โกนผมไฟ ทำเพื่ออะไร? พิธีโกนผมไฟ ทำขวัญเดือน มีขั้นตอนอย่างไร

พิธีโกนผมไฟ ทำขวัญเดือน คืออะไร โกนผมไฟ ทำเพื่ออะไร ต้องทำตอนไหน มีขั้นตอนอย่างไร พิธีโกนผมไฟในสมัยโบราณ ต่างจากพิธีโกนผมไฟในปัจจุบันอย่างไร

พิธีโกนผมไฟ คืออะไร ? ทำไมต้อง โกนผมไฟ

โกนผมไฟ ในสมัยโบราณ มักจะทำพิธีโกนผมไฟเมื่อเด็กมีอายุครบ 1 เดือน เนื่องจากจะโกนเมื่อแรกคลอดเลยนั้นก็ไม่สะดวก เพราะคุณแม่ยังคงต้องวุ่นอยู่กับการเลี้ยงดูลูก และจัดหาข้าวของเครื่องใช้ อีกทั้งตัวคุณแม่ที่เพิ่งคลอดเองก็ยังไม่ค่อยแข็งแรงนัก นอกจากนี้ กะโหลกศีรษะของเด็กที่เพิ่งคลอดใหม่ ๆ นั้นยังบอบบาง จึงไม่นิยมโกนผมไฟในช่วงแรกคลอด โดยพิธีโกนผมไฟ หรือ พิธีทำขวัญเดือน เป็นพิธีโบราณที่คนส่วนใหญ่มีความเชื่อกันว่า เมื่อเด็กได้ทำการโกนผมไฟแล้ว ต่อไปเด็กจะเลี้ยงง่าย ไม่งอแง มีความเจริญก้าวหน้า มีผู้ใหญ่หรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่คอยคุ้มครองจากสิ่งไม่ดี และเพื่อให้ผมขึ้นมาใหม่นั้นมีความดกดำและหนาเท่ากัน

สิ่งที่ต้องเตรียมก่อนเข้าพิธีโกนผมไฟ

1. หาฤกษ์ในการทำพิธี

เชื่อไหมว่าหาฤกษ์ในการทำพิธีโกนผมไฟก็ถือเป็นสิ่งสำคัญ เพราะนอกจากความเชื่อในเรื่องต่าง ๆ แล้ว ข้อนี้ก็ถือเป็นการเสริมสร้างความเป็นสิริมงคลให้กับลูกเราอีกด้วย โดยเราอาจจะให้พระช่วยดูฤกษ์ให้เพื่อที่จะได้ช่วงวันเวลาที่ดีและเหมาะสมกับลูกเรามากที่สุด

2. นิมนต์พระมาทำพิธี

บางครอบครัวเมื่อทำพิธีโกนผมไฟให้ลูกก็อยากจะถือโอกาสทำบุญไปด้วย ดังนั้นเราก็อาจจะนิมนต์พระมาทำพิธีจำนวน 5 รูป หรือ 8 รูป ก็ได้ตามกำลังศรัทธาได้

3. เชิญญาติและผู้ใหญ่มาร่วมงาน

แน่นอนว่าการทำพิธีโกนผมไฟของหลานทั้งที ญาติพี่น้องของเราส่วนใหญ่ก็อยากจะมาร่วมยินดีและรับขวัญหลานกันเป็นอย่างมาก ในช่วงเวลาที่เราทำพิธีโกนผมไฟให้ลูกเราก็อาจจะเชิญญาติพี่น้อง รวมถึงเพื่อนที่เราสนิทมาร่วมงานลูกของเราด้วย เพื่อเป็นการสร้างสานสัมพันธ์ที่ดีและเป็นการแสดงถึงความเคารพนับถือบุคคลเหล่านั้นด้วยนั่นเอง

4. การจัดเตรียมเครื่องใช้ในพิธีโกนผมไฟ

ก่อนที่เราจะทำพิธีโกนผมไฟได้ เราก็ต้องมีการเตรียมสิ่งต่าง ๆ ที่ประกอบในพิธีครั้งนี้ด้วย ได้แก่ ป่อย, กระแจะ, ขมิ้น, หม้อทะนน 2 ใบ, มีดพร้า, ขวานถาก และเสียม เป็นต้น

5. เตรียมจัดหาเครื่องสังเวย เพื่อใช้ในพิธีโกนผมไฟ

ข้อนี้สำคัญมากๆ เพราะก่อนที่เราจะทำพิธี จะต้องมีการจัดหาเครื่องสังเวยมาทำพิธีการสู่ขวัญ โดยการจัดเตรียมนั้นจะต้องเตรียมไว้ทั้งหมด 3 ที่ อย่างละเท่า ๆ กัน ประกอบด้วยดังนี้

• มะพร้าวอ่อน 3 ผล แบ่งใส่จาน 3 ใบ
• หมากพลู 3 จาน แบ่งใส่จาน 3 พลูซ้อนกัน โดยจะนำหมากวางไว้ตรงกลาง
• กล้วยสุก 3 หวี แบ่งใส่จาน 3 ใบ
• สำรับกับข้าว จานละ 3 สำรับ (ในหนึ่งจานจะมีสำรับละ 7 ถ้วย) ซึ่งจะประกอบไปด้วยแกงขี้เหล็ก แกงลูกชิ้นปลา แกงฟักเขียว แกงฟักทอง และแกงอื่นๆ เพิ่มเติมอีก 3 อย่าง
• น้ำบริสุทธิ์ 1 ขัน พร้อมกับทำไม้คันเบ็ด ให้มีลักษณะคล้ายๆ ไม้เรียวบริเวณปลายด้านล่างผูกเชือกมีแหวนห้อยไว้
• เตรียมขนม ข้าวสุก และข้าวเหนียว 3 จาน โดยจะมีลำดับการวางดังนี้ อันดับแรกวางข้าวสุกลงก่อน ต่อด้วยข้าวเหนียว และนำส่วนที่เป็นขนมไว้ด้านบนสุด ซึ่งขนมส่วนใหญ่ที่นำมาอาจจะเป็นขนมรูปปู ปลา หรือกุ้ง ก็ได้เช่นกัน พร้อมกับปักเทียนจานละ 1 เล่ม
• เครื่องบูชาขวัญหมอขวัญ จะต้องมีการเตรียมพานไว้สำหรับบูชา ในพานจะประกอบไปด้วย ธูป เทียน และดอกไม้ พร้อมกับใส่เงินจำนวน 12 บาท ลงไปในพานด้วย ในส่วนของปลาย่าง 3 ตัว ให้วางบนจานขนมทั้ง 3 จาน ซึ่งจะถูกจานละตัว

บทความที่น่าสนใจ : วิธีการ ตัดผม แนะนำวิธีการตัดผมลูก อุปกรณ์ วิธีรับมือเมื่อต้องตัดผมลูกครั้งแรก

พิธีโกนผมไฟในสมัยโบราณ

คนโบราณก่อนทำการโกนผมไฟ ก็มักจะดูฤกษ์โกนผมไฟ โดยมักจะเลือกวันที่เป็นฤกษ์ดี ฤกษ์ที่โหราจารย์หาให้ตามดวงชะตา (ผูกดวงตามเวลาเกิด) เลือกเวลาที่เป็นมงคล ถูกโฉลกกับตัวเด็กเป็นสำคัญ ซึ่งโดยส่วนใหญ่เมื่อครบ 1 เดือน กับ 1 วัน ก็มักจะจัดให้มีการทำขวัญ (โกนผมไฟ) ขึ้น เพื่อเป็นสิริมงคลแก่เด็ก และหากโกนผมไฟช้ากว่านี้มีความเชื่อกันว่า จะทำให้เด็กดื้อ และเลี้ยงยาก

ส่วนจะจัดพิธีโกนผมไฟให้ใหญ่โตแค่ไหนนั้น ก็แล้วแต่ฐานะของพ่อแม่แต่ละครอบครัว ซึ่งในสมัยก่อน พิธีโกนผมไฟมีขั้นตอนค่อนข้างมาก โดยหลักของการโกนผมไฟ ได้แก่

• นิมนต์พระสงฆ์เจริญพระพุทธมนต์
• เชิญผู้ใหญ่ในพิธีหลั่งน้ำมนต์ ด้วยสังข์น้ำที่ศีรษะเด็ก
• ระหว่างนั้น พระสงฆ์สวดชะยันโต ปี่พาทย์บรรเลงเพลงอวยชัย
• จากนั้นมอบเด็กให้ผู้อื่นมาโกนผมไฟต่อ
• พอเสร็จพิธีโกนผมไฟแล้ว จะมีพิธีเอาเด็กลงอู่สู่เปล

พิธีโกนผมไฟในปัจจุบัน

พิธีการโกนผมไฟหรือการทำขวัญเดือนในปัจจุบัน นับวันยิ่งหายากเต็มที ด้วยความที่ยุคสมัยเปลี่ยนไป ความเชื่อต่าง ๆ ที่เคยปฏิบัติสืบทอดกันมานั้น ก็ค่อย ๆ เลือนหายไปทุกที บวกกับสาเหตุของเวลาที่มีจำกัด ซึ่งในปัจจุบันนี้ คนส่วนใหญ่จะทำการโกนผมไฟกันเอง ซึ่งมักจะโกนในช่วงที่เด็กกำลังหลับอยู่ โดยอุปกรณ์ที่ใช้ในการโกนผมไฟนั้นก็ได้แก่

• ใบมีดโกน
• กรรไกร
• หวี
• ใบบอน หรือ ใบบัว 1 ใบ (ไว้รองเส้นผม)
• ดอกอัญชัน

เมื่อโกนผมไฟเสร็จแล้ว เส้นผมที่โกนไว้บนใบบอน หรือใบบัว ผู้ใหญ่จะเอาไปลอยน้ำ โดยเก็บส่วนหนึ่งใส่กล่องไว้พอเป็นพิธี แล้วไปวางในเตียงของเด็ก หรือไว้ใกล้ตัวเด็ก เพราะโบราณเชื่อกันว่า จะทำให้เด็กไม่งอแง เลี้ยงง่าย เมื่อโตไปจะมีความเจริญรุ่งเรืองก้าวหน้า และมีผู้ใหญ่หรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์คอยคุ้มครองจากสิ่งไม่ดีทั้งหลาย

บทความที่น่าสนใจ : ทำนายฝัน ฝันว่าตัดผม ฝันว่าคนอื่นตัดผมให้ ฝันเกี่ยวกับผม หมายความว่าอะไร

ขั้นตอนสุดท้ายของการโกนผมไฟก็คือ การนำดอกอัญชันมาทาให้เด็ก โดยขยี้ให้สีของดอกอัญชันออกมา แล้วนำมาทาที่ศีรษะของเด็ก ด้วยความเชื่อที่ว่า จะทำให้ผมที่ขึ้นใหม่ดกดำกว่าเดิม และนอกจากโกนผมไฟแล้ว คิ้วของเด็กก็ต้องโกนด้วยเช่นกัน ดังนั้น คนโบราณจึงนิยมนำ ก้านพลูมาเขียนคิ้วด้วยความเชื่อที่ว่าจะทำให้คิ้วที่ขึ้นมาดกดำ และสวยงามได้รูป

ความเชื่อว่าทำไมต้อง “โกนผมไฟ”

อาจจะมีคุณพ่อคุณแม่บางคนที่น่าจะรู้มาก่อนแล้วว่า เมื่อลูกคลอดออกมาอีกหนึ่งที่เราต้องให้ความสนใจนั่นคือการโกนผมไฟให้ลูก แน่นอนว่าสิ่งเหล่านี้ที่เกิดขึ้นส่วนหนึ่งล้วนมาจากความเชื่อ จึงไม่ใช่เรื่องแปลกอะไรที่คุณพ่อคุณแม่บางคนไม่ได้ทำพิธีโกนผมไฟให้ลูกเลย เพราะสิ่งนี้ขึ้นอยู่กับความเชื่อจริง ๆ ในส่วนของความเชื่อที่บอกว่าทำไมต้องโกนผมไฟ ว่ากันว่าเป็นการทำแล้วเกิดความสบายใจ ลูกจะได้มีสุขภาพร่างกายที่แข็งแรงสมบูรณ์ ไม่ค่อยเจ็บไม่ค่อยป่วย นอกจากนี้ยังเป็นการช่วยดูแลรักษาความสะอาดให้ลูกได้เป็นอย่างดีนั่นเอง

• ความเชื่อเมื่อโกนผมไฟแล้ว ผมจะดกดำ

หนึ่งความเชื่อที่คนส่วนใหญ่มักให้ความสนใจ นั่นก็คือ เชื่อว่าเมื่อเราโกนผมไฟให้ลูก ลูกก็จะมีผมที่ดกดำ สวยและเงางาม แต่อย่างไรก็ตามการที่ผมของลูกเราจะดกดำหรือเงางามได้นั้น ส่วนหนึ่งขึ้นอยู่กับพันธุกรรมด้วย ถ้าคุณพ่อคุณแม่คนไหนมีผมที่บาง เส้นเล็กและไม่ดำมาก ผมลูกของเราก็จะมีลักษณะคล้าย ๆ กับคุณพ่อคุณแม่ เพียงแต่ผมที่เกิดขึ้นมาใหม่อาจจะดูแข็งแรงกว่าผมที่เกิดขึ้นมาตั้งแต่แรกเท่านั้นเอง แถมความเชื่อสมัยก่อนยังบอกต่ออีกว่าในช่วงที่ลูกเราผมร่วง นั่นแสดงว่าลูกยังจำหน้าแม่ได้ เอาเป็นว่าสิ่งต่าง ๆ เหล่านี้ที่เกิดขึ้นจะเชื่อหรือไม่เชื่อนั้นล้วนแล้วแต่พิจารณากันเลยจริง ๆ

บทความที่น่าสนใจ : 5 ผลผลิตธรรมชาติ ที่ช่วยเร่งให้ ลูกมีผมดกดำ ปลอดภัยทั้งแม่และลูก

• ความเชื่อเมื่อโกนผมไฟแล้ว เด็กจะเลี้ยงง่าย

มาต่อกันอีกหนึ่งความเชื่อ นั่นคือการที่เราโกนผมไฟให้ลูกแล้ว ลูกก็จะเป็นเด็กที่เลี้ยงง่าย ไม่ดื้อไม่ซน ซึ่งสิ่งเหล่านี้ก็ขึ้นอยู่กับความเชื่อเช่นกัน เพราะการที่ลูกของเราจะเลี้ยงง่ายไหม หรือโตขึ้นมาจะเป็นเด็กที่ดีหรือเปล่า ปัจจัยเหล่านี้ล้วนขึ้นอยู่กับการเลี้ยงดูและการอบรมสั่งสอนของคุณพ่อและคุณแม่ ดังนั้นถ้าจคุณพ่อคุณแม่คนไหนอยากจะให้ลูกของเราโตมาเป็นเด็กดี นิสัยน่ารัก ชอบช่วยเหลือคนอื่น และอยู่กับสังคมได้ เราก็อาจจะต้องใส่ใจในการเลี้ยงดู คอยเป็นอบรมและเป็นตัวอย่างที่ดีให้กับลูกสิ่งนี้ก็สามารถช่วยได้ไม่น้อยแหละ เพราะสิ่งแวดล้อมรอบตัวจะคอยขัดเกลาและหล่อหลอมให้เขาเติบโตมาเป็นผู้ใหญ่ในอนาคตได้เลย

โกนผมไฟ ช่วงเวลาไหนแล้วดี?

นอกจากความเชื่อที่บอกว่าโกนผมไฟแล้วดี มากันต่อที่เรื่องนี้ก็เชื่อว่าคุณพ่อคุณแม่หลายคนไม่ควรมองข้ามด้วยเช่นกันนั้นคือ การหาฤกษ์ทำพิธีโกนผมไฟให้ลูก สิ่งนี้ถือได้ว่าเป็นสิ่งหนึ่งที่เราอาจจะต้องคำนึกถึง เพื่อเป็นการเสริมความเป็นสิริมงคลให้กับลูกของเรา และนอกจากดูในเรื่องของวันและเวลาแล้ว เราก็ควรจะต้องดูช่วงอายุของลูกด้วยว่า สามารถทำได้ในช่วงอายุเท่าไหร่ เพื่อที่ลูกของเราจะได้ปลอดภัยและไม่เป็นอันตรายด้วยเช่นกัน

บทความที่คุณอาจจะสนใจ :

ฤกษ์วันสระผม ตัดผม ตัดเล็บ วันไหนดี วันไหนเฮง

โกนผมลูกช่วยให้ลูกผมดก ได้จริงหรือ ความเชื่อนี้จริงหรือไม่?

ลูกผมน้อย ลูกผมบาง โกนผมไฟดีไหม หรือเอาอัญชันทาดี

ที่มา : 1, 2