พัฒนาการทารกแรกเกิดถึง 1 ปี
ทารก 1 เดือนมีพัฒนาการอย่างไร
ในช่วงเดือนแรกของชีวิตพฤติกรรมของลูกส่วนใหญ่จะเป็นปฏิกิริยาสะท้อนกลับ คือเป็นการตอบสนองต่อสิ่งต่างๆ โดยอัตโนมัติ เช่น รู้จักดูดเมื่อมีอะไรก็ตามมาสัมผัสที่ริมฝีปาก รู้จักกำนิ้วหรือวัตถุอะไรก็ตามที่วางลงบนฝ่ามือ และเมื่อสมองของลูกน้อยค่อยๆ พัฒนาขึ้น การกระทำต่างๆ จึงเริ่มผ่านความคิดมากขึ้น
เมื่อลูกน้อยอายุครบ 1 เดือน พัฒนาการที่เด็กส่วนใหญ่ทำได้ มีดังนี้
- ยกศีรษะเมื่อนอนคว่ำ
- กำมือแน่น
- มองเห็นวัตถุหรือใบหน้าชัดเจนในระยะ 8-12 นิ้ว และชอบที่จะมองหน้าผู้คนมากกว่าอย่างอื่น
- ตอบสนองต่อเสียงดัง เช่น กะพริบตา สะดุ้งตื่น ขยับตัว หรือ ร้องไห้
ทารก 1-3 เดือนมีพัฒนาการอย่างไร
ลูกน้อยวัย 1-3 เดือน ปฎิกิริยาสะท้อนกลับเริ่มหายไป การมองขึ้นเห็นดีขึ้นมาก สนใจมองสิ่งต่างๆ รอบตัวมาก ลูกน้อยอาจมองตามวัตถุที่เคลื่อนไหว จดจำสิ่งของหรือคนที่คุ้นเคยในระยะไกลได้ และเริ่มใช้มือและตาสัมพันธ์กัน ลูกน้อยวัยนี้สามารถหันหาเสียงที่คุ้นเคยและยิ้มเมื่อเห็นหน้าพ่อแม่หรือใบหน้าที่คุ้นเคย และเริ่มเปล่งเสียงสั้นๆ ได้
กล้ามเนื้อคอของลูกเริ่มแข็งแรงขึ้นแล้ว ในตอนแรกลูกแค่ยกศีรษะได้ไม่กี่วินาทีเมื่อนอนคว่ำ และกล้ามเนื้อก็ค่อยๆ แข็งแรงขึ้นทุกครั้งที่ลูกยกศีรษะขึ้น เมื่อลูกน้อยอายุ 3 เดือน เขาจะสามารถยกศีรษะและยกหน้าอกขึ้นได้ด้วยแขน เมื่อนอนคว่ำ
การเคลื่อนไหวมือและแขนพัฒนาอย่างรวดเร็วในช่วงนี้ จากกำมือแน่นเป็นแบมือ จับและตีวัตถุได้แล้ว ลูกจะเริ่มสำรวจมือตัวเอง โดยยกมือขึ้นมาดูและนำมันเข้าปาก
เมื่อลูกน้อยอายุครบ 3 เดือน พัฒนาการที่เด็กส่วนใหญ่ทำได้ มีดังนี้
ทักษะการเคลื่อนไหว
- ยกศีรษะและลำตัวส่วนบนได้เมื่อนอนคว่ำ
- ยืดขาและเตะ เมื่อนอนคว่ำหรือนอนหงาย
- แบมือและกำมือ
- นำมือเข้าปาก
- จับและเขย่าของเล่นในมือ
- ปัด และตี ของเล่นที่ห้อยอยู่
- มองตามวัตถุที่เคลื่อนไหว
ทักษะภาษา
- เปล่งเสียงสระสั้นๆ ได้ เช่น โอ อา
ทักษะอารมณ์และสังคม
- ยิ้มให้กับใบหน้าที่คุ้นเคย
- ชอบเล่นกับคนอื่น
ติดตามอ่านพัฒนาการของทารกวัย 4-7 เดือน คลิกหน้าถัดไป
ทารก 4-7 เดือนมีพัฒนาการอย่างไร
ในช่วงอายุ 4-7 เดือน ลูกน้อยเรียนรู้ในการประสานความสามารถในการรับรู้ใหม่ๆ (การมองเห็น การสัมผัส และการได้ยิน) กับทักษะการเคลื่อนไหว เช่น การคว้าจับ การพลิกคว่ำพลิกหงาย การนั่ง และแม้แต่การคลาน ตอนนี้ลูกน้อยควบคุมสิ่งที่จะทำและสิ่งที่จะไม่ทำได้มากขึ้น ซึ่งต่างจากในตอนแรกที่เป็นเพียงปฏิกิริยาสะท้อนกลับอัตโนมัติ ลูกน้อยจะสำรวจของเล่นด้วยการจับและนำเข้าปาก แทนที่จะมองดูเฉยๆ ลูกน้อยยังสามารถสื่อสารได้ดีขึ้นมากกว่าแค่ร้องไห้เวลาหิว หรือเหนื่อย หรือเมื่อต้องการเปลี่ยนกิจกรรมหรือของเล่น
ลูกน้อยพัฒนาความผูกพันกับพ่อแม่ที่แน่นแฟ้นขึ้น และจะแสดงให้เห็นว่าชอบผู้เลี้ยงดูคนไหนมากกว่ากัน แต่ก็ยังยิ้มและเล่นได้กับทุกคนที่พบ
เมื่อลูกสามารถใช้แขนดันพื้นและแอ่นหลังเพื่อยกหน้าอกขึ้นได้ เป็นสัญญาณว่าลำตัวส่วนบนของลูกมีความแข็งแรงและเตรียมพร้อมสำหรับการนั่ง
ลูกน้อยวัย 4 เดือนสามารถนำของเล่นเข้าปากได้ คุณแม่จึงควรเก็บของชิ้นเล็กๆ ให้พ้นมือลูกน้อยเพื่อป้องกันอันตรายจากการกลืนสิ่งของโดยไม่ตั้งใจ
ลูกน้อยวัย 6-8 เดือนสามารถส่งสิ่งของจากมือหนึ่งไปยังอีกมือหนึ่งได้ และเริ่มสนใจเท้าและนิ้วเท้าของตัวเอง
ด้านการมองเห็น ลูกน้อยสามารถโฟกัสวัตถุที่มองตามวิ่งที่เคลื่อนที่ได้ ชอบสิ่งที่มีรูปแบบและรูปร่าที่ซับซ้อนมากขึ้น และชอบมองตัวเองในกระจก ยังคงส่งเสียงอ้อแอ้ แต่สามารถทำเสียงสูงต่ำได้แล้ว
เมื่อลูกน้อยอายุครบ 7 เดือน พัฒนาการที่เด็กส่วนใหญ่ทำได้ มีดังนี้
ทักษะการเคลื่อนไหว
- กลิ้งไปกลิ้งมา พลิกคว่ำพลิกหงาย
- นั่งโดยเอามือค้ำ หรือไม่ค้ำได้แล้ว
- ยื่นมือไปคว้าจับวัตถุด้วยมือเดียว
- ส่งวัตถุจากมือหนึ่งไปอีกมือหนึ่ง
- ลงน้ำหนักทั้งหมดวางเท้า หรือถูกจับให้ยืน
- สำรวจวัตถุด้วยมือและปาก
- สำรวจวัตถุด้วยการตีและเขย่า
ทักษะภาษา
- หัวเราะ
- ส่งเสียงอ้อแอ้เป็นเสียงพยัญชนะ เช่น บา บา บา
ทักษะอารมณ์และสังคม
- แยกอารมณ์ต่างๆ ของผู้พูด ได้จากโทนเสียง
- หาวัตถุที่ถูกซ่อนไว้บางส่วนได้
ติดตามอ่านพัฒนาการของทารกวัย 8-12 เดือน คลิกหน้าถัดไป
ทารก 8-12 เดือนมีพัฒนาการอย่างไร
ลูกน้อยจะเริ่มคลานได้ในช่วง 7-10 เดือน การคลานเป็นพัฒนาการที่สำคัญซึ่งเกิดจากการสื่อสารของสมองทั้งสองด้าน เด็กบางคนไม่คลานด้วยมือและเข่า แต่จะเคลื่อนที่ด้วยก้น หรือคลานด้วยท้องแทน เมื่อลูกอายุ 8 เดือน จะสามารถนั่งได้โดยไม่ต้องประคอง และสามารถลุกนั่งได้เอง
ลูกน้อยเคลื่อนที่ได้มากขึ้นแล้วในช่วงนี้ คุณแม่จึงควรจัดสภาพแวดล้อมให้ปลอดภัยต่อลูกน้อย ปิดเหลี่ยมมุม ปิดปลั๊กไฟให้เรียบร้อย นอกจากนี้ บางบ้านอาจต้องใช้ประตูกั้นบันไดเพื่อป้องกันลูกตกจากที่สูงด้วย
หลังจากที่ลูกคลานได้ เขาจะเริ่มดึงตัวเองให้ยืน และเริ่มเกาะเดิน เมื่อการทรงตัวของลูกดีขึ้น ลูกจะค่อยๆ ก้าวเดินโดยไม่ต้องประคองได้ เด็กส่วนใหญ่เริ่มเดินเมื่ออายุราว 12 เดือน แต่หากเร็วหรือช้ากว่านั้นก็ยังถือว่าปกติ
ลูกจะสามารถใช้นิ้วมือหยิบสิ่งของเล็กๆ ได้ ลูกจะเรียนรู้ที่จะกางนิ้วและทิ้งหรือโยนของ ลูกน้อยจะสำรวจสิ่งต่างๆ ด้วยการเขย่า ตี ย้ายของจากมือหนึ่งไปอีกมือหนึ่ง และยังชอบเอานิ้วจิ้มเข้าไปในรูด้วย
พัฒนาการด้านภาษาของลูกน้อยก็เป็นไปอย่างรวดเร็วในช่วงนี้ ลูกน้อยเริ่มเรียก “แม่” “พ่อ” และเลียนแบบเสียงที่คำอื่นทำ ภายใน 12 เดือนลูกน้อยจะสามารถพูดอย่างน้อย 1 คำที่ไม่ใช่ “แม่” “พ่อ” ได้อย่างชัดเจน เข้าใจความหมายของคำว่า “ไม่” และเริ่มทำตามคำสั่งง่ายๆ ได้ เริ่มสื่อสารด้วยท่าทาง การชี้ การคลานไปยังสิ่งที่ต้องการ และยังสามารถเช่นเกม ตบแปะและจ๊ะเอ๋ได้
ในช่วงอายุนี้ ลูกน้อยยังเรียนรู้เรื่องการคงอยู่ของวัตถุแม้สิ่งนั้นจะไม่อยู่ในสายตา ลูกน้อยสามารถเปิดผ้าห่มหาของเล่นที่ซ่อนอยู่ได้
เด็กวัยนี้เริ่มกลัวคนแปลกหน้า และการพรากจาก ซึ่งเป็นเรื่องปกติของพัฒนาการด้านอารมณ์ของเด็กวัย 9-18 เดือน และจะหายไปเมื่ออายุ 24 เดือน
เมื่อลูกน้อยอายุครบ 12 เดือน พัฒนาการที่เด็กส่วนใหญ่ทำได้ มีดังนี้
ทักษะการเคลื่อนไหว
- นั่งเองได้
- คลานโดยใช้มือและเข่าได้
- ดึงตัวเองให้ลุกยืน และเกาะเดินได้ ยืนโดยไม่ต้องประคอง ก้าวได้สองสามก้าวโดยไม่ต้องประคอง และเริ่มเดิน
- หยิบด้วยนิ้วโป้งและนิ้วชี้ได้
- วางวัตถุในภาชนะ และหยิบออกจากภาชนะได้
- เริ่มจับช้อน หรือพลิกหน้าหนังสือได้
ทักษะภาษา
- เรียก “แม่” “พ่อ” และใช้คำอื่นที่สื่อความหมายถึงพ่อแม่ได้
- อุทานได้
- พยายามเลียนแบบคำพูด และอาจพูดตามคำแรกได้
- ใช้ท่าทางง่ายๆ เช่น ส่ายหน้า คือ “ไม่” หรือโบกมือ คือ “บ๊ายบาย”
- เช่นตบแปะ หรือจ๊ะเอ๋ได้
ทักษะอารมณ์และสังคม
- หาวัตถุที่ซ่อนอยู่ได้
- ใช้สิ่งของอย่างถูกวิธี เช่น ถือโทรศัพท์โดยหูอยู่ด้านบน ดื่มน้ำจากแก้ว
- อาย กลัวคนแปลกหน้า
- ร้องไห้เมื่อแยกจากแม่หรือพ่อ
บทความที่น่าสนใจอื่นๆ
ส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ให้ลูกช่วงขวบปีแรก
พัฒนาการเด็กวัย 1 เดือนและเทคนิคส่งเสริมพัฒนาการตามวัย