ด้วยเหตุนี้เองจึงทำให้ คุณแม่เตรียมผ่าคลอด และ คุณแม่ที่เพิ่งผ่าคลอด ต่างหันไปให้ความสำคัญในเรื่อง การเสริมภูมิต้านทานหลังคลอดให้ลูกรัก ควบคู่ไปกับ การเตรียมพร้อมก่อนคลอด การจัดของเตรียมคลอด การดูแลตัวเองหลังผ่าตัดคลอด การดูแลแผลผ่าคลอดให้หายไว ฯลฯ จนหลงลืมไปว่า แท้จริงแล้วการดูแล สมองของเด็กผ่าคลอด ก็มีความสำคัญไม่แพ้กัน
จากการตรวจสมองเด็กด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าเทคนิคพิเศษ ในวารสารทางการแพทย์ของประเทศสหรัฐอเมริกา ปี 2019 พบว่า แสดงให้เห็นว่า สมองของเด็กผ่าคลอด มีการสร้างไมอีลินในสมองน้อยกว่าเด็กคลอดธรรมชาติอย่างมีนัยสำคัญ ตั้งแต่อายุ 3 เดือน จนถึง 3 ปี และการศึกษาขนาดใหญ่ในประเทศออสเตรเลีย ในปี 2016 พบว่า 1 ใน 7 ของเด็กที่มีความเสี่ยงสูงด้านพัฒนาการช้า อาจมีความสัมพันธ์กับการผ่าคลอด
อย่างไรก็ตาม ถึงแม้ว่า การผ่าคลอด อาจส่งผลให้ลูกรักพลาดบางอย่างไป แต่คุณแม่ยังสามารถสร้างทุนสมอง และเสริมสร้างเกราะคุ้มกันในช่วงแรกของชีวิตได้เช่นเดียวกับเด็กคลอดธรรมชาติ ด้วยการให้ลูกน้อยทานนมแม่ต่อเนื่องอย่างน้อย 6 เดือนขึ้นไป และยังสามารถทานต่อเนื่องไปจนถึงอายุ 2 ปีหรือมากกว่า เพราะในนมแม่มีสารอาหารสำคัญมากมาย ที่เหมาะสมกับการเจริญเติบโต ช่วยให้ลูกรักมีพัฒนาการและการเรียนรู้ที่ดีสมวัย
และหนึ่งในสารอาหารที่มีความสำคัญต่อการพัฒนาสมองของทารก คือ ไขมันที่มีชื่อว่า “สฟิงโกไมอีลิน” (Sphingomyelin) มีหน้าที่ช่วยสร้าง ปลอกไมอีลิน (Myelin sheath) ซึ่งไมอีลินมีผลต่อการทำงานของสมอง ให้คิดเร็ว เรียนรู้ไว ช่วยให้สามารถส่งสัญญาณประสาทได้รวดเร็วและมีประสิทธิภาพ ซึ่งกระบวนการสร้างไมอีลินจะเริ่มตั้งแต่อยู่ในครรภ์มารดา และยังคงสร้างขึ้นตามการเจริญเติบโต โดยเฉพาะในช่วง 1,000 วันแรก ที่ถือว่าเป็นโอกาสทองในการพัฒนาสมองของลูกรัก
ไม่เพียงเท่านั้น ในนมแม่ยังอุดมด้วย จุลินทรีย์สุขภาพ มากมายหลายสายพันธุ์ หนึ่งในนั้น คือ บิฟิโดแบคทีเรียม แล็กทิส (Bifidobacterium lactis หรือ B. lactis) ช่วย พัฒนาระบบภูมิคุ้มกัน เป็นหนึ่งในปัจจัยสำคัญ ในการเสริมภูมิคุ้มกันในช่วงแรกของชีวิต นอกจากจะพบได้มากในนมแม่แล้ว ยังพบมากในช่องคลอดของแม่ ซึ่ง B. lactis สามารถพบในทางเดินอาหารของเด็กผ่าคลอดและคลอดธรรมชาติ แต่อาจแตกต่างกันด้วยปริมาณ ซึ่งเจ้าจุลินทรีย์สุขภาพสายพันธุ์นี้ ช่วยให้ระบบทางเดินอาหารทำงานได้ดี และเพิ่มปริมาณจุลินทรีย์สุขภาพในลำไส้ ส่งผลให้มีภูมิคุ้มกันแข็งแรง ไม่เจ็บป่วยออด ๆ แอด ๆ
นับได้ว่านมแม่สามารถช่วยเสริมสร้างภูมิต้านทานตั้งต้น ช่วยให้ “เด็กผ่าคลอด” มีสุขภาพแข็งแรงเช่นเดียวกับเด็กคลอดธรรมชาติ และเพื่อให้ สารอาหารในนมแม่ มีคุณภาพครบถ้วนตามที่ร่างกายของลูกรักต้องการ คุณแม่ที่เพิ่งผ่าคลอด ควรเน้นทานอาหารที่มีประโยชน์ครบ 5 หมู่ ดื่มน้ำสะอาดเยอะๆ อย่างน้อย 8-10 แก้วต่อวัน พักผ่อนให้เพียงพอ เพราะถ้าหากร่างกายของคุณแม่ได้รับสารอาหารน้อย พักผ่อนน้อย หรือมีภาวะเครียดต่าง ๆ ก็จะทำให้ร่างกายลดปริมาณการสร้างน้ำนมลง ส่งผลให้เกิดปัญหา น้ำนมน้อย ดังนั้น หากอยากให้เจ้าตัวน้อยได้รับสารอาหารสำคัญต่อการพัฒนาสมองและมีภูมิคุ้มกันที่ดีครบถ้วน คุณแม่ผ่าคลอดทุกคนก็จำเป็นต้องดูแลสุขภาพของตนเองให้ดีที่สุดด้วยเช่นกัน
อ่านคำถามยอดฮิตเกี่ยวกับแม่ผ่าคลอดเพิ่มเติมที่ https://bit.ly/3AMWQpi
ข้อมูลอ้างอิง
- Deoni S.C. et al. AJNR Am J Neuroradiol. 2019 Jan;40(1): 169–177.
- Bentley J, et al. Pediatrics. 2016; 138:1-9.
- Chevalier et al. PLos ONE 2015.
- Jungersen M, et al. Microorganisms. 2014 Mar 28; 2(2)92-110.
มีข้อสงสัยเรื่องการตั้งครรภ์ หรือมีคำถามเรื่องการเลี้ยงลูกหรือเปล่าคะ? ติดตามอ่านบทความ หรือสอบถามสิ่งที่คุณอยากรู้ผ่านแอปของเราได้เลย
ดาวน์โหลด theAsianparent แอปพลิเคชัน ทั้ง IOS และ Android ได้แล้ววันนี้!
