พูดถึงการ ฉีดวัคซีนเด็ก สำหรับทารกแรกเกิด คุณพ่อคุณแม่อาจยังสับสนถึงตัววัคซีนที่เด็กต้องได้รับ และอาจคิดว่าจะสำคัญจริงไหม เพราะฉีดตอนไหนก็น่าจะได้ แต่การคิดแบบนั้นอาจส่งผลเสียต่อลูกน้อยได้มากกว่าที่เราคิด ในบทความนี้เราจะอธิบายถึงความสำคัญของวัคซีนต่อทารก และวัคซีนที่ควรจะได้รับก่อนอายุครบ 1 ปี
ทำไมต้องให้เด็กรับวัคซีนตั้งแต่เป็นทารก ?
เด็กแรกเกิดที่เพิ่งลืมตาดูโลกนั้นมีหลายสิ่งที่ต้องดูแลเอาใจใส่ และมีเรื่องให้ห่วงอยู่ตลอดเวลา เพราะมีร่างกายที่อ่อนแอที่สุดในช่วงวัยของคน และไม่สามารถสื่อสารบอกความต้องการได้ด้วยการพูด ทำให้เมื่อเจ็บป่วยขึ้นมา จะต้องเป็นหน้าที่ของคุณพ่อคุณแม่ ที่จะต้องคอยดูว่าลูกน้อยมีอาการผิดปกติอะไรบ้าง และโรคบางโรคอาจส่งผลร้ายต่อเด็กอย่างรุนแรงได้ การได้รับวัคซีนจึงเป็นเหมือนพี่เลี้ยงที่เข้ามาช่วยดูแลในด้านโรคภัยต่าง ๆ ที่อาจเกิดขึ้นกับเด็กวัยนี้ เพื่อลดความเสี่ยง และเพิ่มภูมิคุ้มกันให้กับทารก ทำให้คุณพ่อคุณแม่สามารถเบาใจได้ในระดับหนึ่ง
บทความที่เกี่ยวข้อง : ลูกฉีดวัคซีน ไข้ขึ้น ทำยังไง วัคซีนตัวไหนทำให้เกิดไข้บ่อยสุด
หากไม่รับวัคซีนจะเป็นอะไรไหม ?
ถึงแม้จะพบได้น้อย แต่อาจมีคุณพ่อคุณแม่บางท่านที่ยังมีความสงสัยว่า การรับวัคซีนนั้นจำเป็นมากแค่ไหน หรืออาจคิดว่าจริง ๆ แล้ว ไม่จำเป็นต้องรับก็ได้ หากสามารถดูแลลูกน้อยได้อย่างดีพอ หรือบางคนอาจมีความเชื่อต่อต้านการรับวัคซีนต่าง ๆ เข้าร่างกาย ซึ่งนั่นก็หมายความว่าเรากำลังเพิ่มความเสี่ยงโรคร้าย ๆ ให้เข้าสู่ร่างกายของเด็กทารกตัวเล็ก ๆ ด้วยเราไม่สามารถมองเห็นเชื้อโรคได้ด้วยตาเปล่า ทำให้เราไม่อาจรู้ได้ว่าสถานที่ และสิ่งแวดล้อมรอบตัวของทารกนั้นปลอดภัยแค่ไหน เหมือนกับคำที่เราได้ยินอยู่บ่อย ๆ ว่า "เชื้อโรคอยู่รอบตัวเรา" ต่อให้ป้องกันดีอย่างไร ก็ยังเสี่ยงอยู่ดี
โดยโรคที่สามารถเกิดขึ้นกับเด็กได้นั้นมีหลายโรค ตัวอย่างเช่น วัณโรค ไวรัสตับอักเสบบี โปลิโอ ไข้หวัดใหญ่ เยื่อหุ้มสมองอักเสบ การติดเชื้อในกระแสเลือด และคอตีบ-ไอกรน-บาดทะยัก เป็นต้น
วัคซีนที่ทารกควรได้รับตั้งแต่แรกเกิดจนถึงช่วง 1 ปีมีอะไรบ้าง
- วัคซีนวัณโรค (BCG) : ต้องฉีดตั้งแต่แรกเกิด หรือให้เร็วที่สุด โดยภูมิต้านทานจะมีเต็มที่หลังฉีดไปแล้วประมาณ 2 เดือน มีประสิทธิภาพดีต่อการป้องกันวัณโรคระยะแรกในเด็กทารก ซึ่งมีเชื้อร้ายอย่างวัณโรคเยื่อหุ้มสมอง และวัณโรคแบบแพร่กระจาย ป้องกันได้สูงสุดถึง 52-100 % ป้องกันวัณโรคปอดในเด็กได้ 53 %
- วัคซีนตับอักเสบบี (HBV) : เพื่อกระตุ้นให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันต่อเชื้อ ช่วยป้องกันการติดเชื้อ และโรคที่เกิดจากไวรัสชนิดนี้ได้ ควรรับ 3 เข็ม แบ่งเป็นแรกเกิดอายุ 1-2 เดือน และเข็มสุดท้ายอายุ 6 เดือน ขึ้นไป
- วัคซีนคอตีบ-บาดทะยัก-ไอกรน (DPT) : ฉีดตามช่วงอายุแบ่งเป็น 2, 4 และ 6 เดือนตามลำดับ สามารถฉีดเพื่อกระตุ้นวัคซีนได้อีกในช่วงอายุ 1 ปี 6 เดือน, 4-6 ปี และ 11-12 ปี โดยในช่วงนี้ฉีดเฉพาะบาดทะยัก และคอตีบ
- วัคซีนโปลิโอชนิดเชื้อตาย (IPV) : เป็นวัคซีนที่ทำขึ้นมาจากเชื้อไวรัสโปลิโอที่ตายไปแล้ว ประกอบด้วยเชื้อโปลิโอ 3 สายพันธุ์ ควรฉีดตามช่วงอายุ 2, 4, 6 เดือน, 1 ปี 6 เดือน และ 2 ปี
- วัคซีนป้องกันหัด-คางทูม-หัดเยอรมัน (MMR) : ควรฉีดเข็มแรกอายุ 9 เดือน - 1 ปี ไม่ควรรับก่อน เพราะการรับวัคซีนก่อนกำหนดเร็วเกินไป วัคซีนจะไม่สามารถกระตุ้นร่างกายให้สร้างภูมิคุ้มกันได้ เนื่องจากในเวลานั้นยังมีภูมิคุ้มกันของแม่ยังหลงเหลืออยู่นั่นเอง
- วัคซีนไข้สมองอักเสบเจอี (Live-JE) : ควรเริ่มฉีดที่อายุ 9 เดือน - 1 ปี ควรฉีด 2 เข็ม เนื่องจากการได้รับวัคซีนเข็ม 2 ทำให้ภูมิคุ้มกันขึ้นสูง โดยสามารถฉีดกระตุ้นได้อีกใน 1-2 ปี หลังจากฉีดไปแล้วเข็มแรก
- วัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่ : ควรฉีดในเด็กปีละครั้ง โดยเริ่มตั้งแต่อายุ 6 เดือน ไปจนถึง 18 ปี สำหรับเด็กในปีแรกควรฉีดไปก่อน 2 เข็ม และควรมีระยะห่างกัน 4 สัปดาห์
- วัคซีนฮิบ (Hib) : ช่วยป้องกันการติดเชื้อที่ก่อให้เกิดโรคในเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี ที่มีอาการรุนแรง เช่น เยื่อหุ้มสมองอักเสบ หรือการติดเชื้อในกระแสเลือด เป็นต้น วัคซีนชนิดนี้อยู่รวมกับวัคซีน คอตีบ-บาดทะยัก-ไอกรน, วัคซีนตับอักเสบบี และวัคซีนโปลิโอชนิดฉีด เริ่มฉีดได้เมื่ออายุครบ 2, 4 และ6 เดือน
นอกจากจะรับวัคซีนพื้นฐานตามที่เราได้กล่าวไปแล้ว ยังสามารถให้เด็กทารกรับวัคซีนเสริมอื่น ๆ เพิ่มได้อีก เช่น วัคซีนโรต้า วัคซีนนิวโมคอคคัส วัคซีนป้องกันโรคอีสุกอีใส วัคซีนตับอักเสบเอ และวัคซีนไข้เลือดออก เป็นต้น
หากลืมพาลูกไปฉีดวัคซีนจะทำอย่างไร ?
กรณีที่ลูกน้อยได้รับวัคซีนเข็มแรกไปแล้ว แต่เลยกำหนดรับเข็มที่ 2 สามารถเข้ารับได้ทันที โดยที่ไม่ต้องเริ่มฉีดเข็มแรกใหม่ และหากเด็กยังไม่เคยได้รับวัคซีนใด ๆ เป็นเข็มแรกเลย และเลยกำหนดตามคำแนะนำแล้ว ก็สามารถเข้ารับได้เช่นกัน ควรนำสมุดบันทึกวัคซีนมาด้วยทุกครั้ง และปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์ หากมีข้อสงสัยทั้งก่อน และหลังรับวัคซีนก็สามารถสอบถามแพทย์ได้ทันที
ฉีดวัคซีนเด็ก เป็นสิ่งสำคัญในช่วงเวลาแรกของชีวิต เพื่อความปลอดภัยของทารกเอง ควรฉีดวัคซีนพื้นฐานให้ครบตามกำหนด เพื่อให้มีภูมิคุ้มกันที่แข็งแรงขึ้น คุณพ่อคุณแม่ไม่ควรลืมว่า ความเสี่ยงกับเชื้อโรคนั้นมีอยู่ทุกที่
บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ :
ฉีดวัคซีนให้เด็ก ดียังไง ทำไมเด็ก ๆ ควรได้รับการฉีดวัคซีน
วัคซีน BCG ป้องกันวัณโรคได้จริงหรือ 100 เรื่องพ่อแม่ต้องรู้ก่อนลูก 1 ขวบ
วัคซีนไข้หวัดใหญ่ ดีอย่างไร ใครบ้างที่ควรฉีด และต้องฉีดบ่อยแค่ไหน
ที่มา : nakornthon, paolohospital