หยุด!! พฤติกรรมพ่อแม่ที่เข้าข่าย "สปอยล์ลูก" มากเกินไป และวิธีรับมือ

ปัญหาครอบครัวอย่างหนึ่งของคู่แต่งงานที่มีลูกน้อย คือการเลี้ยงลูกอย่างตามใจจนเกินไป ทำให้เด็กที่ถูกตามใจจากพ่อแม่กลายเป็นเด็กสปอยล์ หรือเรียกได้ว่าการที่พ่อแม่ สปอยล์ลูก (Spoil) คือการทำให้เด็กเสียคน หรือตามใจลูกจนเกินไปนั่นเอง คุณพ่อคุณแม่อาจมองว่าเป็นเรื่องเล็กน้อยแต่จะส่งผลร้ายต่อเด็กได้ในอนาคต วันนี้เราขอพาส่องว่ามีพฤติกรรมแบบไหนบ้างที่พ่อแม่รังแกฉัน ทำร้ายลูกน้อยแบบไม่รู้ตัว

พฤติกรรมพ่อแม่แบบไหนที่เข้าข่าย สปอยล์ลูก

• แสดงพฤติกรรมแย่ ๆ ให้ลูกเห็น

เด็กเล็ก ๆ มักจะมีพฤติกรรมการลอกเลียนแบบคนใกล้ตัว ดังนั้นถ้าพ่อแม่ทำไม่ดีต่อหน้าลูก ก็จะทำให้ลูกเลียนแบบนิสัยไม่ดีของพ่อแม่ไปได้ ดังนั้นไม่ว่าจะเป็นคำพูดหรือการแสดงออกหากไม่อยากให้ลูกทำไม่ดี ก็ไม่ควรทำให้ไม่ว่าจะอยู่ต่อหน้าหรือลับหลังลูก เช่น ห้ามลูกไม่ให้กินขนมกรุบกรอบ แต่คุณก็ชอบซื้อขนมเหล่านั้นมากินเอง หรือการเผลอพูดคำหยาบที่อาจเป็นคำอุทาน เมื่อลูกได้ยินบ่อย ๆ ก็อาจนำคำพูดที่คุณใช้บ่อย ๆ มาพูดได้ เป็นต้น

• เข้มงวดกับลูกเกินพอดี

หากคุณใช้วิธีการเลี้ยงลูกแบบเข้มงวดมากเกินไปก็อาจจะทำให้ลูกกลายเป็นเด็กขี้กลัว ไม่กล้าตัดสินใจอะไรเอง ไม่มีความมั่นใจในตัวเอง เพราะอะไรที่มันมากเกินไปผลลัพธ์ที่ได้มักจะไม่ดีเสมอ ดังนั้นถ้าไม่อยากให้ลูกกลายเป็นเด็กมีปัญหา ลองปล่อยให้ลูกได้มีความคิดในการตัดสินใจและได้ทำอะไรด้วยตัวเองดูบ้าง

• ลงโทษลูกหนักเกินไป

เชื่อว่าพ่อแม่ทุกคนอยากให้ลูกเติบโตมาเป็นคนที่ดีของสังคม เด็ก ๆ ควรได้รับการลงโทษเมื่อทำผิดเป็นเรื่องที่ถูกต้องแล้ว แต่วิธีการลงโทษ ก็ควรเหมาะสมกับความผิดของลูกด้วย เพราะบางครั้งลูกอาจทำผิดด้วยความไม่รู้ จึงไม่จำเป็นต้องลงโทษทุกครั้ง แต่เริ่มต้นลูกด้วยการตักเตือน อธิบายให้ลูกเข้าใจถึงความผิด และถ้าหลังจากนั้นลูกยังดื้อทำผิดซ้ำ ๆ ก็ควรหาวิธีลงโทษลูกด้วยความเหมาะสมกับวัยหรือความผิด โดยหลีกเลี่ยงการใช้ความรุนแรง

บทความที่น่าสนใจ : ตีลูกดีไหม ลงโทษลูกอย่างไร ให้ลูกได้บทเรียน แต่แม่ไม่ปวดใจ

• ตามใจลูกมากเกินไป

ตามใจในที่นี้คือการปล่อยให้ลูกอยากทำอะไรก็ทำ โดยไม่คำนึงถึงความถูกต้อง ทั้ง ๆ ที่รู้ว่าหากปล่อยลูกให้ทำแบบนี้เป็นสิ่งที่ไม่ดี ก็ยังตามใจลูกให้ทำและไม่สอนลูกในสิ่งที่ควรหรือไม่ควรทำ โดยคิดว่าเมื่อโตขึ้นลูกจะเรียนรู้ถูกผิดได้เอง ซึ่งความคิดในการเลี้ยงลูกด้วยวิธีนี้เป็นสิ่งที่จะทำให้ลูกติดนิสัยไปจนโตได้ เพราะเด็กยังไม่รู้จักการแยกแยะด้วยตนเอง ดังนั้นพ่อแม่จึงไม่ควรปล่อยลูกให้หรือตามใจลูกจนเกินพอดี และควรจะเป็นฝ่ายที่สอนลูกก่อนจะสายเกินไป

• เอาใจเกินพอดี

เอาใจเกินพอดีตอบสนองลูกด้วยการให้มากเกินไปทั้งวัตถุและสิ่งของ เพราะหวังจะให้ลูกมีความสุข แต่กลายเป็นว่าสิ่งที่พ่อแม่นั้น กลับส่งเสริมให้ลูกไม่รู้จักพอ ไม่รู้จักความยากลำบาก และการอดทนรอคอย ไม่ยอมรับกับความผิดหวัง ไม่เห็นคุณค่าของสิ่งที่ได้มา กลายเป็นเด็กเอาแต่ใจตัวเอง และสุดท้ายลูกก็จะไม่มองเห็นคุณค่าของคนอื่นด้วย การสปอยล์ลูกแบบนี้จะส่งผลให้ลูกอยู่ยากในสังคมเมื่อเขาเติบโตขึ้น

• ให้ท้ายลูก ให้อภัยลูกแบบผิด ๆ

คุณพ่อคุณแม่ควรเลิกคำพูดติดปากว่า ” เขายังเด็ก ” “อย่าถือสาเด็กเลย ” เพื่อปกป้องเวลาลูกทำผิดโดยไม่สนใจเหตุผล ควรสอนให้ลูกทราบถึงเหตุผลและยอมรับความจริง หากทำผิดต้องขอโทษและไม่ทำผิดซ้ำอีก เพราะยิ่งถ้าสอนลูกตั้งแต่ยังเล็กจะง่ายกว่าสอนตอนเด็กโตแล้ว นอกจากนี้คุณพ่อคุณแม่ควรพูดและปฏิบัติกับลูกในมาตรการที่ตรงกัน เพื่อไม่ให้เด็กเกิดความสับสน

บทความที่น่าสนใจ : 5 เรื่องที่พ่อแม่มือใหม่ทำพลาด แบบไม่น่าให้อภัย พ่อแม่มือใหม่ก็พลาดกันได้

อาการของเด็กเมื่อถูกสปอยล์มากเกินไป

• อารมณ์ร้อนเกรี้ยวกราดบ่อยครั้ง ลูกมักแสดงอาการฉุนเฉียว กรีดร้อง โมโหร้ายอยู่บ่อยครั้ง
• กระทืบเท้า ปิดประตูเสียงดัง ลูกมีอารมณ์โมโหร้ายอยู่บ่อยครั้ง ระบายอารมณ์ผ่านทางการทำลายข้าวของต่าง ๆ
• ต้องมีข้อแลกเปลี่ยนเสมอ เมื่อคุณพ่อคุณแม่ต้องการให้ลูกทำอะไร มักสร้างเงื่อนไขเพื่อเป็นแรงจูงใจให้ลูกปฏิบัติตาม แต่หากทำบ่อยครั้งอาจไม่เป็นผลดีต่อเด็กค่ะ เพราะต้องสอนให้ลูกรู้จักหน้าที่ มีระเบียบวินัยและสิ่งที่ต้องทำ
• หวงของ ควรสอนให้รู้จักแบ่งปันสิ่งต่าง ๆ จะช่วยพัฒนาทักษะทางด้านอารมณ์และจิตใจ เอาแต่ใจจะค่อย ๆ ดีขึ้นตามลำดับ

คำแนะนำ ที่ช่วยให้เลี้ยงดูเด็กแบบไม่ สปอยล์ลูก

กำหนดขอบเขตที่เหมาะสมกับวัยของลูกเพื่อให้เด็ก ๆ ใช้ชีวิตได้อย่างเต็มที่ โดยคุณพ่อคุณแม่สามารถเริ่มได้ตั้งแต่ในช่วงวัยเตาะแตะ

• กำหนดขอบเขตด้านความปลอดภัยภายนอก ตัวอย่างเช่น: “อย่าแตะต้องเตาร้อน” และ “อย่าวิ่งเข้าไปในถนน” ถ่ายทอดสิ่งที่เป็นที่ควรทำและไม่ควรทำ พูดคุยถึงเหตุผล บอกถึงปัญหาที่จะตามมาหากทำสิ่งนั้น และ
  เสริมสร้างพฤติกรรมทางสังคมเชิงบวกในลักษณะเดียวกัน สั่งสอนลูกถึงสิ่งที่ควรปฏิบัติ เช่น กล่าวขอโทษและขอบคุณ หรือเล่นอย่างอ่อนโยนกับเพื่อน ควรหมั่นเสริมสร้างพฤติกรรมเชิงบวกให้ลูก มากกว่าพฤติกรรมเชิงลบ
• พูดคุยกับลูกอย่างเปิดเผย และมีเหตุมีผล เกี่ยวกับพฤติกรรมเมื่อพวกเขาโตขึ้น “เด็กในวัยเรียนและวัยรุ่นสามารถเข้าใจคำพูดได้ดีกว่าเด็กเล็ก ดังนั้นให้พยายามคิดพูดคุยปัญหาร่วมกัน เช่น เมื่อลูกทำผิดให้คุณพ่อคุณแม่ถามลูกว่า “ทำไมลูกถึงทำเช่นนี้” เด็กอาจไม่สามารถบอกคุณได้ แต่ถ้าพูดว่า “พ่อ/แม่สงสัยว่าทำไมสิ่งนี้ถึงเกิดขึ้นอีก” คำถามปลายเปิดอาจทำให้ลูกรู้สึกสะดวกใจและเล่าให้ฟังอย่างไม่เกร็งได้ คำตอบของลูกในบางครั้งอาจทำให้คุณพ่อคุณแม่แปลกใจก็เป็นได้
• อยู่ในความสงบ ระงับสติอารมณ์ เมื่ออารมณ์เสีย แม้แต่ผู้ใหญ่เองก็อาจแสดงพฤติกรรมที่ไม่ดีออกมา จะทำให้คุณพ่อคุณแม่รู้สึกแย่และควบคุมตัวเองไม่ได้ (เหมือนเด็กนิสัยเสีย) และการแสดงพฤติกรรมไม่ดีเหล่านี้ ไม่ได้สอนให้เด็กมีพฤติกรรมดีขึ้น แถมอาจทำให้เกิดพฤติกรรมเลียนแบบอีกด้วย
• คงเส้นคงวา เป็นตัวอย่างที่ดีให้ลูกอย่างสม่ำเสมอ
• มีกฎระเบียบร่วมกันที่ดี เพื่อให้อยู่ร่วมกันอย่างสงบสุขครอบครัวคือจุดเริ่มต้นของสังคม จึงควรมีกฎที่อยู่ในข้อตกลงร่วมกัน เพื่อให้ลูกปฏิบัติตาม และแจ้งให้ทราบว่าถ้าลูกไม่ปฏิบัติตามจะมีผลตามมาสำหรับพฤติกรรมบางอย่าง เช่น ถ้าลูกเล่นของเล่นแล้วไม่เก็บ แม่จะเก็บของนี้แล้วไม่ให้เล่นอีกนะ หรือวางของเกะกะอาจทำให้เกิดอุบัติเหตุได้ เป็นต้น
  สิ่งที่ดีที่สุดสำหรับการปลูกฝังนิสัยที่ดีให้ลูก คือการเริ่มต้นแต่เนิ่น ๆ และทำอย่างสม่ำเสมอเพื่อกำหนดขีดจำกัด  ทำความเข้าใจความต้องการด้านพัฒนาการของทารกและเด็กเล็ก อาจจะต้องใช้เวลาแต่จะเกิดผลดีต่อตัวเด็กในระยะยาว

แน่นอนว่าการเลี้ยงลูกด้วยวิธีแบบนี้ย่อมไม่ส่งผลดีทั้งต่อตัวลูกและพ่อแม่ การสปอยลูกมากเกินไปอาจทำให้เด็กโตขึ้นเห็นแต่ประโยชน์ของตนเองและไม่คำนึงถึงความรู้สึกของคนอื่นหรือประโยชน์ของสังคมส่วนรวม ดังนั้น ถ้าพ่อแม่อยากเลี้ยงลูกแบบมีคุณภาพ ลองมองดูว่าตัวเองเข้าข่ายพฤติกรรมเหล่านี้หรือไม่ ควรหยุดสปอย์ลูกแบบไม่มีเหตุผล และหาวิธีเลี้ยงลูกอย่างถูกหลักก่อนที่จะสายเกินแก้ และเพื่อให้ลูกได้เติบโตมาเป็นคนดี มีคนที่รัก อยู่ในสังคมที่เขาจะเติบโตขึ้นมาได้อย่างมีความสุขนะคะ

บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ :

5 สัญญาณที่บ่งบอกว่าลูกคุณเป็นเด็กสปอยล์ และวิธีการแก้ไข

อุ้มลูกทุกครั้งที่ร้อง ถือว่าสปอยล์ลูกหรือเปล่า?

5 สิ่งที่ปู่ย่าตายายเลี้ยงหลาน ได้ดีกว่าพ่อแม่

ที่มาข้อมูล : webmd , raisingchildren.net.au