่ายประมาณเท่าไรบ้าง?
การทดสอบภูมิแพ้ทางผิวหนังสามารถทำได้ทุก ๆโรงพยาบาล หรือสถานประกอบการที่มีคุณหมอภูมิแพ้ออกตรวจ ทั้งนี้ขั้นตอนการทำทดสอบไม่ได้ยุ่งยากมาก แต่การแปลผลการทดสอบที่สอดคล้องกับประวัติและการตรวจร่างกายต้องอาศัยประสบการณ์ เพื่อการวินิจฉัยโรคอย่างถูกต้อง จึงแนะนำให้ปรึกษาคุณหมอภูมิแพ้นะคะ
สำหรับค่าใช้จ่ายในการทำทดสอบ ถ้าทำที่สถานประกอบการของรัฐบาล ค่าใช้จ่ายจะอยู่ที่ 500-1,000 บาท ส่วนเอกชนจะอยู่ที่ 2,000-3,000 บาท ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับชนิดของน้ำยา อุปกรณ์และสารก่อภูมิแพ้ที่ใช้ทดสอบด้วยค่ะ
บทความที่น่าสนใจอื่นๆ
วิธีสังเกตเมื่อลูกมีอาการแพ้อาหารอย่างรุนแรง
เรื่องเล่าจากคุณหมอ: เมื่อลูกน้อยเป็นโรคภูมิแพ้