เป็นเรื่องปกติที่คุณพ่อคุณแม่มักสงสัย หรืออาจจะเกิดความกังวล ว่าลูกจะเติบโตสมวัย เด็กพัฒนาการช้า หรือสามารถเติบโตตามพัฒนาการปกติหรือไม่ ลูกพัฒนาการช้ารึเปล่า แต่โดยทั่วไปแล้ว ผู้ปกครองไม่จำเป็นต้องกังวลให้มากจนเกินไปนัก เพราะเด็กแต่ละคนต่างก็มีพัฒนาการแตกต่างกันไป
ลูกพัฒนาการช้า รึเปล่า
อย่างไรก็ตาม เด็กส่วนใหญ่มักจะมีพัฒนาการใกล้เคียงกัน (เช่น ฝึกเข้าห้องน้ำเอง ปีนป่าย หรือเริ่มพูด) คุณจึงควรสังเกตว่าหากลูกช้ากว่าปกติ นั่นเป็นสัญญาณที่บ่งบอกว่าลูกของคุณอาจมีปัญหาด้านพัฒนาการได้
เด็กพัฒนาการช้า เป็นอย่างไร?
เด็กที่มีพัฒนาการล่าช้า คือเด็กที่มีพัฒนาการไม่เป็นไปตามกำหนดกรอบเวลากว้าง ๆ ซึ่งถือเป็นช่วงพัฒนาการตามปกติ พัฒนาการที่ล่าช้านี้ อาจเกิดขึ้นในด้านใดด้านหนึ่ง หรือหลายด้าน เช่น
- ทักษะด้านการเคลื่อนไหวกล้ามเนื้อมัดเล็กและมัดใหญ่ (เช่น การเดิน และการขีดเขียน)
- ด้านการสื่อสารและภาษา (ทั้งการรับ ซึ่งเกี่ยวเนื่องกับความเข้าใจ และการแสดงออก ซึ่งเกี่ยวข้องกับการพูด)
- การช่วยเหลือตนเอง (เช่น การเข้าห้องน้ำหรือแต่งตัว)
- ด้านสังคม (เช่น การสบตา และเล่นกับคนอื่น)
ผู้เชี่ยวชาญด้านพัฒนาการของเด็กระบุว่า แม้ว่าเด็กแต่ละคนจะมีพัฒนาการแตกต่างกันไป แต่ผู้ปกครองก็ควรจำไว้ว่าการเรียนรู้ต่าง ๆ มักเกิดขึ้นตามลำดับเหมือน ๆ กัน เช่น เด็กส่วนใหญ่จะคลานได้ก่อนเดิน หรือส่งเสียงได้ก่อนเริ่มพูดคำแรก
ตัวอย่างเช่น เด็กอายุ 18 เดือนอาจมีพัฒนาการด้านการเคลื่อนไหวเร็ว เพราะชอบที่จะปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่นโดยใช้ท่าทางหรือการเคลื่อนไหว แต่อาจพูดได้น้อย ในขณะเด็กอีกคนที่มีอายุเท่ากันอาจพูดได้มากกว่า แต่อาจเคลื่อนไหวได้ไม่คล่องเท่าเด็กคนแรก สิ่งสำคัญคือการติดตามว่า เด็กมีพัฒนาการในทุก ๆ ด้าน อย่างเหมาะสมหรือไม่
ลูกมีโอกาสจะเป็นเด็ก “ช้า” มากแค่ไหน?
สถิติจาก American Academy of Pediatrics (AAP) ระบุว่าเด็กราว 13% จะมีพัฒนาการที่ล่าช้าและควรได้รับการบำบัดที่เหมาะสม
อย่างไรก็ตาม ความผิดปกติบางอย่างอาจหายไปเมื่อเด็กเริ่มเข้าวัยอนุบาล ในขณะที่ความผิดปกติบาอย่างอาจไม่ปรากฏให้เห็นจนกระทั่งเด็กเริ่มเข้าเรียนในชั้นที่สูงขึ้นก็เป็นไปได้
สัญญาณที่บ่งบอกว่า เด็กพัฒนาการช้า
ผู้ปกครองส่วนใหญ่มักใส่ใจกับช่วงอายุที่เด็กเริ่มมีพัฒนาการด้านการเคลื่อนไหว เช่น เริ่มคลานหรือเดิน มากเป็นพิเศษ แต่คุณควรสังเกตทักษะด้านการเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อมัดเล็กด้วยเช่นกัน เช่น เด็กสามารถหยิบจับของชิ้นเล็ก ๆ ได้หรือไม่ หรือพลิกหน้าหนังสือได้หรือไม่
สำหรับทักษะด้านภาษา คุณอาจลองสังเกตว่าลูกเข้าใจความหมายของคำหรือประโยค ได้อย่างยากลำบากหรือไม่ หรือพูดเป็นคำหรือเป็นประโยคได้หรือไม่ เด็กอาจมีความผิดปกติทางด้านการสื่อสารด้วยท่าทาง เช่น การชี้ เลียนแบบท่าทาง หรือเลียนแบบเสียง
ผู้ปกครองควรเข้าใจช่วงพัฒนาการปกติของเด็ก เพื่อไว้เปรียบเทียบกับพัฒนาการของลูก และจะได้เข้าใจว่าเด็กควรรู้วิธีใช้ส้อมหรือแปรงสีฟันเมื่ออายุราว 15 เดือน พูดเป็นคำ ๆ ได้เมื่ออายุ 18 เดือน หรือเริ่มพูดเป็นประโยคเมื่ออายุ 2 ขวบ หากเด็กยังไม่เริ่มเดินเมื่ออายุ 18 เดือน คุณควรพาเขาไปพบแพทย์
เด็กที่คลอดก่อนกำหนดอาจต้องใช้เวลาในการพัฒนาทักษะต่าง ๆ มากกว่าเด็กปกติ แพทย์ส่วนใหญ่จะเทียบพัฒนาการกับเวลาคลอดตามกำหนดปกติ (แทนที่จะเทียบกับเวลาคลอดจริง) และประเมินพัฒนาการไปจนกระทั่งอายุ 2 – 3 ขวบ
บทความที่น่าสนใจ : ดูแลเด็กออทิสติก จะรู้ได้อย่างไรว่าลูกเป็นออทิสติก?
สาเหตุของพัฒนาการล่าช้า
พัฒนาการล่าช้าอาจเกิดจากหลายสาเหตุ เช่น คลอดก่อนกำหนด หรือความผิดปกติทางพันธุกรรม เช่น ดาวน์ซินโดรม หรืออาการเจ็บป่วยหรืออุบัติเหตุ
การที่เด็กพูดช้าหรือมีปัญหาด้านการสื่อสารอาจมีสาเหตุมาจากความพิการทางหู กล่องเสียง คอ จมูก หรือช่องปาก หรืออาจเกี่ยวข้องกับระบบประสาทส่วนกลางก็ได้เช่นกัน
ควรพบแพทย์เมื่อไหร่?
หากคุณสังเกตเห็นความผิดปกติต่าง ๆ หรือหากไม่แน่ใจ ควรปรึกษาแพทย์ไว้ก่อนเพื่อความแน่ใจจะดีที่สุด
AAP แนะนำว่า แพทย์จะทำการประเมินพัฒนาการของเด็กคร่าว ๆ ทุกครั้งที่นัดตรวจสุขภาพ หากพบความผิดปกติจะได้ทำการวินิจฉัยอย่างละเอียดและรักษาต่อไป ความผิดปกติทางสายตาหรือการได้ยิน อาจเป็นสาเหตุที่ทำให้เด็กมีพัฒนาการล่าช้าในบางด้าน ดังนั้นคุณจึงควรให้ลูกตรวจตาและหูทุกครั้งที่มีนัดพบแพทย์ ในกรณีที่หมอยืนยันว่าเด็กปกติ แต่คุณยังกังวล ลองไปขอความเห็นจากแพทย์ท่านอื่น ๆ ไม่ว่าจะเป็นหมอที่เชี่ยวชาญด้านพัฒนาการเด็ก และอย่าลืมแจ้งให้แพทย์ประจำตัวเด็กทราบถึงผลการวินิจฉัยของแพทย์ท่านอื่น ๆ ด้วย
ที่มา: Baby Center
บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ
วิธีทำให้ลูกฉลาด ตั้งแต่ในครรภ์ จนถึงวัยคลาน ช่วยลูกหัวดีตั้งแต่เด็ก
น้ำหนักตามเกณฑ์ของทารก ตั้งแต่แรกเกิด จนถึง 1 ขวบ
ผื่นแดงที่หน้าทารก ทำอย่างไรให้หาย จะแยกอย่างไรว่าเป็นผดผื่นหรือเป็นสิว