วิธีดูแลตัวเองหลังคลอด จะคลอดเองหรือผ่าคลอด ก็ฟื้นตัวเร็วได้
หลังจากที่คลอดลูกแล้ว นอกจากคุณแม่จะต้องดูแลลูกน้อยแล้ว ก็อย่าลืมดูแลร่ายกายของตัวเองกันด้วยนะครับ วันนี้เรามี วิธีดูแลตัวเองหลังคลอด สำหรับทั้งคุณแม่คลอดเองและผ่าคลอดมาฝากกันครับ
วิธีดูแลตัวเองหลังคลอดธรรมชาติ
#1 เคลื่อนไหวร่างกายเพิ่มขึ้น
หลังจากที่คลอดแล้วไม่มีการห้ามไม่ให้คุณแม่เคลื่อนไหวนะครับ แต่ในทางกลับกัน การเคลื่อนไหวของร่างกายจะทำให้มีการขยับตัวของกล้ามเนื้อ ซึ่งจะทำให้แผลฝีเย็บสมานเร็วขึ้น
#2 การดูแลแผลฝีเย็บ
ควรทำความสะอาดแผลฝีเย็บด้วยน้ำอุ่น โดยการเช็ดจากด้านอวัยวะเพศไปทางทวารหนัก ไม่เช็ดย้อนกลับ เพราะจะทำให้เกิดการติดเชื้อที่แผลฝีเย็บได้ และห้ามใช้หัวฉีดล้างชำระหรือใช้ฝักบัวล้างโดยครง เพราะแรงดันของน้ำอาจทำให้แผลฉีกขาดได้ และที่สำคัญควรซับแผลฝีเย็บหลังคลอดให้แห้งทุกครั้งหลังอาบน้ำ
ในช่วงหลังคลอดนั้น จะมีน้ำคลาวปลา ออกมาทางช่องคลอด จึงควรใส่ผ้าอนามัยไว้ตลอด และควรเปลี่ยนผ้าอนามัยทุก 3 – 4 ชั่วโมง หรืออาจจะเปลี่ยนก่อนหน้านั้นก็ได้นะครับ เพราะหากหมักหมมไว้ก็อาจทำให้เกิดการติดเชื้อได้
หากคุณแม่มีอาการปวดแผลฝีเย็บมาก ก็สามารถรับประทานยาแก้ปวดได้ และใช้การประคบเย็นเข้าช่วย เพราะความเย็นนั้นจะช่วยบรรเทาอาการปวดได้ครับ
#3 การรักษาความสะอาดของร่างกาย
สำหรับคุณแม่คลอดธรรมชาติ หลังคลอดแล้วก็สามารถอาบน้ำสระผมได้ตามปกติ ควรอาบน้ำอย่างน้อยวันละ 1 ครั้ง และสระผมได้สัปดาห์ละ 2 – 3 ครั้ง แต่ต้องระวังอย่าแช่น้ำนานเกินไปนะครับ เพราะร่างกายช่วงหลังคลอดนั้นยังอ่อนเพลียอยู่ จึงอาจทำให้เกิดการเจ็บป่วยได้ง่าย
ส่วนการเข้าห้องน้ำ ในช่วงแรกนั้นควรต้องระมัดระวังเป็นพิเศษ เพราะคุณแม่จะยังอ่อนเพลียอยู่อาจทำให้เกิดอาการหน้ามืดเป็นลมได้
#4 ยาบำรุงหลังคลอด
หลังคลอดแล้วคุณหมอมักจะให้เฉพาะยาแก้ปวดและยาบำรุงเลือดกลับไปทานที่บ้าน หากคุณแม่ต้องซิ้อยาชนิดอื่นมาทานก็ควรต้องปรึกษาคุณหมอก่อนทุกครั้ง
#5 การบริหารร่างกายหลังคลอด
คุณแม่สามารถเริ่มทำกายบริหารเบาๆเพื่อให้ร่างกายกลับคืนสู่สภาพปกติได้ตั้งแต่ 24 ชั่วโมงหลังคลอด จะทำให้ร่างกายแข็งแรง ผนังท้องและผนังช่องคลอดไม่หย่อนยาน
#6 อาหารการกินหลังคลอด
หลังคลอดคุณแม่ควรกินอาหารให้ครบ 5 หมู่ ควรเป็นอาหารย่อยง่าย รสไม่จัด มีกากใยมากเพื่อลดอาการท้องผูก และควรลดอาหารจำพวกคาร์โบไฮเดรตและไขมัน เช่นแป้ง ข้าว และน้ำตาลลง
#7 การตรวจร่างกายหลังคลอด
คุณแม่ควรได้รับการตรวจร่างกายในช่วง 4 – 6 สัปดาห์หลังคลอด เพื่อตรวจหาความผิดปกติต่างๆและตรวจดูการคืนสภาพของปากมดลูกและอวัยวะในอุ้งเชิงกราน
#8 หากมีอาการผิดปกติควรรีบไปพบแพทย์
หากคุณแม่มีอาการผิดปกติเช่น มีเลือดออกทางช่องคลอด อาจเกิดจากแผลในโพรงมดลูกบริเวณที่รกเกาะ เนื่องจากมดลูกหดรัดตัวไม่ดีหรือมีเศษรกค้างในมดลูก, ปวดท้องอย่างรุนแรง, แผลฝีเย็บผิดปกติ, ปัสสาวะแสบขัด, น้ำคาวปลาผิดปกติ สีไม่จางลง ปริมาณไม่ลดลง หรือมีกลิ่นเหม็น, มดลูกเข้าอู่ช้า โดยหลังจากคลอดแล้วประมาณ 2 สัปดาห์นังสามารถคลำพบมดลูกทางหน้าท้อง หรือมีอาการซึมเศร้าหลังคลอด
ติดตามวิธีดูแลตัวเองหลังผ่าคลอดต่อหน้าถัดไป >>
วิธีดูแลตัวเองหลังผ่าคลอด
#1 การคลื่อนไหวร่างกายหลังคลอด
แม้ว่าคุณแม่ผ่าคลอดจะต้องเผชิญกับความเจ็บปวดจากแผลผ่าตัด แต่ก็ควรพยายามเคลื่อนไหว หรือค่อยๆพลิกตัวบ่อยๆ เพราะจะเป็นการช่วยทำให้ลำไส้เคลื่อนไหวได้ดี รวมทั้งยังช่วยป้องกันการเกิดพังผืดระหว่างอวัยวะในช่องท้องกับเยื่อบุบริเวณที่ผ่าตัด ซึ่งอาจเป็นสาเหตุของอาการปวดท้องเรื้อรังที่ไม่สารมารถรักษาให้หายขาดได้
#2 ความสะอาดหลังคลอด
หลังจากคุณแม่ผ่าคลอดใหม่ๆ ยังไม่ควรอาบน้ำนะครับเพราะจะทำให้แผลผ่าตัดเปียก และเกิดการอักเสบและติดเชื้อได้ หลังจากที่คุณหมอตัดไหมแล้ววันรุ่งขึ้นจึงอาบน้ำได้ หากเย็บไหมละลายก็ควรรอประมาณ 7 วัน แล้วจึงเปิดแผลอาบน้ำได้ตามปกติ
หลังอาบน้ำให้ใช้ผ้าธรรมดาเช็ดให้แห้ง ไม่ต้องใช้แอลกอฮอล์เช็ด และไม่ควรแกะสะเก็ดแผลที่ติดอยู่ ควรปล่อยให้ลอกไปเอง
#3 กิจกรรมที่ต้องหลีกเลี่ยง
หลีกเลี่ยงการยกของหนักหรือทำกิจกรรมที่เป็นการเกร็งกล้ามเนื้อหน้าท้อง และควรอยู่ในบริเวณที่มีอากาศถ่ายเทได้สะดวก เพราะอากาศร้อนจะทำให้เหงื่อออกมากและเกิดการอับชื้นได้
#4 การนอน
ปรับหัวเตียงให้สูงขึ้นเล็กน้อย เพื่อไม่ให้แผลตึง หากจะลุกจากเตียงให้ใช้วิธีตะแคงหัว แล้วค่อยๆใช้มือยันเพื่อลุกขึ้นในท่าตะแคง
#5 การเดินขึ้นลงบันได
หากจำเป็นต้องขึ้นบันใดก็ควรใช้ความระมัดระวัง ใช้มือช่วยเกาะราวบันไดเพื่อทรงตัวและผ่อนแรง และควรมีคนช่วยประคองในช่วงสัปดาห์แรกหลังผ่าตัด
#6 โภชนาการหลังคลอด
หลังจากผ่าคลอด ควรทานอาหารอย่างเพียงพอให้ครบ 5 หมู่ เพื่อให้แผลหายเร็วและเพื่อช่วยเพิ่มกระบวนการสร้างน้ำนม ส่วนความเชื่อที่ว่าอาหารบางชนิดเป็นของแสลงต่อแผลผ่าตัดเช่น กินไข่แดงแล้วจะทำให้แผลไม่เรียบ หรือกินข้าวเหนียวแล้วจะทำให้แผลเป็นหนองนั้นไม่เป็นความจริง คุณแม่สามารถทานได้ตามปกติ
#7 การบริหารร่างกาย
หลังผ่าคลอดควรรอให้ครบ 20 วันก่อนแล้วจึงเริ่มบริหารร่างกายเบาๆ เพื่อให้ร่างกายเริ่มกลับมากระชับเหมือนเดิมได้อย่างรวดเร็ว
#8 ข้อควรระวัง
หากแผลผ่าคลอดมีอาการอักเสบ บวม แดง เริ่มมีหนอง หรือมีกลิ่นเหม็น และเริ่มมีอาการเจ็บปวดมากขึ้น ให้รีบไปพบคุณหมอทันที
ที่มา rcpsycht.org, medthai.com