คุณพ่อคุณแม่มักเป็นกังวลว่า ถึงวัยคลานทำไมลูกยังไม่คลานสักที ลูกจะคลานได้ตอนกี่เดือน เห็นเด็กคนอื่นคลานได้แล้ว กลัวว่าลูกพัฒนาการช้าหรือเปล่า ลูกไม่คลาน เสี่ยงสมาธิสั้นจริงไหม มาไขข้อข้องใจเกี่ยวกับการคลานของลูกน้อยกันค่ะ
พ่อแม่มักต้องการแน่ใจว่าลูกน้อยมีพัฒนาการตามจังหวะปกติ และเราเลี้ยงลูกด้วยวิธีที่ถูกต้อง แต่ที่จริงแล้วไม่มีวิธีที่ถูกต้อง เพียงวิธีเดียวในการเลี้ยงลูก ไม่ใช่ทารกทุกคนที่จะยิ้มได้เมื่ออายุ 2 เดือน ไม่ใช่ทารกทุกคนที่จะคลานได้เมื่ออายุ 9 เดือน
แนวทางของ CDC ก่อนหน้านี้ระบุว่า ครึ่งหนึ่งของทารกจะคลานได้เมื่ออายุ 9 เดือน แต่ช่วงจริงนั้นกว้างกว่านั้นมาก ทารกส่วนใหญ่จะคลานหลังจากนั่งและก่อนที่จะดึงตัวลุกขึ้นยืน ดังนั้น ช่วงเวลาที่ทารกจะเริ่มคลานคือระหว่าง 6 – 12 เดือน อย่างไรก็ตามทารกบางคนอาจไม่คลานเลยก็ได้
ความสำคัญของการคลานต่อพัฒนาการเด็ก
การคลานเป็นขั้นตอนสำคัญในการพัฒนาการทางร่างกายและสมองของเด็กเล็ก ดังนี้
- พัฒนากล้ามเนื้อ การคลานช่วยเสริมสร้างกล้ามเนื้อส่วนต่างๆ ของร่างกาย เช่น แขน ขา ลำตัว และคอ ทำให้เด็กมีพละกำลังและความแข็งแรงมากขึ้น
- พัฒนาระบบประสาท การเคลื่อนไหวขณะคลานช่วยกระตุ้นการเชื่อมต่อของเซลล์ประสาทในสมอง ทำให้พัฒนาการด้านความคิด ความจำ และการเรียนรู้ดีขึ้น
- พัฒนาการรับรู้ การคลานทำให้เด็กได้สัมผัสกับสิ่งรอบตัวมากขึ้น ช่วยพัฒนาการรับรู้ทางสายตา การได้ยิน และการสัมผัส
- พัฒนาทักษะการแก้ปัญหา เด็กต้องเรียนรู้ที่จะวางแผนการเคลื่อนไหวและปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมในการคลาน ทำให้เกิดทักษะการแก้ปัญหา
- พัฒนาความมั่นใจในตัวเอง เมื่อเด็กสามารถคลานได้ เด็กจะรู้สึกภูมิใจในความสามารถของตัวเอง และมีความมั่นใจมากขึ้น
การคลานช่วยเสริมสร้างสมองได้อย่างไร
การเคลื่อนไหวแต่ละครั้งขณะคลานจะกระตุ้นให้เซลล์ประสาทในสมองเติบโตและเชื่อมโยงกันมากขึ้น ยิ่งคลานมากเท่าไหร่ เครือข่ายการเชื่อมโยงของเซลล์ประสาทก็จะยิ่งแข็งแรงและซับซ้อนมากขึ้นเท่านั้นค่ะ
จากการคลานที่เริ่มต้นด้วยการเคลื่อนไหวที่ดูไม่ค่อยประสานกัน ไปสู่การคลานที่คล่องแคล่วและเป็นธรรมชาติ แสดงให้เห็นถึงการพัฒนาที่สำคัญของสมอง ลูกน้อย ต้องใช้สมาธิและความพยายามอย่างมากในการเรียนรู้ที่จะควบคุมร่างกายให้เคลื่อนไหวได้อย่างมีประสิทธิภาพ เมื่อลูกน้อยสามารถเอาชนะความท้าทายเหล่านี้ได้ สมองของพวกเขาจะสร้างการเชื่อมโยงใหม่ๆ ที่แข็งแรงยิ่งขึ้น
การคลานที่พัฒนาเต็มที่ คือ การที่ลูกน้อยสามารถคลานได้อย่างคล่องแคล่วโดยใช้มือและเข่า มือไม่เปลี่ยนตำแหน่ง สะโพกอยู่ตรงกลาง และเท้าลากไปข้างหลัง การเคลื่อนไหวที่ประสานกันอย่างดีเยี่ยมนี้บ่งบอกว่าสมองของลูกน้อยได้จัดระเบียบการเชื่อมโยงของเซลล์ประสาทได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ผลดีของการคลานไม่เพียงแต่ส่งผลต่อพัฒนาการทางกายภาพเท่านั้น แต่ยังส่งผลต่อพัฒนาการทางปัญญาในระยะยาวอีกด้วย การคลานช่วยพัฒนาสมองในด้านต่างๆ เช่น การวางแผน การควบคุมสมาธิ ความจำ และทักษะการแก้ปัญหา ซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญสำหรับการเรียนรู้ในระดับสูงต่อไปอีกด้วยค่ะ
ลูกคลานช้าสุดกี่เดือน
คำถามที่พบบ่อย ลูก 7 เดือนไม่ยอมคลาน ลูก 10 เดือนยังไม่คลาน โดยปกติแล้ว การคลานจะเริ่มเมื่ออายุ 6 เดือนและกินเวลานานถึง 12 เดือน หากทารกไม่คลาน แต่เกาะยืน เกาะเดินเลย ถือเป็นพัฒนาการข้ามขั้น และแม้ว่าทารกจะพัฒนาการดีได้โดยไม่ต้องคลาน แต่หากลูกไม่คลานภายใน 12 เดือน และยังไม่แสดงแนวโน้มที่จะเคลื่อนไหวร่างกายโดยตั้งใจ เช่น เคลื่อนไหวแขนโดยเอื้อมมือไปหยิบสิ่งของ ขยับขาและนิ้วเท้า และพยายามดันตัวขึ้น คุณพ่อคุณแม่ควรพาลูกไปพบแพทย์เพื่อประเมินพัฒนาการนะคะ
ลูกไม่คลาน ผิดปกติไหม?
เป็นเรื่องปกติถ้าลูกไม่คลาน เด็กบางคนอาจกลิ้งตัวเพื่อไปยังที่ที่ต้องการ ในขณะที่เด็กบางคนอาจใช้แขนอย่างเดียวแบบคลานเหมือนทหาร และบางคนอาจคลานด้วยก้น เนื่องจาก เด็กแต่ละคนมีพัฒนาการที่แตกต่างกัน และเด็กบางคนจะข้ามการคลานไปเลย ลูกน้อยอาจพัฒนาการจากการนั่ง เป็นเกาะยืน เกาะเดินได้เลย โดยไม่จำเป็นต้องคลานก็ได้
ลูกไม่คลาน เสี่ยงสมาธิสั้น?
แม้ว่าโดยทั่วไปแล้ว เป็นเรื่องปกติมากหากลูกไม่คลานแต่เดินเลย อย่างไรก็ตาม จากการศึกษาวิจัยครั้งหนึ่งโดยศาสตราจารย์ด้านการศึกษา O’Dell และ Cook จากมหาวิทยาลัยอินเดียนาโพลิสพบข้อมูลที่น่าสนใจ โดยงานวิจัยระบุว่า ในกรณีส่วนใหญ่ เด็กที่เป็นโรคสมาธิสั้นและความบกพร่องในการเรียนรู้จะคลานได้ไม่นานนักเมื่อยังเป็นทารก การไม่คลานหรือคลานไม่นานพออาจส่งผลต่อกระบวนการทางปัญญาต่างๆ ได้ ซึ่งอาจตั้งแต่การนั่งตัวตรงไม่ได้ การไม่จับดินสออย่างถูกต้อง สมาธิสั้นและกระสับกระส่าย หรือแม้แต่ภาวะอ่านหนังสือไม่ออกและความบกพร่องทางการเรียนรู้
การไม่คลานหรือคลานเพียงช่วงระยะเวลาสั้นๆ อาจทำให้ปฏิกิริยาตอบสนองดั้งเดิมของทารกที่เรียกว่า “Symmetrical Tonic Neck Reflex (STNR)” ซึ่งเป็น Reflex ที่พบได้ในทารกแรกเกิด ช่วยให้ทารกสามารถยกหัวขึ้นและมองสิ่งรอบตัวได้ แต่เมื่อเด็กโตขึ้นเข้าสู่ช่วงวัยคลาน รีเฟล็กซ์นี้จะค่อยๆ หายไป
เมื่อลูกไม่คลาน ผลกระทบของ STNR ที่ยังคงอยู่ต่อเนื่อง จะทำให้เด็กมีปัญหาในการประสานงานระหว่างส่วนบนและส่วนล่างของร่างกาย ซึ่งส่งผลต่อกิจกรรมต่างๆ ที่ต้องใช้การประสานงาน เช่น การคลาน การเดิน การนั่ง การเขียน และการอ่าน ลูกอาจกระสับกระส่าย ไม่สามารถนั่งนิ่งๆ หรือมีสมาธิได้นาน
แต่ไม่ใช่ว่าเด็กที่ไม่คลานทุกคนจะมีปัญหานะคะ หากลูกน้อยไม่คลาน อย่าเพิ่งเครียดไปค่ะ มีหลายวิธีกระตุ้นให้ลูกน้อยคลาน ลองทำตามวิธีต่อไปนี้
วิธีกระตุ้นให้ลูกคลาน
- ให้ลูกน้อยนอนคว่ำหน้าบ่อยขึ้น ลูกจะคลานเร็วขึ้น เนื่องจากทารกมักไม่ชอบนอนคว่ำหน้า พยายามเล่นกับลูกให้เขารู้สึกสนุกสนาน เช่น ใช้ของเล่นที่ลูกชอบ หรือให้ลูกนอนคว่ำหน้าบนหน้าอกของคุณพ่อคุณแม่
- หลีกเลี่ยงการใช้อุปกรณ์ช่วยพยุงตัว เนื่องจากอุปกรณ์เหล่านี้อาจปิดกั้นโอกาสที่เด็กจะได้ฝึกการเคลื่อนไหวด้วยตัวเอง ทำให้การคลาน และพัฒนาการด้านการเคลื่อนไหวอื่นๆ ล่าช้าลง
- ให้เด็กสวมเสื้อผ้าที่ใส่สบาย ไม่รัดรูป การวิจัยพบว่าทารกจะเรียนรู้การคลานได้เร็วขึ้นเมื่ออายุประมาณ 6 เดือนในช่วงฤดูร้อน ซึ่งแสดงให้เห็นว่าเสื้อผ้าที่รัดรูปอาจส่งผลต่อพัฒนาการในการคลาน
- กำจัดสิ่งรบกวน ปิดทีวีและหน้าจอต่างๆ เพื่อช่วยให้ลูกน้อยจดจ่อกับสิ่งที่น่าสนใจอื่นๆ และสนใจที่จะคลานมากขึ้น คุณพ่อคุณแม่อย่าลืมเตรียมบ้านให้ปลอดภัยสำหรับเด็กด้วย!
- เป็นแบบอย่างพฤติกรรมการคลาน คุณพ่อคุณแม่สามารถคลานเคียงข้างลูกน้อยเพื่อแสดงให้พวกเขาเห็นว่าต้องเคลื่อนไหวอย่างไร ซึ่งจะช่วยสร้างสายสัมพันธ์ระหว่างพ่อแม่และลูกได้ด้วย
ที่มา: Mother.ly , lorrainedriscoll.com , psychologytoday
บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ
ลูก 1 ขวบควรสอนอะไรบ้าง ? เรื่องสำคัญที่ต้องฝึกให้ลูกเรียนรู้
ของเล่นสำหรับเด็กวัยหัดเดิน ช่วยเสริมพัฒนาการสำหรับเจ้าตัวเล็ก
ลูกหัดเดินแล้วล้มบ่อย ลูกล้ม ปัญหาเล็ก ๆ ที่ส่งสัญญาณเตือนภัย ให้กับพ่อแม่