เด็กวัย Terrible Two หรือที่เรียกกันว่า วายร้ายสองขวบ มักจะแปลงร่างเป็นปีศาจน้อย โดยที่คุณพ่อคุณแม่ไม่รู้สาเหตุอยู่บ่อยๆ พฤติกรรมต่างๆ ที่ชวนให้คุณพ่อคุณแม่หัวเสียเหล่านั้น เป็นการแสดงออกทางอารมณ์ของเด็ก เมื่อได้รับการตอบสนองที่ไม่เหมาะสมจากผู้ใหญ่ เช่น ใช้ความรุนแรงเพื่อให้ลูกสงบ หรือแม้แต่การยอมในสิ่งที่ลูกต้องการเมื่อเขาอาละวาด แต่เป็นเพราะเด็กยังไม่รู้จักวิธีจัดการกับอารมณ์ความรู้สึกต่างๆ ของตัวเอง จึงแสดงพฤติกรรมเช่นนั้นออกมา
อะไรที่ทำให้เจ้าตัวน้อย แสดงออกทางอารมณ์ที่ไม่เหมาะสม
อาการบทจะดีก็ดีใจหาย บทจะร้ายก็ร้ายแสบทรวงของเจ้าตัวน้อย สามารถอธิบายได้จาก 3 ปัจจัย
- ปัจจัยภายในร่างกาย
ยีนส์ ฮอร์โมน เป็นปัจจัยที่กำหนดบุคลิกนิสัยของเด็กแต่ละคนตั้งแต่เกิด ทำให้เด็กแต่ละคนมีตัวตนที่แตกต่างกัน เด็กบางคนเลี้ยงง่าย บางคนเลี้ยงยาก ก็เกิดจากปัจจัยทางชีวภาพนี่แหละ ปัจจัยทางชีวภาพ ยังรวมถึงสมองด้วย หากเกิดความเจ็บป่วยเกี่ยวกับสมอง เช่น โรคลมชัก โรคสมาธิสั้น ฯลฯ หรือการได้รับยาหลายประเภท ก็ส่งผลต่ออารมณ์และพฤติกรรมของลูกได้
- ปัจจัยภายในจิตใจ
อารมณ์ของคนเราส่งผลต่อพฤติกรรมที่แสดงออกมา หากเจ้าตัวน้อยรู้สึกอบอุ่น อุ่นใจ ปลอดภัย ก็จะแสดงออกแตกต่างจากเวลาที่เขารู้สึกเครียด โกรธ ซึมเศร้า หรือผิดหวัง
- ปัจจัยด้านการเลี้ยงดู
การเลี้ยงดูที่ต่างกัน และสิ่งแวดล้อมที่แตกต่างกันหล่อหลอมเด็กแต่ละคนให้มีพื้นฐานทางอารมณ์ที่แตกต่างกัน
จะเห็นได้ว่า ปัจจัยข้อแรกนั้นเป็นสิ่งที่คุณพ่อคุณแม่ไม่สามารถควบคุมได้ แต่ปัจจัยสองข้อหลังนั้น คุณพ่อคุณแม่ละคนรอบข้างสามารถสร้างในเจ้าตัวน้อยได้ เพื่อให้เขาเติบโตมามีพื้นฐานอารมณ์และสุขภาพจิตที่ดี อยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคมได้อย่างมีความสุข และเป็นที่รักของคนรอบข้าง
สอนลูกจัดการกับอารมณ์ทำอย่างไร
เมื่อเจ้าตัวน้อยโกรธ หงุดหงิด ไม่พอใจ และแสดงพฤติกรรมก้าวร้าว อาละวาด แล้วคุณพ่อคุณแม่ยอมให้ตามที่ลูกต้องการ จะทำให้ลูกเรียนรู้ที่จะใช้ความรุนแรงเพื่อให้ได้สิ่งที่ต้องการ หรือหากลูกใช้ความรุนแรง แล้วคุณพ่อคุณแม่ใช้ความรุนแรงขั้นกว่ามากำราบเด็กดื้อ จนลูกต้องหยุดเพราะกลัวความรุนแรงจากผู้ใหญ่ นั้นไม่เป็นผลดีเลย ทำไมไม่ลองสอนลูกจัดการกับอารมณ์ด้วยเทคนิคต่อไปนี้
- โกรธก็ปล่อยให้ลูกได้ระบายออกมา เมื่อลูกโกรธ ไม่พอใจ ควรปล่อยให้เขาได้ระบายออกมา ในขอบเขตที่เหมาะสม โดยที่การแสดงออกนั้นต้องไม่ทำลายข้าวของ ไม่ทำร้ายผู้อื่น
- สอนให้ลูกฝึกจัดการกับอารมณ์ หากลูกแสดงออกถึงความก้าวร้าว รุนแรง ให้บอกลูกว่า คุณพ่อคุณแม่รักหนู แต่ที่คุณพ่อคุณแม่ขัดใจหนู เพราะเหตุผลอะไร เบี่ยงเบนความสนใจไปเรื่องอื่น
- สงบแล้วค่อยคุยกัน หากบอกเหตุผลแล้วลูกไม่ฟัง ให้บอกลูกว่า สงบแล้วค่อยคุย รอจนกว่าลูกจะสงบเมื่อไหร่ การสนทนาปรับความเข้าใจจึงเกิดขึ้น
- ไม่ตามใจในสิ่งที่ผิด หากคุณพ่อคุณแม่ยอมในสิ่งที่ลูกต้องการในเวลาที่เขาอาละวาด ลูกจะติดนิสัยใช้ความรุนแรงเพื่อให้ได้สิ่งที่ต้องการ
- ถ้าเขาแสดงพฤติกรรมด้านบวกให้ชมเชย เมื่อลูกจัดการกับอารมณ์ตัวเองได้ เริ่มสงบลง สิ่งสำคัญคือการชมเชย เพื่อเสริมแรงให้เขาแสดงพฤติกรรมด้านบวกซ้ำๆ และลดพฤติกรรมด้านลบลง
พ่อแม่มีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งในการปลูกฝังและหล่อหลอมพฤติกรรมของเจ้าตัวน้อยตั้งแต่ยังเล็ก เพราะเด็กจะเรียนรู้ ซึมซับ และเลียนแบบจากสิ่งที่คุณพ่อคุณแม่ทำนั่นเอง หากคุณพ่อคุณแม่เป็นต้นแบบที่ดีให้กับลูก เช่น เป็นต้นแบบของความใจเย็น รู้จักจัดการกับอารมณ์ของตัวเอง ไม่ใช้ความรุนแรง ไม่ใช้อารมณ์ก้าวร้าว ไม่เสียงดังใส่กัน โอกาสที่ลูกจะแสดงออกทางอารมณ์ที่ไม่เหมาะสมก็จะน้อยลง
บทความที่น่าสนใจอื่นๆ
13 เหตุผล ทำไมลูกวัย 3 ขวบ ถึงดีจับใจและแสบจับจิต
พัฒนาการเด็กวัย 2 ขวบถึง 2 ขวบครึ่ง และเทคนิคส่งเสริมพัฒนาการตามวัย
พัฒนาการเด็กวัย 2 ขวบครึ่งถึง 3 ขวบ และเทคนิคส่งเสริมพัฒนาการตามวัย