การให้ลูกได้กินนมแม่อย่างน้อยประมาณ 6 เดือนแรกของชีวิตหรือให้กินต่อเนื่องมากกว่านี้เป็นเรื่องที่ดีมาก เพราะในน้ำนมแม่จะมีสารสร้างภูมิคุ้มกันให้กับสุขภาพร่างกายของลูก ช่วยลดปริมาณสารก่อภูมิแพ้ที่ร่างกายลูกจะได้รับจากการต้องทานนมผงดัดแปลงที่มีนมวัวเป็นส่วนประกอบ ซึ่งนมผงดัดแปลงจะมีโปรตีนจากนมวัวที่ย่อยยาก ส่งผลทำให้ระบบย่อยและระบบภูมิคุ้มกันในลำไส้ที่ยังไม่แข็งแรงไม่สามารถย่อยโปรตีนนมวัวได้หมด โปรตีนนมวัวที่ย่อยไม่หมดสามารถเข้าสู่กระแสเลือดไปกระตุ้นให้ร่างกายของลูกเสี่ยงที่จะเกิดการแพ้โปรตีนนมวัวขึ้นได้
เพราะอะไรโปรตีนในนมแม่จึงไม่ก่อให้เกิดภูมิแพ้ ?
โปรตีนในน้ำนมแม่มีส่วนประกอบสำคัญคือ เวย์ (whey) และเคซีน (casein) เป็นโปรตีนหลักในส่วนเวย์เป็นโปรตีนที่ย่อยง่าย และมีภูมิคุ้มกัน แลคโตเฟอริน เอนไซม์ ฮอร์โมนฯลฯ อยู่ในส่วนนี้ด้วย ดังนั้น น้ำนมแม่ในระยะแรกๆ จะมีเวย์โปรตีนมากในสัดส่วน เวย์ : เคซีน 90:10 แล้วลดลงเป็น 80:20 และ เป็น 50:50 ในนมระยะหลัง ในนมวัวจะเป็นโปรตีนที่มีขนาดใหญ่และย่อยยาก สามารถก่อให้เกิดการแพ้ได้ การมีเวย์เป็นส่วนประกอบมาก ทำให้โปรตีนของน้ำนมแม่ย่อยง่าย ประกอบกับเคซีนในน้ำนมแม่โปรตีนที่ย่อยง่าย ทำให้ร่างกายสามารถดูดซึมไปใช้งานได้อย่างสมบูรณ์ นั่นจึงเป็นเหตุผลว่าทำไมเด็กที่ได้กินนมแม่จึงไม่ค่อยมีปัญหาเรื่องการแพ้นม
จะสังเกตอาการที่แสดงออกว่าลูกแพ้นมวัว ได้อย่างไร ?
หากคุณพ่อคุณแม่อยากจะทราบว่าลูกมีอาการแพ้นมวัวหรือไม่ สามารถสังเกตอาการได้หลังจากที่ลูกทานนมวัวเข้าไป ซึ่งจะมีระยะเวลาปรากฏอาการขึ้นมา 2 แบบ ดังนี้
อาการเกิดแบบรวดเร็ว (Rapid onset) มักจะเกิดทันทีหลังทานนมวัว เด็กจะมีอาการกระสับกระส่าย อาเจียน หายใจหอบ มีเสียงวี้ด มีอาการบวม มีลมพิษตามตัว คันตามตัว และมีถ่ายเป็นเลือด
อาการเกิดแบบช้า (Delayed หรือ Slower onset) อาการแพ้จะค่อยเป็นค่อยไป อาจเกิด 7-10 วัน หลังจากได้รับนมวัว อาการที่พบ จะมีอาการถ่ายเหลว (บางครั้งอาจมีเลือดปนมากับอุจจาระด้วย) มีอาเจียน ปวดท้อง มีผื่นผิวหนังเหมือนผื่นแพ้
ในบางครั้งเด็กที่กินนมแม่ ก็อาจมีอาการแพ้นมวัวขึ้นได้ นั่นเป็นเพราะคุณแม่ดื่มนมวัว หรือรับประทานอาหารที่มีนมวัวผสม เช่น เค้ก ช็อกโกแลต ไอศกรีม ฯลฯ ซึ่งนมวัวที่แม่รับประทานเข้าไปสามารถผ่านทางน้ำนมแม่ ทำให้ลูกเกิดอาการแพ้นมวัวได้2
หากลูกแพ้โปรตีนนมวัว มีโอกาสที่จะแพ้อาหารอื่นๆ ได้หรือไม่ ?
เด็กที่แพ้นมวัวจะมีโอกาสแพ้อาหารอื่นๆ ได้สูงขึ้น เพราะอาการแพ้นมวัวคือการแพ้อาหารอย่างหนึ่ง ดังนั้นเด็กที่แพ้โปรตีนนมวัวจึงมีโอกาสที่จะแพ้อาหารอื่นๆ ด้วย เช่น ไข่ ถั่วเหลือง ถั่วลิสง แป้งสาลี อาหารทะเล ฯลฯ และหากไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกต้อง การแพ้โปรตีนนมวัวเป็นเหมือนก้าวแรกของการพัฒนาไปเป็นโรคภูมิแพ้อื่นๆ เมื่อเด็กโตขึ้น เช่นหอบหืด จมูกอักเสบจากภูมิแพ้ หรือผื่นผิวหนัง เมื่อได้รับสารก่อภูมิแพ้ (เช่น ฝุ่นละออง)
ซึ่งการป้องกันเบื้องต้นเพื่อหลีกเลี่ยงการแพ้โปรตีนนมวัวที่สามารถเกิดขึ้นกับลูกได้ตั้งแต่แรกคลอด คือ ช่วงก่อนมีการตั้งครรภ์คุณพ่อคุณแม่ควรไปตรวจสุขภาพเพื่อเช็กประวัติการแพ้ที่อาจมีมาจากทางฝ่ายพ่อ หรือฝ่ายแม่ก็ได้ และในระหว่างที่ตั้งครรภ์แม่ไม่ควรทานอาหารที่สุ่มเสี่ยงไปกระตุ้นให้ลูกเกิดการแพ้อาหารขึ้นได้ เช่น การดื่มนม กินเนย กินถั่ว อาหารทะเล หรือไข่ ฯลฯ มากเกินไป หากพ่อแม่มีการดูแลสุขภาพก่อนเริ่มตั้งครรภ์ และทานอาหารอย่างครบถ้วนและสมดุล ก็สามารถช่วยลดโอกาสแพ้โปรตีนนมวัวให้กับลูกได้ตั้งแต่ต้น และยังช่วยลดปัญหาการเกิดภูมิแพ้ต่างๆ ได้ในอนาคต ซึ่งจะเป็นผลดีต่อพัฒนาการของลูกน้อยอย่างมากค่ะ
การให้ลูกได้กินนมแม่ตั้งแต่แรกเกิดช่วยลดโอกาสการเกิดโรคภูมิแพ้ได้ หากไม่สามารถให้นมแม่ได้ คุณแม่ควรเลือกนมผงดัดแปลงสำหรับทารกที่โปรตีนผ่านการย่อยด้วยเอนไซม์ให้มีขนาดเล็กลง ซึ่งจะช่วยให้ร่างกายของลูกสามารถย่อย และดูดซึมได้ง่าย และมีผลการวิจัยทางการแพทย์รองรับว่าช่วยลดการกระตุ้นให้เกิดการแพ้ และเมื่อลูกไม่มีอาการของโรคภูมิแพ้ ก็จะมีพัฒนาการที่ดี และเติบโตได้อย่างแข็งแรงสมวัยค่ะ
หากมีข้อสงสัยเกี่ยวกับโรคภูมิแพ้ในเด็ก สามารถดูรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ :
https://nestlebaby.in.th/th/allergy/factors-that-causes-allergies
https://nestlebaby.in.th/th/allergy/benefit-of-protien/article5
อ้างอิงข้อมูล
1ศิราภรณ์ สวัสดิวร, กุสุมา ชูศิลป์, กรรณิการ์ บางสายน้อย. มีอะไรในน้ำนมแม่. ศูนย์นมแม่แห่งประเทศไทย. ปี 2550.
2ศาสตราจารย์ แพทย์หญิง อรุณี เจตศรีสุภาพ.แพ้นมวัว (Cow milk allergy).haamor.com.
ภาพและข้อมูลมีลิขสิทธิ์เจ้าของโดย บริษัท ทิคเกิ้ลมีเดีย จำกัด ไม่อนุญาตให้คัดลอกข้อมูล และรูปภาพนำไปเผยแพร่ต่อ ไม่ว่าวิธีใดๆ ถ้าฝ่าฝืนทางบริษัทฯจะดำเนินการตามกฎหมาย เว้นแต่ได้มีการขออนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรกับทางบริษัทฯเรียบร้อยแล้ว
บทความที่น่าสนใจ
ลูกแพ้นมวัว แพ้ไข่ เป็นอย่างไร อาการลูกแพ้อาหาร ทารกแพ้อาหารผ่านน้ำนมแม่ ที่ต้องระวัง!
ลูกแพ้อาหาร เพราะแม่ลืมสิ่งเหล่านี้หรือเปล่า?
เช็คลิสต์! เลือกโซฟาตัวใหม่ อย่างไร ให้ปลอดภัยกับ เด็กแพ้ง่าย และ คุณแม่ตั้งครรภ์