การระบายน้ำนม สำคัญมากแค่ไหน? 100 สิ่งที่คุณแม่หลังคลอดต้องรู้ ตอนที่ 97

การระบายน้ำนม นั้นเป็นสิ่งที่จำเป็นมาก สำหรับคุณแม่มือใหม่ เพราะร่างกายเราจะผลิตน้ำนมตอบสนองตามความต้องการของน้ำนมที่ระบายออก (ทั้งลูกดูด/ปั๊มด้วยเครื่อง/บีบด้วยมือ) ยิ่งระบายออกมาก ยิ่งผลิตมาก ถ้าระบายออกน้อย จะผลิตน้อย เวลาที่เราพูดคำว่า “เกลี้ยงเต้า” นั้น แท้จริงแล้วหมายถึง การระบายน้ำนม ส่วนใหญ่ออกจากเต้าเกือบหมดเท่านั้นเองค่ะ ไม่ใช่เกลี้ยงจนไม่เหลืออะไรเลย ลองคิดถึงการบ้วนน้ำลายก็ได้ค่ะ เป็นไปไม่ได้เลยที่เราจะบ้วนน้ำลายจนเกลี้ยงปาก เพราะน้ำลายจะถูกผลิตอยู่ตลอดเวลาเช่นเดียวกัน

 

การระบายน้ำนมสำคัญแค่ไหน

หากคุณแม่ละเลยการระบายน้ำนมให้เกลี้ยงเต้า นอกจากจะทำให้ตัวคุณแม่ไม่รู้สึกสบายตัวแล้ว ยังจะส่งผลให้น้ำนมสามารถผลิตได้น้อยลง ทำให้ไม่เพียงพอกับการเลี้ยงลูกน้อย และจะส่งผลให้เกิดอาการท่อน้ำนมอุดตันได้ หากตัวคุณแม่ ไม่มีการระบายน้ำนมออกภายใน 24 ชม. ซึ่งจะทำให้เกิดอาการจึงเกิด อาการคัด บวม แข็ง เต้านมจะร้อน ผิวแดงเป็นมัน เจ็บ ลานนมตึงแข็ง ทำให้หัวนมสั้นลงจนลูกดูดไม่ได้ น้ำนมไหลไม่ดี บางครั้งอาจจะมีไข้ได้

วิธีระบายน้ำนม

การระบายน้ำนม สามารถทำได้หลายวิธี

1. การให้ลูกดูดนมจากเต้าโดยตรง แต่วิธีนี้จะใช้ได้ผลก็ต่อเมื่อลูกเกิดอาหารหิว เพราะเด็กจะดูดน้ำนมเท่าที่เขาต้องการเท่านั้น เมื่ออิ่มแล้ว ก็จะหยุดดูด แม้ว่าจะยังอมหัวนมแม่อยู่ แต่ลักษณะการดูดก็จะเปลี่ยนไป คือดูดเล่น เท่านั้น ซึ่งจะทำให้น้ำนมยังคงมีอยู่ในเต้า และไม่สามารถระบายออกมาได้หมด คุณแม่ควรจะใช้ตัวช่วยที่ 2 ค่ะ
2. การใช้เครื่องปั้มน้ำนม เราใช้เครื่องปั๊มนมหลอกร่างกายว่ามีความต้องการน้ำนมมากๆ ถ้าให้ลูกดูดอย่างเดียวโดยไม่ปั๊ม น้ำนมจะผลิตออกมาน้อยกว่า แต่ไม่ได้หมายความว่าไม่เพียงพอนะคะ ให้ลูกดูดตลอดเวลาโดยไม่บีบหรือปั๊มเลย น้ำนมก็พอสำหรับลูก แต่ไม่มีเหลือเก็บเท่านั้นเอง ถ้าร่างกายสามารถตอบสนองเครื่องปั๊มได้ดี (กลไกการหลั่งน้ำนมทำงานในขณะปั๊ม สังเกตได้จากการรู้สึกจี๊ดๆ แล้วน้ำนมพุ่งแรง อาจจะเกิดขึ้นได้หลายครั้งก็ได้ในการปั๊มแต่ละรอบ) ทั้งนี้ต้องแน่ใจว่าเครื่องปั๊มที่ใช้อยู่นั้นเป็นเครื่องที่เหมาะสม ไม่ทำให้เจ็บ ปั๊มเสร็จเต้าโล่ง ไม่หนัก หัวนมไม่บวม เจ็บแสบ หลังปั๊ม ยิ่งปั๊มนมยิ่งเพิ่ม ทั้งนี้ต้องแน่ใจว่าเครื่องปั๊มที่ใช้อยู่นั้นเป็นเครื่องที่เหมาะสม ไม่ทำให้เจ็บ ปั๊มเสร็จเต้าโล่ง ไม่หนัก หัวนมไม่บวม เจ็บแสบ หลังปั๊ม ยิ่งปั๊มนมยิ่งเพิ่ม
3. การนวดคลึงเต้านม หลังจากให้ลูกดูดนมจากเต้าแล้ว หรือใช้เครื่องปั้มนม ปั้มน้ำนมออกไปแล้ว คุณแม่ควรที่จะนวดคลึงเต้านมต่ออีกซักพัก เพื่อเค้นเอาน้ำนมที่เหลือออกมาให้หมด ซึ่งแน่นอนว่าน้ำนมจะไม่เกลี้ยงเต้าซะทีเดียว เพราะร่างกายยังคงผลิตน้ำนมออกมาอย่างต่อเนื่อง เราจะสังเกตได้ว่า หากเราใช้นิ้วมือ 2 นิ้ว คือ นิ้วโป้งและนิ้วชี้รีดน้ำนมโดยรีดจากบริเวณลานนมน้ำนมจะพุ่งออกมาได้ดี

อย่าปล่อยให้อาการท่อน้ำนมอุดตันนี้เกิดกับคุณนานเกิน 24 ชั่วโมง อาจจะทำทำให้เกิดฝีได้ นั่นหมายถึงคุณอาจจะต้องผ่าฝีออก และไม่สามารถให้นมลูกไปอีกพักใหญ่เลยค่ะ

อย่าบีบเค้นก้อนไตที่เต้านม เพราะอาจจะทำให้เกิดการอักเสบได้ การนวดเต้านม ควรทำหลังจากที่ประคบร้อนแล้วทุกครั้ง เพราะความร้อนจะช่วยขยายท่อน้ำนม และช่วยสลายไตได้บ้าง

สาเหตุของอาการเต้านมคัด

 

1 เดือนแรกอย่าเพิ่งใช้ขวดหรือแก้วนะคะ เพราะจะทำให้ลูกสับสน ดูดแผ่ว กินไม่อิ่ม กินนมไม่จบที่เต้า พออายุเดือนมากขึ้นก็จะเริ่มปฏิเสธเต้าแม่ได้ กลไกการกินนมต่างกัน น้องสับสนจุกนมได้ เพราะนมขวดไหลง่าย กัด ๆ ก็ออก ส่วนนมเต้าต้องใช้ลิ้นรีดน้ำนมออกนะคะ

หากแม่ต้องไปทำงาน ค่อยฝึกใช้ขวดวัน ละ 1 มื้อ ตอน 1 – 1.5 เดือน รอให้น้องดูดเต้าแม่ให้เก่ง ๆ ก่อนนะคะ

(สำหรับแม่ที่ไม่ต้องไปทำงาน ลูกจะดูดเต้าอย่างเดียวก็ได้ค่ะ นมไม่หมด ถ้าไม่ใช้ขวด อนาคตก็ไม่ต้องเลิกขวดค่ะ)

ใครที่คิดว่าน้ำนมน้อย อาจเป็นเพราะลูกดูดเบา ๆ ยังได้ลูกกระตุ้นไม่เพียงพอค่ะ ถ้าลูกยังดูดเต้าได้ ให้เข้าเต้าบ่อย ๆ ปลุกให้ดูดต่อเนื่อง จะได้กระตุ้นให้น้ำนมเพิ่มขึ้นค่ะ สำหรับแม่ ๆ ที่ปั๊มนม พอปั๊มไม่ออกแล้ว ให้บีบด้วยมือต่ออีก ปั้นลานนมต่อ จะได้น้ำนมเพิ่มอีกเป็นออนซ์ค่ะ

บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ :

ที่มา : bumrungrad , bangkokhatyai