หน้าที่สำคัญของคุณพ่อคุณแม่ นอกจากจะช่วยส่งเสริมพัฒนาการทางด้านจิตใจ ร่างกาย สมองและการเรียนรู้ของลูกแล้ว ความสูงของลูก ก็เป็นสิ่งที่คุณพ่อคุณแม่ต้องให้ความสำคัญเช่นกัน
ความสูงของเด็กแต่ละคนถูกกำหนดโดยหลายปัจจัย เช่น พันธุกรรม สารอาหารแร่ธาตุที่จำเป็นต่างๆ กิจวัตรในแต่ละวัน และมีสิ่งหนึ่งที่มีบทบาทมากต่อความสูงคือ แผ่นการเจริญเติบโต(Growth plate) ซึ่ง เป็นส่วนสำคัญต่อความสูงของเด็กๆ เนื่องจากเป็นบริเวณที่จะเกิดการเจริญของกระดูกในเด็กและวัยรุ่น
แผ่นการเจริญเติบโต (Growth plate) จะอยู่ตรงบริเวณส่วนปลายทั้งสองข้างของกระดูกแท่งยาวของร่างกาย เช่น กระดูกต้นขา กระดูกขา กระดูกแขน กระดูกมือและเท้า ในกระบวนการสร้างกระดูกนั้นจะเริ่มจากจุดที่มีการสร้างกระดูกเรียกว่า ossification center โดยมีส่วนที่อยู่ตรงกลางเรียกว่า แผ่นการเจริญเติบโต (Growth plate) ซึ่งจะมีการแบ่งตัวและขยายกว้างออก ทำให้เกิดการยืดยาวของกระดูก โดยอาศัยปัจจัยและกระบวนการหลายอย่าง³ ทำให้เซลล์มีการแบ่งตัว มีหลอดเลือดงอกมาเพื่อนำสารอาหารแร่ธาตุที่จำเป็นต่างๆที่สำคัญมาที่บริเวณแผ่นการเจริญเติบโต (Growth plate) นี้ แล้วทำให้เกิดกระบวนการสร้างกระดูกขึ้น ซึ่งกระบวนการนี้จะเกิดมากในช่วงวัยเด็กและวัยรุ่น และมีการเจริญอย่างมากในช่วง 5 ขวบปีแรกของชีวิต
เด็กๆ จะมีความสูงเพิ่มขึ้นในแต่ละปีเฉลี่ยดังนี้¹
- ในขวบปีแรก ประมาณ 25 ซม./ปี
- ช่วงอายุ 1-2 ปี ประมาณ 10-11ซม./ปี
- อายุ 2-5 ปี ประมาณ 6-8 ซม./ปี
- อายุ 5-8 ปี ประมาณ 5-6 ซม./ปี
- ในช่วงก่อนเข้าสู่วัยหนุ่มสาว ประมาณ 4 ซม./ปี
- ช่วงเข้าสู่วัยสาวในเด็กชาย ประมาณ 10-14 ซม./ปี
- ช่วงเข้าสู่วัยสาวในเด็กหญิง ประมาณ 8-12 ซม./ปี
คุณพ่อคุณแม่สามารถเช็กส่วนสูงของลูกว่าสูงตามเกณฑ์ไหมที่ growth tracker ลิงค์นี้ https://bit.ly/3JZweXA ได้เลยค่ะ
สาเหตุที่ความสูงของร่างกายแทบทั้งหมดเจริญในวัยเด็กและวัยรุ่น เพราะแผ่นการเจริญเติบโต (Growth plate)นี้จะเริ่มมีการถูกแทนที่กลายเป็นกระดูกแข็งหรือที่เราเรียกกันว่า แผ่นการเจริญเติบโตปิด ( closed growth plate) หรือบางคนเรียกว่ากระดูกปิด² เมื่อเด็กอายุ 14-15ปีในเด็กหญิง และอายุ 15-17ปีในเด็กชาย
ดังนั้นในช่วงวัย เด็ก โดยเฉพาะในช่วง 5 ขวบปีแรก โภชนาการมีผลต่อการพัฒนาของ growth plate โดยตรงและมีผลต่อส่วนสูงของเด็ก โดยส่วนสูงที่เพิ่มขึ้นในช่วงนี้จะประมาณ 60% ของส่วนสูงในวัยผู้ใหญ่เลยทีเดียว¹º ดังนั้นคุณพ่อคุณแม่ควรต้องรีบดูแลโดยการเสริมโภชนาการให้ลูกในช่วงที่กระดูกยังไม่ปิด ซึ่งถือเป็นช่วงเวลาทองในการพัฒนา Growth plate จะช่วยให้ลูกได้รับสารอาหารที่ดีมีประโยชน์เพียงพอที่มีส่วนช่วยให้กระบวนการสร้างกระดูกทำได้ดี และช่วยส่งผลให้ลูกตัวสูงขึ้นอย่างสมวัยค่ะ โดย การรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ ออกกำลังกายเป็นประจำสม่ำเสมอ นอนหลับให้เพียงพอ และเสริมด้วย อาหารสูตรครบถ้วน ที่มี Triple plus+ ได้แก่ วิตามินและแร่ธาตุ 28 ชนิดซึ่งรวมถึงวิตามินดีและแคลเซียมที่มีส่วนช่วยส่งเสริมเพื่อการเจริญเติบโตของกระดูกและกล้ามเนื้อ พร้อม DHA สารอาหารเพื่อการเจริญเติบโตของสมอง โปรตีนคุณภาพ จาก เวย์ เคซีน และถั่วเหลือง ที่มีส่วนช่วยส่งเสริมความแข็งแรงของกระดูก กล้ามเนื้อ และนำไปใช้เสริมสร้างการเจริญเติบโตของร่างกาย ฟอสและจุลินทรีย์แลคโตบาซิลลัส แอซิโดฟิลัส ที่มีส่วนช่วยส่งเสริมให้ลำไส้แข็งแรงและช่วยส่งเสริมการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน ซึ่งมีผลรับรองว่าช่วยการเจริญเติบโตทั้งน้ำหนักและส่วนสูง
ความสูงเป็นเรื่องสำคัญไม่แพ้เรื่องพัฒนาการสมอง โดยเฉพาะอย่างยิ่งใน 5 ขวบปีแรกที่การได้รับสารอาหารครบถ้วน ออกกำลังกายเป็นประจำ นอนหลับอย่างเพียงพอ มีผลอย่างมากต่อ ความสูงของลูก ค่ะ คุณพ่อคุณแม่ ต้องไม่พลาดในช่วง 5 ขวบปีแรกนะคะ เพราะเป็นเรื่องที่ต้องส่งเสริมตามช่วงเวลาของร่างกาย ถ้าเลยช่วงเวลาสำคัญของวัยเด็กนี้ไปแล้ว อาจพลาดโอกาสตัวสูงไปได้เลย และอย่าลืมเสริมด้วยอาหารสูตรครบถ้วนค่ะ
พญ. ฐิติมา คุรุพงศ์ (Dr.Pakky หม่ามี้หมอเด็ก)
- กุมารแพทย์ คุณแม่ลูกสอง "เจ้าของเพจ Dr.Pakky หม่ามี้หมอเด็ก"
กุมารแพทย์ประจำ ดีดี คิดส์ คลินิก
- กุมารเวชศาสตร์ จากคณะแพทยศาสตร์ ศิริราชพยาบาล
แหล่งข้อมูลอ้างอิง
1.พ.ต.หญิง วรลักษณ์ ภัทรกิจนิรันดร. Step by step for growth evaluation. สืบค้นจากhttps://www.thaipediatrics.org/Media/media-20200903122123.pdf
2.สรศักดิ์ ศุภผลและคณะ.ชีววิทยาของกระดูกและการสมานของกระดูก (Bone biology and healing).บทที่1
3.Amy W.Anzilotti,MD.growth plates.สืบค้นจาก https://kidshealth.org/
4.ชื่อผู้วิจัย Mauro Fisberg และคณะ. Effect of Oral Nutritional Supplementation with or without Synbiotics on Sickness and Catch-Up Growth in Preschool Children. Journal of International Pediatrics,2002
- 5. Huynh และคณะ. Longitudinal growth and health outcomes in nutritionally at-risk children who received long-term nutritional intervention. Journal of Human Nutrition and Dietetics (The Official Journal of
The British Dietetic Association)
- 6. Huynh และคณะ. Impact of long-term use of oral nutritional supplement on nutritional adequacy, dietary diversity, food intake and growth of Filipino preschool children. Journal of Nutritional Science, 2016
- 7. Coly et al. J Nutr. 2006 Sep;136(9):2412-20. / adapt from Jelenkovic et al. eLife 2016;5:e20320.
8. Gat-Yablonski, G., & Phillip, M. Nutrients, 2015; 7(1), 517-551. - Alarcon PA, et al. Clin Pediatr. 2003;42(3):209-217
- 10. Jelenkovic, A. et al. Genetic and environmental influences on height from infancy to early adulthood: An individual-based pooled analysis of 45 twin cohorts. Sci. Rep. 6, 28496; doi: 10. 1038/srep28496 (2016)