การคลอดก่อนกำหนด โดยเฉพาะการคลอดก่อนสัปดาห์ที่ 37 ของระยะตั้งครรภ์ สามารถนำไปสู่ปัญหาทางสุขภาพในระยะยาวของเด็กได้ ทั้งนี้การคลอดก่อนกำหนดอาจไม่ส่งผลใด ๆ ต่อสุขภาพของเด็กบางคนเลย แต่สำหรับบางคนอาจส่งผลให้เกิดภาวะพิการอย่างถาวร หรือ ภาวะบกพร่องด้านการเรียนรู้ได้
การคลอดก่อนกำหนดเป็นปัญหาที่เกิดขึ้นมากในเอเชียใต้และในทวีปแอฟริกาแถบใต้ทะเลทรายสะฮาราลงไป โดยการเสียชีวิตของเด็กทารกในภูมิภาคทั้งสองนี้มีสาเหตุมาจากการคลอดก่อนกำหนดมากกว่า 80% เลยทีเดียว
ยกตัวอย่างเช่น ในพื้นที่ชนบทของแทนซาเนีย ประมาณ 1 ใน 30 ของเด็กทารกที่คลอดก่อนกำหนดนั้นไม่สามารถมีชีวิตรอดได้นานเกิน 4 สัปดาห์หลังคลอด อย่างไรก็ตาม เด็กน้อยเหล่านี้จะสามารถมีชีวิตรอดต่อไปได้ เพียงแค่คุณแม่ทุกคนได้รับคำแนะนำอย่างถูกต้อง โดยคำแนะนำง่าย ๆ ที่คุณแม่ทุกคุณควรทำตามก็คือ ให้เริ่มจากการวัดขนาดเท้าของลูก
ถ้าเท้าของทารกเล็กกว่า 67 มิลลิเมตรอาจบอกได้ว่าทารกคลอดก่อนกำหนด และต้องรีบพาทารกไปโรงพยาบาลในทันที
ขอบคุณภาพและเนื้อหาจากบีบีซี
เริ่มง่าย ๆ … แค่วัดขนาดเท้าของลูก
คุณแม่ส่วนใหญ่จากประเทศที่ร่ำรวยและพัฒนาแล้วจะได้คลอดลูกในโรงพยาบาลที่มีอุปกรณ์ทางการแพทย์ที่ได้มาตรฐาน และมีนางพยาบาลผดุงครรภ์ที่มีความเชี่ยวชาญสูงคอยดูแลอยู่ตลอด ซึ่งหมายความว่า หากเกิดปัญหาใด ๆ ก็ตาม เช่น น้ำหนักตัวทารกต่ำกว่าปกติ ทุกอย่างก็จะได้รับการรักษาหรือแก้ไขได้อย่างทันท่วงที
อ่านต่อหน้าถัดไป >>>
ในทางตรงกันข้าม กว่า 40% ของผู้หญิงที่คลอดบุตรในประเทศที่มีรายได้ต่ำและยังไม่พัฒนา จะต้องคลอดบุตรโดยไม่มีผู้เชี่ยวชาญคอยดูแลช่วยเหลืออยู่ใกล้ ๆ ไม่มีใครบอกคุณแม่เหล่านี้ว่าทารกของเธอคลอดก่อนกำหนดไหม ทารกตัวเล็กไปไหมหรือน้ำหนักน้อยไปไหม
อย่างไรก็ตาม ขนาดของรอยเท้าสามารถใช้เป็นเครื่องมือหนึ่งในการบอกน้ำหนักของทารกได้ โดย Dr Joanna Schellenberg จาก London School of Hygiene and Tropical Medicine ได้กล่าวว่า “ความเสี่ยงจะเกิดขึ้นเมื่อเด็กน้ำหนักอยู่ที่ระหว่าง 2.4 กิโลกรัม และ 2.1 กิโลกรัม เด็กจะอ่อนแอและเสี่ยงต่อการติดเชื้อต่าง ๆ มากขึ้น และยิ่งถ้าเด็กคลอดที่บ้าน ก็จะไม่มีใครมาคอยชั่งน้ำหนักให้เลย”
Dr Joanna Schellenberg และเพื่อนร่วมงานของเธอจึงชวยกันคิดกลยุทธ์ที่เรียกกันว่า Mtunze Mtoto Mchanga (แปลว่า ปกป้องเด็กแรกคลอด) ขึ้นมา
การช่วยกันปกป้องเด็กแรกคลอดตามกลยุทธ์ของ Dr Joanna Schellenberg ก็คือการใช้ภาพของรอยเท้าเด็ก 2 รอยแปะบนแผ่นการ์ด และให้อาสาสมัครในพื้นที่วางเท้าของทารกแรกคลอดทาบกับภาพรอยเท้าในแผ่นการ์ด
อ่านต่อที่หน้าถัดไป >>>
ถ้าเท้าของทารกมีขนาดเล็กกว่า 67 มิลลิเมตร คุณแม่จะต้องได้รับคำแนะนำให้พาทารกไปโรงพยาบาลในทันที ถ้าวัดเท้าของทารกได้ขนาดระหว่างภาพเล็กกับภาพใหญ่ คุณแม่จะได้รับการบอกให้ดูแลทารกอย่างมากเป็นพิเศษ เพื่อให้เด็กรอดชีวิต
โดยควรใช้แผ่นการ์ดวัดขนาดเท้าทารกหลังจากคลอดมาได้แล้วประมาณ 2 วันแรก ซึ่งเป็นช่วงที่เด็กมีโอกาสเสียชีวิตสูงมากที่สุด หากไม่ได้รับการดูแลจากผู้เชี่ยวชาญ
Mariam Ulaya หนึ่งในอาสาสมัครจากหมู่บ้าน Namayakata shuleni ในแทนซาเนีย และเป็นผู้ที่ได้เข้าไปเยี่ยมหญิงแรกคลอดมาแล้วหลายคนบอกว่า “ถ้าวัดเท้ากับภาพรอยเท้าแล้วผลออกมาว่าเท้าของเด็กมีขนาดเล็กกว่าปกติ ฉันจะบอกให้แม่ ๆ อุ้มเด็กแบบเนื้อแนบเนื้อ เพื่อที่ว่าเด็กจะได้รับความอบอุ่นจากตัวแม่ ฉันยังมีตุ๊กตาตัวเล็ก ๆ ชื่อ Opendo ด้วย ฉันใช้ตุ๊กตาตัวนี้สาธิตวิธีให้นมทารกที่ถูกวิธีกับแม่ ๆ ”
สาเหตุของการคลอดก่อนกำหนด
แท้จริงแล้วไม่มีสาเหตุที่แน่ชัด ว่าทำไมจึงเกิดภาวะคลอดก่อนกำหนดขึ้น และมีแนวโน้มว่าการคลอดก่อนกำหนดจะเกิดขึ้นจากหลายสาเหตุด้วยกัน ยกตัวอย่างเช่น การติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ ภาวะครรภ์เป็นพิษ ภาวะรกเกาะต่ำ โรคเบาหวาน รวมถึงโรคอ้วนด้วย
ทราบได้อย่างไรว่าจะคลอดก่อนกำหนด?
Fetal Fibronectin เป็นโปรตีนซึ่งเป็นตัวช่วยบ่งชี้ได้ว่าจะเกิดการคลอดก่อนกำหนดหรือไม่ โดยมักพบโปรตีนชนิดนี้ในช่วงราวสัปดาห์ที่ 22 ของการตั้งครรภ์ ไปจนถึงช่วงสิ้นสุดการตั้งครรภ์ หากตรวจพบ Fetal Fibronectin ในช่วงระยะเวลานี้ แสดงว่าคุณจะคลอดก่อนกำหนด นอกจากนี้ผลการวิจัยยังบอกด้วยว่าหากตรวจพบว่ามีปริมาณฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนในน้ำลายต่ำ ก็เป็นตัวบอกความเสี่ยงที่จะคลอดก่อนกำหนดได้เหมือนกัน
การกอดลูกเนื้อแนบเนื้อช่วยได้
เด็กที่คลอดก่อนกำหนดจะสามารถรอดชีวิตได้หากได้รับความอบอุ่นอย่างมากจากการสัมผัสแบบเนื้อแนบเนื้อ การให้นมจากแม่บ่อย ๆ ก็ช่วยกำจัดการติดเชื้อได้ด้วย รายงานพบว่าสามารถป้องกันการเสียชีวิตของทารกที่คลอดก่อนกำหนดได้ด้วยวิธีดังกล่าวมากถึง 75 % โดยไม่ต้องเสียเงินหรือจ่ายเงินแพงเลย