ทำความรู้จัก ก๊าซโอโซน คืออะไร ? มีประโยชน์ หรือส่งผลอย่างไรต่อพวกเราบ้าง

เชื่อว่าหลายคนคงอาจจะเคยได้ยินผ่านหูกันมาบ้าง กับ ก๊าซโอโซน หรือที่เรียกว่า “ไตรออกซิเจน” ที่ได้รับการศึกษาอย่างกว้างขวางมานานหลายทศวรรษ เนื่องจากมีความเป็นไปได้ที่จะเป็นประโยชน์และเป็นอันตรายต่อสิ่งแวดล้อม ก๊าซโอโซนนั้นเกิดจากกิจกรรมของมนุษย์ ไม่ว่าจะเป็นการเผาไหม้เชื้อเพลิง การผลิตไฟฟ้า หรืออื่น ๆ เป็นสารออกซิแดนท์ที่แรงและมีกลิ่นแรง และเป็นได้ทั้งสารก่อมลพิษที่เป็นประโยชน์และอันตราย ขึ้นอยู่กับตำแหน่งของสาร ในวันนี้เราจะพาไปรู้จักกับ ก๊าซโอโซน ให้มากขึ้นว่า คืออะไร มีความสำคัญอย่างไร มีอันตรายหรือไม่ และมีประโยชน์อะไรบ้าง

ก๊าซโอโซน คืออะไร ?

ก๊าซโอโซนเป็นออกซิเจนรูปแบบหนึ่งที่ถูกสร้างขึ้นเมื่อโมเลกุลของออกซิเจนแตกตัวด้วยรังสีอัลตราไวโอเลตจากดวงอาทิตย์ เป็นก๊าซไม่มีสีที่มีกลิ่นฉุน และพบได้ในชั้นบรรยากาศของโลก ก๊าซโอโซน มีบทบาทสำคัญในการปกป้องเราจากรังสีที่เป็นอันตรายของดวงอาทิตย์ มันดูดซับแสงอัลตราไวโอเลตจำนวนมากที่อาจสร้างความเสียหายต่อสิ่งมีชีวิตบนโลก ก๊าซโอโซนยังช่วยรักษาอากาศให้สะอาดโดยทำปฏิกิริยากับสารมลพิษและแตกตัวเป็นสารประกอบที่ไม่เป็นอันตราย น่าเสียดายที่ก๊าซโอโซน อาจเป็นอันตรายได้เมื่อพบก๊าซที่มีความเข้มข้นสูงในบางพื้นที่ การสัมผัสกับก๊าซโอโซนที่มีความเข้มข้นสูงสามารถทำให้เกิดโรคทางเดินหายใจ ระคายเคืองตา และปัญหาสุขภาพอื่น ๆ ได้

บทความที่เกี่ยวข้อง : ก๊าซเรือนกระจก คืออะไร ส่งผลกระทบต่อโลกอย่างไรบ้าง ?

ประโยชน์ของก๊าซโอโซน

ก๊าซโอโซนมีประโยชน์หลายประการ สามารถช่วยลดมลพิษทางอากาศโดยการขจัดสารมลพิษออกจากอากาศ สามารถใช้ทำน้ำให้บริสุทธิ์ และช่วยสลายสารเคมีปนเปื้อนในดินได้อีกด้วย ก๊าซโอโซนช่วยปรับปรุงคุณภาพอากาศโดยลดปริมาณสารก่อภูมิแพ้และอนุภาคในอากาศอื่น ๆ นอกจากนี้ ก๊าซโอโซนยังช่วยลดความเสี่ยงของโรคบางชนิด เช่น โรคหอบหืด โดยการกำจัดมลพิษและสารก่อภูมิแพ้บางชนิด ประการสุดท้าย ก๊าซโอโซน สามารถช่วยลดปริมาณก๊าซเรือนกระจก ในชั้นบรรยากาศได้อีกด้วย

อันตรายจากก๊าซโอโซน

ก๊าซโอโซนอาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพของมนุษย์ได้หากสูดดมในปริมาณความเข้มข้นสูง ก๊าซโอโซนเป็นสารมลพิษที่สามารถทำลายระบบทางเดินหายใจและทำให้หายใจถี่ เจ็บหน้าอก ไอ และระคายคอ การสัมผัสก๊าซโอโซนเป็นเวลานานยังสามารถเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหอบหืดและโรคทางเดินหายใจอื่น ๆ นอกจากนี้ ก๊าซโอโซนยังสามารถทำลายพืชและพืชผล ทำให้ผลผลิตพืชลดลงและอาหารมีน้อยลง ในเมืองและพื้นที่อุตสาหกรรม ก๊าซโอโซนยังสามารถเร่งการเสื่อมสภาพของโครงสร้าง วัสดุ และสี ซึ่งทำให้ค่าบำรุงรักษาเพิ่มขึ้น ดังนั้น จึงเป็นเรื่องสำคัญที่จะต้องดำเนินการเพื่อลดการปล่อยก๊าซโอโซนเพื่อปกป้องสิ่งแวดล้อม และสุขภาพของมนุษย์

แหล่งก๊าซโอโซน

ก๊าซโอโซนเป็นองค์ประกอบตามธรรมชาติของชั้นบรรยากาศ และถูกสร้างขึ้นเมื่อรังสีอัลตราไวโอเลต (UV) ทำปฏิกิริยากับโมเลกุลออกซิเจนในชั้นบรรยากาศ เชื่อว่าเป็นเหตุผลที่ชั้นสตราโตสเฟียร์ปกป้องเราจากรังสียูวีที่เป็นอันตรายของดวงอาทิตย์ อย่างไรก็ตาม เมื่อมีโอโซนอยู่ในบรรยากาศชั้นล่างซึ่งมนุษย์และสิ่งมีชีวิตอื่น ๆ อาศัยอยู่ มันอาจเป็นอันตรายอย่างเหลือเชื่อ ก๊าซโอโซนสามารถก่อให้เกิดปัญหาเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจและหัวใจและหลอดเลือด ตลอดจนสร้างความเสียหายให้กับพืชผล อาคาร และวัสดุอื่น ๆ

• ชั้นโอโซน

“ชั้นโอโซน” เป็นชั้นก๊าซที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติซึ่งล้อมรอบโลกของเรา ทำหน้าที่เป็นเกราะป้องกันรังสีอัลตราไวโอเลตของดวงอาทิตย์ ซึ่งอาจก่อให้เกิดมะเร็งผิวหนังและปัญหาสุขภาพอื่น ๆ แต่ทว่าในช่วงหลายทศวรรษที่ผ่านมา กิจกรรมของมนุษย์ เช่น การใช้ละอองลอย โรงไฟฟ้าถ่านหิน และกระบวนการทางอุตสาหกรรมอื่น ๆ ทำให้ชั้นโอโซนลดลงอย่างมาก ส่งผลให้รังสี UV เข้าสู่ชั้นบรรยากาศเพิ่มขึ้น แม้ว่าหลายประเทศได้ให้คำมั่นที่จะลดการปล่อยก๊าซที่ทำลายชั้นโอโซนแล้วก็ตาม สิ่งสำคัญคือต้องตระหนักถึงความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับก๊าซโอโซน เช่น ความเสี่ยงมะเร็งผิวหนังที่เพิ่มขึ้น อายุของผิวหนังที่เพิ่มขึ้น และความเสียหายต่อดวงตา เป็นต้น

• ผลกระทบต่อสุขภาพ ของก๊าซโอโซน

ก๊าซโอโซน ประกอบด้วยอะตอมออกซิเจนสามอะตอม เป็นก๊าซที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติในชั้นบรรยากาศของโลก เป็นสารออกซิไดซ์ที่ทรงพลัง หมายความว่า สามารถทำปฏิกิริยากับสารประกอบอื่น ๆ ในอากาศ ทำให้เกิดสารประกอบที่อาจเป็นอันตรายได้ การสัมผัสกับก๊าซโอโซนอาจส่งผลร้ายแรงต่อสุขภาพของมนุษย์ อาจทำให้ตา จมูก คอ และปอดระคายเคือง ทำให้ไอ หายใจมีเสียงหวีด และเจ็บหน้าอก นอกจากนี้ยังสามารถลดการทำงานของปอดและทำให้โรคหอบหืด หลอดลมอักเสบ และภาวะทางเดินหายใจอื่น ๆ แย่ลง นอกจากนี้ก๊าซโอโซนยังสามารถกดระบบภูมิคุ้มกัน ทำให้เพิ่มความเสี่ยงต่อการติดเชื้ออีกด้วย

• วิธีลดการปล่อยก๊าซโอโซน

การลดการปล่อยก๊าซโอโซนเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับการปกป้องสุขภาพและสิ่งแวดล้อมของเรา มีหลายวิธีในการลดการปล่อยก๊าซโอโซน รวมถึงการปรับปรุงประสิทธิภาพของรถยนต์ และเครื่องยนต์ เพื่อให้ใช้เชื้อเพลิงที่สะอาดขึ้น และลดการปล่อยก๊าซจากโรงไฟฟ้าและแหล่งอุตสาหกรรมอื่น ๆ นอกจากนี้ เราสามารถลดการปล่อยก๊าซโอโซนได้โดยลดการใช้สารประกอบอินทรีย์ระเหยง่าย (VOCs) เช่น สารที่พบในสีและตัวทำละลาย และเพิ่มการใช้แหล่งพลังงานหมุนเวียน ประการสุดท้าย การปลูกต้นไม้และพืชอื่น ๆ สามารถช่วยลดการปล่อยก๊าซโอโซนโดยการดูดซับและใช้เพื่อสร้างออกซิเจน ด้วยการใช้วิธีเหล่านี้ จะทำให้เราสามารถลดการปล่อยก๊าซโอโซน และช่วยปกป้องสิ่งแวดล้อมได้

• เทคนิคการกำจัดก๊าซโอโซนออกจากอากาศ

การกำจัดก๊าซโอโซนออกจากอากาศเป็นขั้นตอนสำคัญในการลดผลกระทบที่เป็นอันตราย มีหลายวิธีในการลดระดับก๊าซโอโซน วิธีการเหล่านี้รวมไปถึงการใช้ตัวกรองอากาศ การเพิ่มการระบายอากาศ การลดแหล่งที่มาของก๊าซโอโซน การใช้ตัวเร่งปฏิกิริยาที่ทำลายโอโซน และเพิ่มปริมาณของพืช ไส้กรองอากาศ อาจมีประสิทธิภาพในการใช้งานระยะสั้น แต่การใช้งานระยะยาวจะต้องเปลี่ยนไส้กรองบ่อย ๆ การระบายอากาศยังมีความสำคัญต่อการลดระดับก๊าซโอโซน เนื่องจากช่วยให้อากาศภายในอาคารหมุนเวียน ทำให้มีการแลกเปลี่ยนอากาศกับอนุภาคก๊าซโอโซนน้อยลง และการลดแหล่งที่มาของก๊าซโอโซน เช่น การทำความสะอาดบ้านด้วยผลิตภัณฑ์ปลอดสารพิษ จะช่วยลดระดับโอโซนเมื่อเวลาผ่านไป สามารถใช้ตัวเร่งปฏิกิริยาทำลายโอโซน เพื่อลดระดับโอโซนในอากาศได้ ประการสุดท้าย การเพิ่มปริมาณพืชพรรณยังสามารถช่วยลดระดับก๊าซโอโซนได้ด้วย เนื่องจากพืชสามารถดูดซับก๊าซโอโซน และเปลี่ยนเป็นออกซิเจนได้

โดยสรุปแล้ว แม้ว่าก๊าซโอโซนจะเป็นรูปแบบของออกซิเจนที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ แต่ก็อาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพของมนุษย์ และสิ่งแวดล้อม หากผลิตในปริมาณที่มากเกินไป ดังนั้น จึงเป็นเรื่องสำคัญที่ต้องตระหนักถึงความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นจากการสัมผัสก๊าซโอโซน และดำเนินมาตรการเพื่อลดการผลิต เพื่อปกป้องสิ่งแวดล้อมและสุขภาพของมนุษย์ แม้ว่าก๊าซโอโซนจะมีคุณสมบัติที่เป็นประโยชน์ แต่ควรคำนึงถึงความเสี่ยงด้วยเสมอ

บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ :

ก๊าซไนโตรเจน คืออะไร มีความสำคัญอย่างไร ?

ก๊าซ CO2 คืออะไร เสริมความรู้ให้ลูกวัยเรียน เข้าใจโลกร้อนมากขึ้น

ก๊าซธรรมชาติ มีส่วนประกอบอะไรบ้าง มีข้อดีข้อเสียอย่างไร มาดูกัน

ที่มา : rakmor