ดูแลทารกหลังคลอด เลี้ยงเด็กทารก การพยาบาลทารกแรกเกิด ต้องทำอะไรบ้าง?

คุณพ่อคุณแม่มือใหม่หลายท่านคงเป็นกังวลเกี่ยวกับการ เลี้ยงเด็กทารก เมื่อกลับบ้านไปแล้ว ทุกวันต้องทำอะไรบ้าง จะต้องเลี้ยงลูกอย่างไรถึงจะปลอดภัยจากโรค และอุบัติเหตุต่าง ๆ ที่สามารถเกิดขึ้นเมื่อไหร่ก็ไม่รู้ วันนี้เรามาดูกันดีกว่าค่ะว่า เมื่อออกจากโรงพยาบาลไปแล้ว พ่อแม่มือใหม่ต้องรู้อะไรบ้าง วิธีดูแลทารกหลังคลอด การอาบน้ำ เปลี่ยนผ้าอ้อม เช็ดอวัยวะเพศ และอื่น ๆ ไปดูกัน!

วิธีเลี้ยงเด็กทารก เลี้ยงเด็กทารก ดูแลทารกหลังคลอด เรื่องทั่วไปที่ต้องรู้

การ ดูแลทารกหลังคลอด การพยาบาลทารกแรกเกิด ไม่ใช่เรื่องง่าย แต่ก็ไม่ยากเกินกว่าจะทำความเข้าใจ มาดูสิ่งที่พ่อแม่ต้องรู้ เพื่อให้ทุกๆ วัน ทำตามได้อย่างครบถ้วนกันดีกว่า

• ทำความเข้าใจทารกแรกเกิด 1-2 สัปดาห์แรก

ทารกแรกเกิดในช่วง 1-2 สัปดาห์แรก แทบจะไม่ทำอะไรเลย นอกเสียจากนอน หลังจากนั้นพัฒนาการด้านอื่นๆ ก็จะเริ่มเพิ่มเติมขึ้นมา ช่วงแรกๆ ลูกจะตื่นมาพร้อมกับร้องไห้ด้วยความหิว หรืองอแงเมื่อรู้สึกไม่สบายตัว พอเริ่มอิ่ม ก็จะง่วง แล้วก็นอนอีก วนเวียนอย่างนี้ไปเรื่อยๆ

• ลูกต้องนอนคว่ำหรือนอนหงาย

ในช่วงที่ยังชันคอไม่ได้ โดยเฉพาะ 1-2 เดือนแรก ที่คอไม่แข็ง ต้องให้ลูกนอนหงาย เพราะนี่เป็นท่านอนทารกที่ปลอดภัยที่สุด แต่ก็สามารถให้ลูกนอนตะแคง หรือนอนคว่ำได้ แต่พ่อแม่ต้องจับตาดูไว้ตลอด ไม่ให้คลาดสายตา เพื่อป้องกันไม่ให้ลูกเกิดอันตราย เสี่ยงต่ออาการหลับไม่ตื่นในเด็กทารก หรือโรคไหลตายในทารก SIDS (Sudden Infant Death Syndrome)

• นอนสักพักก็ตื่นเพราะหิวนม

ทารกแรกเกิดมักจะตื่นบ่อย หิวนมถี่ๆ ในช่วงแรก อยู่ราว 2-3 ชั่วโมงต่อครั้ง และอาจบ่อยกว่านั้น ซึ่งทางการแพทย์แนะนำให้คุณแม่ให้นมแม่กับลูกอย่างเดียวไปนาน 6 เดือน ไม่ควรให้ดื่มน้ำ และห้ามเด็ดขาดที่จะให้ทานสิ่งอื่น การให้ลูกเข้าเต้าบ่อยๆ ยังช่วยกระตุ้นให้เต้านมผลิตน้ำนมได้มาก ทั้งยังลดอาการคัดตึงของเต้านมได้ด้วย ทุกครั้งที่ลูกอิ่มจากน้ำนมแม่แล้ว อย่าลืมอุ้มลูกเรอ ด้วยการอุ้มลูกพาดที่บ่า ลูบหลังเบาๆ หรือใช้ท่าอุ้มลูกเรออื่นๆ การที่ลูกเรอออกมาจะรู้สึกสบายตัว ลดอาการแน่นท้อง ท้องอืด ซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้ทารกร้องไห้

• ร่างกายทารกหลังคลอด เป็นอย่างไร

  • ช่วงแรกๆ ตอนอายุ 1 – 2 วัน ผิวหนังทารกจะลอก หายไปได้เองใน 2 – 3 วัน
  • ทารกจะมีจุดขนาดเล็กสีขาวนวล ตรงจมูก ริมฝีปากและแก้ม หายไปเองหลังคลอด 1 – 2 สัปดาห์
  • ในช่วง 3 – 5 วันหลังคลอด จะมีมูกหรือเลือดออกทางช่องคลอด มักจะหายไปเองในสองสัปดาห์ ซึ่งเกิดจากฮอร์โมนเอสโตรเจนจากแม่ ผ่านไปยังทารกขณะอยู่ในครรภ์ และระดับฮอร์โมนลดลงหลังคลอด

วิธีดูแลทารกหลังคลอด การทำความสะอาดทารก

เรื่องการทำความสะอาดให้กับลูกน้อยก็สำคัญ โดยเฉพาะการทำความสะอาดร่างกายของทารกแรกเกิด หลังจากออกจากโรงพยาบาลแล้ว การทำความสะอาดทั้งหมดตั้งแต่อาบน้ำ เปลี่ยนผ้าอ้อม และการดูแลสุขอนามัยด้านอื่น ๆ จะต้องเป็นหน้าที่ของคุณพ่อคุณแม่ หรือผู้ดูแล ดังนั้นจึงจะต้องมีการเตรียมพร้อม โดยมีรายละเอียดดังต่อไปนี้

• การทำความสะอาดทารก ด้วยการ อาบน้ำ

  • อาบด้วยน้ำอุ่นๆ ไม่ร้อน โดยอาบน้ำวันละ 2 ครั้ง สระผมวันละครั้งเดียว
  • อาบน้ำทารกไม่ควรใช้เวลานาน เพียง 5-7 นาทีก็ควรทำให้เสร็จ และไม่อยู่ในบริเวณที่มีลม
  • หลังจากที่ลูกอิ่มนม อย่าอาบน้ำทันที

• ดูแลสะดือ

พ่อแม่ต้องดูแลทั้งโคนสะดือและตรงสะดือให้แห้งอยู่เสมอ โดยเช็ดสะดือทารกด้วยไม้พันสำลีชุบแอลกอฮอล์ (แอลกอฮอล์ตามที่โรงพยาบาลจัดให้ใช้) ทำความสะอาดวันละ 3 ครั้ง และสะดือจะหลุดได้เอง 1 – 2 สัปดาห์ พอสะดือใกล้หลุดจะมีเลือดออก ห้ามใช้ยา แป้ง มาโรยสะดือเด็ดขาด

• ดูแลช่องปากลูกน้อย

ลูกทานนมบ่อยๆ ต้องหมั่นดูแลสุขภาพช่องปากลูก ด้วยการเช็ดคราบนมเบาๆ ตามเหงือกและลิ้น เพื่อป้องกันฝ้าขาว วิธีการทำความสะอาด ให้ใช้ผ้านุ่มๆ พันบริเวณปลายนิ้ว นำไปชุบน้ำสะอาด เช็ดเหงือกให้ทั่ว เมื่อลูกรักปากสะอาดก็จะไม่เกิดเชื้อรา ทำบ่อยๆ ยังส่งผลดีตอนโต ลูกก็จะชินกับการแปรงฟันได้ง่ายขึ้น

• เปลี่ยนผ้าอ้อม ดูแลหลังขับถ่าย

ลูกฉี่แล้ว พ่อแม่ต้องเปลี่ยนผ้าอ้อมทุกครั้ง ไม่ควรปล่อยทิ้งไว้นาน จะทำให้ทารกตัวเย็น ส่วนการอึนั้น ทารกที่ดื่มนมแม่มักจะอึบ่อยๆ เป็นเรื่องปกติ วิธีทำความสะอาดก้น ให้เช็ดด้วยสำลีชุบน้ำสะอาด เช็ดจากบนลงล่าง ห้ามเช็ดไปมา

• ดูแลทำความสะอาด อวัยวะเพศลูกสาว

ถ้าเป็นลูกสาวให้แม่เตรียมผ้าเปียก หรือแผ่นสำลีชุบน้ำสะอาด

• • เมื่อลูกสาวฉี่ ให้ใช้ผ้าเปียกเช็ดจากท้องน้อย จนถึงอวัยวะเพศ ไม่ต้องเช็ดลึกไปในช่องคลอด เช็ดตรงบริเวณขาหนีบทั้งสองข้าง แล้วเปลี่ยนผ้าเปียกผืนใหม่ เช็ดตรงก้นอีกครั้ง ทำความสะอาดสัก 2-3 ครั้งจนแน่ใจ
  • ถ้าใช้สำลีชุบน้ำ ให้เช็ดเหมือนกับข้อบน หลังจากเช็ดขาหนีบให้เปลี่ยนสำลีแผ่นใหม่ แล้วเช็ดตรงก้น ทำความสะอาดสัก 2-3 ครั้ง ก่อนใส่ผ้าอ้อมผืนใหม่ให้ใช้ผ้าขนหนูนิ่มๆ เช็ดเบาๆ ที่ผิวก้น และตรงอวัยวะเพศ ให้แห้งเสียก่อน
  • หากลูกสาวอึ ให้ใช้น้ำสะอาดล้างก้นลูกก่อน พอเกลี้ยง ให้ซับอวัยวะเพศและก้นลูกให้แห้ง เช็ดแค่ด้านนอก ไม่ต้องเช็ดลึกถึงช่องคลอด ย้ำอีกครั้ง การเช็ดทำความสะอาดอวัยวะเพศหญิง ให้เช็ดจากด้านหน้าไปด้านหลังเสมอ ห้ามเช็ดจากก้นขึ้นมา เพื่อป้องกันเชื้อโรคจากทวารหนักเข้าสู่ช่องคลอด ที่สำคัญ ห้ามทาแป้งลงบนอวัยวะเพศ เพราะอาจทำให้อับชื้นและเกิดการติดเชื้อ

บทความที่น่าสนใจ

โรคมือ เท้า ปาก ระบาดหนักในเด็กช่วงฤดูฝน พบมากในทารกและเด็กเล็ก

โรคที่ทารกชอบเป็น ป่วยต้องดูอาการให้ดี บางอาการอาจจะอันตรายกว่าที่คิด

ลูกเสียชีวิตจากการโดนอุ้มและหอม ทารกแรกเกิดเสียชีวิต เพราะผู้ใหญ่อุ้ม หอม จูบ เชื้อโรคจากผู้ใหญ่อันตราย!

ที่มา : rama.mahidol