การทดสอบภูมิแพ้ทางผิวหนัง เป็นหนึ่งในขั้นตอนของการวินิจฉัยและดูแลรักษาผู้ป่วยโรคภูมิแพ้ โดยเฉพาะผู้ป่วยที่มีแนวโน้มแพ้บางสิ่งบางอย่างรุนแรง รวมไปถึงคนไข้ที่ต้องการทราบว่าตัวเองแพ้อะไรกันแน่ โรงพยาบาลเด็กสมิติเวช จะพาไปรู้จักกับขั้นตอนนี้กันค่ะ
การทดสอบภูมิแพ้ทางผิวหนัง หรือ Skin Prick Test จะช่วยให้คุณหมอและผู้ป่วยทราบว่า ร่างกายจะมีปฏิกิริยาต่อต้านเมื่อถูกกระตุ้นด้วยสารก่อภูมิแพ้ชนิดใด ไม่ว่าจะเป็น เกสรพืช เชื้อรา ไรฝุ่น ขนสัตว์เลี้ยง แมลงสาบ อาหาร ยา หรือสารเคมีต่าง ๆ เป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่คุณหมอมักแนะนำควบคู่ไปกับการทดสอบภูมิแพ้ด้วยการตรวจเลือด (Specific IgE)
การทดสอบภูมิแพ้ทางผิวหนังคืออะไร ? ต่างกับเจาะเลือดหรือไม่ ?
การทดสอบภูมิแพ้ทางผิวหนังด้วยวิธีสะกิด เป็นวิธีการทดสอบเบื้องต้นที่ทำให้คุณหมอรู้ว่าคนไข้แพ้อะไร ซึ่งให้ผลใกล้เคียงจนแทบไม่แตกต่างกับ การเจาะเลือด แต่ทั้งสองวิธี กลับมีข้อดี-ข้อเสีย แตกต่างกัน ดังนี้.
- การทดสอบภูมิแพ้ทางผิวหนังด้วยวิธีสะกิด เป็นวิธีที่ทำได้ง่าย ไม่ซับซ้อน และรวดเร็ว อีกทั้งยังมีราคาถูกกว่าการเจาะเลือด คุณหมอจะแนะนำให้ผู้ป่วยงดทานยาแก้แพ้ก่อนทดสอบเป็นเวลา 7 วัน ขณะนั้นอาจมีผู้ป่วยบางรายมีอาการแพ้มากขึ้น จึงแนะนำให้เด็กเล็กมาก ๆ และสตรีมีครรภ์ หลีกเลี่ยงการทดสอบนี้
- การเจาะเลือดตรวจหาสารแพ้ (Specific IgE) วิธีนี้ใช้ได้กับผู้ป่วยทุกราย เพราะไม่จำเป็นต้องงดยาแก้แพ้ที่ทานอยู่ โดยคุณหมอจะให้เจาะเลือดราว 3 – 5 มิลลิลิตร เพื่อไปทำการทดสอบ ซึ่งใช้เวลาในการทราบผลประมาณ 2- 3 วัน วิธีนี้มีค่าใช้จ่ายค่อนข้างสูงกว่าการทดสอบด้วยวิธีสะกิด
ทำไมต้องทดสอบหาสารก่อภูมิแพ้ ?
การทดสอบภูมิแพ้ทั้ง 2 วิธี มีความจำเป็นมาก เพราะเมื่อทราบว่าผู้ป่วยแพ้อะไร คุณหมอจะได้นำผลการทดสอบมาประกอบการวินิจฉัยร่วมกับการซักประวัติ และการตรวจร่างกาย ซึ่งการทดสอบภูมิแพ้ทางผิวหนังยังช่วยให้ผู้ป่วยใช้ชีวิตประจำวันได้อย่างปลอดภัย สามารถหลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้ได้อย่างแม่นยำ นอกจากนี้ยังช่วยให้อาการแพ้ที่เป็นอยู่ดีขึ้นเร็วกว่าปกติ เพราะคุณหมอสามารถเปลี่ยนมารักษาด้วยวิธี Allergen Immunotherapy หรือ การรักษาภูมิแพ้โดยการฉีด
โดยคุณหมอจาก โรงพยาบาลเด็กสมิติเวช จะแนะนำให้ทำการทดสอบทางผิวหนัง เมื่อผู้ป่วยมีอาการแพ้เรื้อรัง เป็น ๆ หาย ๆ หรือสงสัยว่าอาจเป็นภูมิแพ้ เช่น มีน้ำมูกใส จาม คัดจมูก คันตา ไอ เสมหะลงคอ เหนื่อย มีผื่นผิวหนังอักเสบ แพ้อาหาร หรือแพ้ยาบางชนิด เป็นต้น
ขั้นตอนการทดสอบภูมิแพ้ทางผิวหนัง ไม่น่ากลัวอย่างที่คิด
การทดสอบภูมิแพ้ทางผิวหนังโดยวิธีสะกิด (Skin Prick Test) ทำได้ง่าย และใช้เวลาเพียง 15 – 20 นาที ก็ทราบแล้วว่าผู้ป่วยแพ้อะไร โดยขั้นตอนการทดสอบ มีดังนี้
- ก่อนทำการทดสอบ ต้องงดยาแก้แพ้และยานอนหลับ 7 วัน เพื่อผลการทดสอบที่แม่นยำ
- ทำความสะอาดผิวหนังบริเวณที่ต้องการทดสอบ อาจเป็นท้องแขน หรือแผ่นหลัง
- หยดน้ำยาซึ่งเป็นสารสกัดจากสารก่อภูมิแพ้ลงบนผิวหนังที่ทำความสะอาดแล้ว
- ใช้เข็ม Sterile สะกิดเบา ๆ ในชั้นหนังกำพร้า ไม่ให้มีเลือดออก
- รอผลทดสอบราว 15 นาที
หากผู้ป่วยแพ้สารใดก็จะเกิดตุ่มนูนแดงบนผิวหนังตรงตำแหน่งที่หยดสารนั้นๆ ลงไป นอกจากจะทราบผลในเวลาอันสั้นแล้ว การทดสอบชนิดนี้ยังมีความปลอดภัยสูง มีโอกาสเสี่ยงต่อการแพ้รุนแรงเพียง 1:1,000,000 เท่านั้น แต่อย่างไรก็ตาม ควรอยู่ในความดูแลของแพทย์และผู้เชี่ยวชาญ ซึ่ง โรงพยาบาลเด็กสมิติเวช มีแพทย์เฉพาะทางเป็นผู้ทำการทดสอบ จึงทำให้ผลที่ออกมาแม่นยำและมีความปลอดภัยสูง
นอกจากการทำความเข้าใจขั้นตอนการทดสอบภูมิแพ้แล้ว คุณพ่อคุณแม่ยังสามารถชวนลูก ๆ มาทำความรู้จักกับ โรคภูมิแพ้ และ สารก่อภูมิแพ้ชนิดต่าง ๆ ช่วยกันตามหาจุดที่มีความเสี่ยงว่ามีสารก่อภูมิแพ้ซ่อนอยู่ ผ่าน Application SAMITIVEJ AR อัดแน่นด้วยสาระน่ารู้ และเกมน่ารัก ๆ ซึ่ง โรงพยาบาลเด็กสมิติเวช จัดทำขึ้นเป็นพิเศษสำหรับน้องๆ ที่เป็นโรคภูมิแพ้โดยเฉพาะ
คุณพ่อคุณแม่สามารถดาวน์โหลดแอพฯ ด้วย 2 ขั้นตอนง่าย ๆ ดังนี้
1.ดาวน์โหลดแอพ SAMITIVEJ AR (ใช้ได้ทั้ง App Store และ Play Store)
2.เปิดแอพ SAMITIVEJ AR แล้ว SCAN รูปภาพเพื่อรับความรู้เกี่ยวกับโรคภูมิแพ้ และเพลิดเพลินกับการเล่นเกมสามมิติ ไล่จับเชื้อสารก่อภูมิแพ้ที่แฝงกายอยู่ตามจุดต่าง ๆ ภายในบ้าน
ขอบคุณข้อมูลจาก : แพทย์หญิง บัณฑิตา บำรุงเชาว์เกษม กุมารแพทย์ด้านภูมิแพ้และวิทยาภูมิคุ้มกัน โรงพยาบาลเด็กสมิติเวช