ภาวะย่อยแลคโตสผิดปกติ ดื่มนมแล้วท้องอืด ลูกกินนมวัวแล้วท้องอืด แพ้นมวัว หรือภาวะย่อยแลคโตสผิดปกติ

ภาวะย่อยแลคโตสผิดปกติ

ภาวะย่อยแลคโตสผิดปกติ ดื่มนมแล้วท้องอืด ลูกกินนมวัวแล้วท้องอืด แพ้นมวัว หรือภาวะย่อยแลคโตสผิดปกติ ลูกแพ้นมวัวหรือไม่

ดื่มนมแล้วท้องอืด ไม่ได้แพ้นมวัว อาจเป็นภาวะย่อยแลคโตสผิดปกติ

กินนมวัวแล้วท้องอืด ท้องเฟ้อ เสียดท้อง ท้องเสีย อาจไม่ได้เกิดจากแพ้นมวัว แต่เป็นภาวะย่อยแลคโตสผิดปกติ

ปัจจุบันมีความเข้าใจผิดในประเด็นที่ว่า กินนมวัวแล้วท้องอืด ท้องเฟ้อ ท้องเสียเป็นอาการของการแพ้นมวัว และนมแลคโตสฟรีคือนมสำหรับผู้แพ้นมวัว ซึ่งเป็นข้อมูลที่ไม่ถูกต้อง หมอจึงอยากเขียนบทความนี้เพื่อชี้แจงข้อเท็จจริงและแก้ไขความเข้าใจผิด ดังนี้ค่ะ

ปรึกษาปัญหาสุขภาพของลูกรัก ทั้งอาการท้องอืด ท้องเสีย ภาวะย่อยผิดปกติ หรืออาการป่วยต่าง ๆ ของลูกน้อย กับกุมารแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ ผ่านระบบแชท และวิดีโอคอลแบบส่วนตัว ได้ฟรี เพียง ดาวน์โหลด ALive Powered by AIA แอปพลิเคชันที่คุณพ่อคุณแม่ทุกคนควรมี คลิกเลย!

อะไรคือภาวะย่อยแลคโตสผิดปกติ

#ความเข้าใจผิดข้อ 1: ดื่มนมแล้วท้องอืด กินนมวัวแล้วท้องอืด ท้องเฟ้อ เสียดท้อง ท้องเสีย แปลว่า “แพ้นมวัว”

ข้อเท็จจริงดื่มนมแล้วท้องอืด แพ้นมวัวหรือภาวะย่อยแลคโตสผิดปกติ :

หากผู้ใหญ่ หรือเด็กโตที่เคยทานนมวัวได้ปกติมาก่อน เกิดอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ เสียดท้อง ท้องเสีย หลังจากดื่มนมวัว มักจะเกิดจากภาวะย่อยแลคโตสผิดปกติ ( lactose intolerance) หรือภาวะพร่องเอนไซม์แลคเตส (lactase deficiency) ซึ่งเอนไซม์ชื่อ “แลคเตส” เป็นเอนไซม์ที่ใช้ในการย่อย “น้ำตาลแลคโตส” ในนมวัว ผู้ที่มีภาวะพร่องเอนไซม์ชนิดนี้จากสาเหตุใดก็ตามเมื่อทานนมวัวแล้วจะไม่สามารถย่อยได้ปกติ จึงเกิดอาการเกี่ยวกับทางเดินอาหารอันได้แก่ ท้องอืด ท้องเฟ้อ ท้องเสีย ดังกล่าวนั่นเองค่ะ

ภาวะพร่องเอนไซม์แลคเตสอาจเกิดขึ้นได้จาก 2 สาเหตุ คือ

• ภาวะพร่องเอนไซม์แลคเตสที่เกิดขึ้นแต่กำเนิด (Primary lactase deficiency) เด็กบางคนอาจจะไม่สามารถสร้างเอนไซม์แลคเตสได้เลยตั้งแต่แรกเกิด ทำให้มีอาการท้องเดินทุกครั้งที่ดื่มนม และจะเป็นอย่างถาวรไปชั่วชีวิต ภาวะนี้พบได้ไม่บ่อย
• ภาวะพร่องเอนไซม์แลคเตสที่เกิดขึ้นชั่วคราวจากสาเหตุอื่น (Secondary lactase deficiency) เช่น ภายหลังจากการติดเชื้อที่ลำไส้อย่างรุนแรง เช่นการติดเชื้อไวรัสโรต้า ทำให้เซลล์เยื่อบุบริเวณผิวลำไส้ส่วนบนถูกเชื้อทำลายจนไม่สามารถผลิตเอนไซม์แลคเตสได้ ซึ่งต้องใช้เวลาประมาณ 1-2 สัปดาห์ร่างกายก็จะสามารถสร้างเซลล์ของผิวลำไส้กลับขึ้นมาใหม่ได้จึงจะหาย ภาวะนี้จึงเกิดขึ้นชั่วคราว วิธีแก้ไขคือการดื่มนมที่ปราศจากน้ำตาลแลคโตสประมาณ 1-2 สัปดาห์ จนหายท้องเสีย

โดยทั่วไปภาวะที่ร่างกายย่อยน้ำตาลแลคโตสผิดปกติ อาจที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติของร่างกายเราที่ลำไส้เล็กจะสร้างเอนไซม์แลคเตสน้อยลงไปเรื่อย ๆ เมื่อเข้าสู่วัยเด็กโตและผู้ใหญ่ จึงมักจะเริ่มปรากฏอาการท้องเสีย ท้องอืด หลังดื่มนม ในช่วงวัยดังกล่าว ทางแก้ไขคือดื่มนมที่ปราศจากน้ำตาลแลคโตส หรือหากอาการไม่รุนแรงอาจสามารถดื่มนมวัวได้ในปริมาณทีละน้อย ก็จะลดการเกิดอาการลงได้

ความแตกต่างของอาการแพ้นมวัวและภาวะย่อยแลคโตสผิดปกติ

1. ผู้ที่แพ้นมวัวจะมีอาการผิดปกติแสดงออกมาได้หลายระบบของร่างกาย หลังจากดื่มนมวัว โดยมักเริ่มมีอาการตั้งแต่วัยทารกที่เริ่มทานนมวัว ได้แก่ อาการทางผิวหนัง เช่น ผื่นลมพิษ เปลือกตาบวม ผื่นคันเป็น ๆ หาย ๆ
2. อาการระบบทางเดินอาหาร เช่น ถ่ายเหลว อาเจียน ปวดท้อง อาเจียนหรือถ่ายอุจจาระเป็นเลือด ลำไส้อักเสบเรื้อรัง
3. อาการทางเดินหายใจ เช่น หายใจครืดคราด หอบเหนื่อย โรคหืด จมูกอักเสบเรื้อรัง ไอเป็นเลือด ซึ่งอาการในระบบต่าง ๆ สามารถเกิดพร้อมกันได้ทุกระบบ
4. อาจมีอาการแพ้รุนแรงแสดงออกในระบบหัวใจและหลอดเลือดคือ ความดันต่ำ ช็อค หมดสติได้
5. อาการแพ้นมวัวนี้สามารถเกิดขึ้นได้แม้ดื่มนมในปริมาณน้อย เมื่อโตขึ้นอาการจะค่อยๆเป็นห่างขึ้น และอาจหายสนิทได้เป็นส่วนมากภายในอายุ 5 ปี

อาการแพ้นมวัวแตกต่างจาก ภาวะย่อยแลคโตสผิดปกติหรือภาวะพร่องเอนไซม์แลคเตส ซึ่งมักจะเริ่มมีอาการเมื่อเข้าสู่วัยเด็กโตหรือผู้ใหญ่ ไม่มีอาการของโรคภูมิแพ้ร่วมด้วย และมักมีอาการเมื่อดื่มนมในปริมาณค่อนข้างมาก

#ความเข้าใจผิดข้อ 2: นมแลคโตสฟรีคือนมสำหรับผู้แพ้นมวัว

ข้อเท็จจริงเนื่องจากการแพ้นมวัวไม่ได้เกี่ยวข้องกับการขาดเอนไซม์ในการย่อยน้ำตาลแลคโตสในนม ดังนั้น นมแลคโตสฟรีจึงไม่ใช่นมที่ใช้สำหรับรักษาผู้ที่แพ้นมวัว:

นมที่เหมาะสมสำหรับเด็กที่แพ้นมวัว ได้แก่

• นมสูตร extensive hydrolysate formula (eHF) เป็นนมที่ถูกย่อยโปรตีนนมวัวให้มีขนาดโมเลกุลเล็กลง นมสูตรนี้ที่มีขายในท้องตลาด เช่น Nutramigen, Dumex Hi-Q Peptide, Pregestimil เป็นต้น
• นมสูตรอะมิโน เป็นนมซึ่งถูกย่อยโปรตีนนมวัวจนโมเลกุลเหลือเพียงกรดอะมิโน ซึ่งจะใช้ในผู้ป่วยแพ้นมวัวที่มีอาการรุนแรง เช่น Nutramigen AA, Neocate, Puramino เป็นต้น
• นมถั่วเหลือง เป็นนมที่ใช้ในการรักษาผู้ที่แพ้นมวัวแต่ไม่ได้แพ้ถั่วเหลืองร่วมด้วย เช่น Isomil, Dumex Hi-Q soy เป็นต้น
• นมสูตรพิเศษอื่น ๆ เช่น นมเนื้อไก่ นมข้าวอะมิโน เป็นนมที่ผลิตจากการสกัดโปรตีนจากไก่หรือข้าวแล้วเติมสารอาหารต่าง ๆ ลงไป

ทั้งนี้ การจะเลือกใช้นมชนิดใดในกลุ่มเหล่านี้สำหรับเด็กแพ้นมวัวขึ้นอยู่กับอาการและความรุนแรงของโรค ภายใต้ดุลยพินิจของแพทย์ที่ได้ดูแลผู้ป่วยค่ะ

บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ

ตารางการนอนทารกแรกเกิด – 15 เดือน ทารกควรนอนนานเท่าไหร่ นอนกี่ครั้งต่อวัน

ลูกขาดวิตามิน ลูกขาดสารอาหาร ลูกไม่กินข้าว อาหารเสริม ทารกขอกินแต่นม ทั้งที่ถึงวัยต้องเสริมอาหารแล้ว

ลูกแพ้ไข่ รู้ได้อย่างไรว่าลูกแพ้ไข่ ลูกแพ้อาหาร ผื่นขึ้น วิธีสังเกตว่าลูกแพ้อาหาร อาการทารกแพ้อาหาร

อาการแพ้นมวัว เป็นอย่างไร อันตรายแค่ไหน จะรู้ได้อย่างไรว่าลูกแพ้นมวัว