"ยุคกลาง" คืออะไร ให้เราอธิบายหนึ่งในความยากในวิชาประวัติศาสตร์

“ยุคกลาง” เป็นยุคสมัยที่หลายคนให้ความสนใจ เป็นประวัติศาสตร์สากล ที่เด็กหลายคนอาจต้องพบเจอในหน้าหนังสือในอนาคต และแน่นอนว่าคงไม่ใช่ทุกคนที่จะเข้าใจว่ายุคดังกล่าวนี้สำคัญอย่างไร มีอะไรที่ต้องให้ความสนใจขนาดนั้น ทำไมจึงเป็นยุคที่ขับเคลื่อนการพัฒนาด้านต่าง ๆ ได้ วันนี้เราจะมาสรุปให้พอเห็นภาพกันแบบง่าย ๆ ได้ใจความ

ยุคกลางคืออะไร ?

เป็นคำเรียกยุคสมัยของประวัติศาสตร์ ที่มักใช้ควบคู่เมื่อกล่าวถึงประวัติของยุโรป ซึ่งในเวลานั้นมีความโดดเด่นอยู่หลายอย่าง และเป็นที่น่าสนใจในแง่มุมของวิชาประวัติศาสตร์ สามารถพบได้ทั่วไปในหนังสือเรียน โดยภาพจำของยุคนี้หลายคนอาจใช้คำพูดแทนว่า “ยุคดาบและโล่” แบบที่เห็นกันตามภาพยนตร์นั่นเอง แต่ในความเป็นจริงแล้ว ยุคกลางนี้มีรายละเอียดมากกว่าที่เราคิดพอสมควร ทั้งในแง่ศิลปะ, ความเชื่อ, วัฒนธรรม และเครื่องมือต่าง ๆ เป็นต้น

โดยยุคกลางจะเริ่มนับตั้งแต่การล่มสลายของจักรวรรดิโรมันตะวันตก (ศตวรรษที่ 5 – 15) โดยจะนับยาวต่อเนื่องรวมไปถึงช่วงฟื้นฟูศิลปวิทยา และช่วงของการออกสำรวจ ยุคกลางนี้ถือเป็นยุคสำคัญที่มีการค้นพบ และเปลี่ยนแปลงหลายแง่มุมของมนุษย์ จนเป็นรากฐานในการก่อกำเนิดยุคใหม่ ๆ ตามมาในภายหลัง โดยยุคกลางนี้ สามารถแบ่งออกได้เป็น 3 ช่วง ดังนี้

• ยุคกลางตอนต้น (Early Middle Ages) : เป็นช่วงที่ยังได้รับผลกระทบหลายด้านจากการล่มสลายของโรมันตะวันตก ทำให้ยังคงมีความเกี่ยวเนื่องกับวัฒนธรรมแบบเดิมอยู่พอสมควร ทั้งการลดลงของประชากร หรือการถูกบุกรุกจากอนารยชน นอกจากนี้ในยุคนี้ยังเริ่มมีความเชื่อเกี่ยวกับศาสนามากขึ้น ทั้งในศาสนาคริสต์ และอิสลาม อีกทั้งยังเริ่มมีเมืองน้อยใหญ่ปรากฏเพิ่มขึ้นมาอีกด้วย
• ยุคกลางรุ่งโรจน์ (High Middle Ages) : เริ่มมีการคิดค้นเทคโนโลยีใหม่ ๆ เข้ามาช่วยในการดำเนินชีวิต ทำให้สะดวกมากขึ้น ส่งผลดีต่อการทำเกษตรกรรม และการค้าขาย จนประชากร และพื้นที่เมืองแผ่ขยายออกไปอย่างรวดเร็ว นอกจากนี้ยังมีอัศวิน และระบบที่ดินเจ้าขุนเจ้านายอีกด้วย มีเหตุการณ์สำคัญเกิดขึ้นหลายอย่าง เช่น สงครามครูเสด หรือการก่อตั้งมหาวิทยาลัยทั่วยุโรป เป็นต้น
• ยุคปลายสมัยกลาง (Late Middle Ages) : เป็นยุคที่เกิดหายนะต่าง ๆ มากมาย และเป็นจุดเริ่มต้นของการเปลี่ยนแปลงทั้งการพบเจอกับโรคระบาด, สงคราม และความอดอยากของผู้คน มีการลุกขึ้นสู้จากชาวนาภายใต้การปกครอง และความขัดแย้งในศาสนาคริสต์ เรื่องเหล่านี้นำพายุโรปเข้าสู่ช่วงต้นของยุคสมัยใหม่

วิดีโอจาก : SPANISTORY

5 เหตุการณ์สำคัญในยุคกลางที่ควรรู้

เหตุการณ์ที่เกิดขึ้น และมีความสำคัญอย่างมากใน ยุคกลาง ถือเป็นเหตุการณ์ที่เป็นจุดเริ่มต้นของการเปลี่ยนแปลง หรือเป็นประสบการณ์ที่สำคัญของมนุษยชาติจนเกิดการเรียนรู้ความถูก หรือผิดแทบทั้งนั้น ไม่ว่าจะเป็นระบบการปกครองแบบฟิวดัล, สงครามครูเสด, สงครามร้อยปี, กำเนิดมหาวิทยาลัย และจุดเริ่มต้นการฟื้นฟูศิลปวิทยาการ โดยมีรายละเอียดโดยสรุปดังนี้

บทความที่เกี่ยวข้อง : 8 ที่เที่ยวตามรอยประวัติศาสตร์โลก มีที่ไหนน่าไปเยือนบ้าง

ระบบการปกครองแบบฟิวดัล

เรียกอีกอย่างว่า “ระบบศักดินาสวามิภักดิ์” โดยมีเจ้าศักดินา (ลอร์ด) ซึ่งเป็นเจ้าของที่ดิน และมีข้า (คนธรรมดาไร้อำนาจ) ซึ่งจะอยู่ภายใต้อำนาจของลอร์ดทั้งสิ้น ระบบนี้มีที่ดินเป็นพันธสัญญาระหว่างเจ้านายกับข้ารับใช้ โดยผู้ที่มีฐานะต่ำนั้นจะมีหน้าที่ช่วยเหลือลอร์ดในเรื่องต่าง ๆ และยังต้องจ่ายภาษี และมีหน้าที่เป็นทหารอีกด้วย นอกจากนี้รอบ ๆ การปกครองยังมีตลาด หรือสถานที่ทางศาสนา ถือเป็นระบบที่เอื้อต่อผู้มีอำนาจอย่างมาก อย่างไรก็ตาม ระบอบฟิวดัลเริ่มเสื่อมลงในช่วงสงครามคูเสด และหายไปในที่สุด เมื่อเริ่มเข้าสู่ยุคใหม่แห่งการเปลี่ยนแปลง

สงครามครูเสด

เป็นสงครามศาสนาที่เกิดขึ้นระหว่างคริสตจักรละติน และชาวมุสลิม สงครามเกิดขึ้นในดินแดนศักดิ์สิทธิ์ โดยมีจุดมุ่งหมายในการปลดปล่อยเยรูซาเล็มจากชาวมุสลิม เนื่องจากชาวเซลเติร์กที่มีอำนาจทำการขัดขวางไม่ให้ชาวคริสต์เข้าพื้นที่ดังกล่าว สงครามครูเสดเกิดขึ้นหลายครั้ง แต่คนมักจดจำในช่วงศตวรรษที่ 11 – 13 ที่เกิดการสู้รบครั้งใหญ่มากถึง 9 นอกจากนี้ยังมีสงครามย่อยเกิดขึ้นร่วมอีกหลังจากนั้นหลายต่อหลายครั้งอีกด้วย ต่อเนื่องมาจนถึงยุคปฏิรูปศาสนา

สงครามร้อยปี

เกิดขึ้นระหว่างอังกฤษและฝรั่งเศส โดยกินระยะเวลายาวนานถึง 100 ปี และเป็นการเปลี่ยนแปลงรูปแบบการเมืองของสมัยกลางอีกด้วย โดยเกิดขึ้นจากหลายสาเหตุทั้งปัญหาการแย่งชิงที่ดิน การล่าอาณานิคม และความขัดแย้งทางด้านเศรษฐกิจ โดยมากแล้วจะเป็นปัญหาการปกครองพื้นที่ของอังกฤษในดินแดนของฝรั่งเศส สงครามเกิดขึ้นหลายครั้งต่างฝ่ายต่างได้รับชัยชนะ และความพ่ายแพ้ไม่ต่างกันมากนัก แต่ถือว่าอังกฤษได้เปรียบกว่าพอสมควร จนกระทั่งวีรสตรี “โจนออฟอาร์ค (Joan of Arc)” เป็นผู้นำสงครามของฝรั่งเศสจนกลับมาได้เปรียบ ท้ายที่สุดฝรั่งเศสก็สามารถยึดพื้นที่คืนได้เป็นจำนวนมากก่อนสงครามจบลง

กำเนิดมหาวิทยาลัย

หนึ่งในมรดกสำคัญที่ตกทอดมาจนถึงปัจจุบัน นั่นคือการเติบโตของมหาวิทยาลัยในยุคกลางที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง จนแพร่หลายออกไปทั่วยุโรป ซึ่งเป็นการต่อยอดมาจากยุคก่อน โดยในยุคกลางนั้นสถานที่แห่งนี้เป็นการรวมตัวกันของเหล่าอาจารย์ และนักศึกษาเป็นจำนวนมาก คล้ายกับสมาคมอาชีพอื่น ๆ ในยุคนั้น โดยสมาคมนี้เรียกตนเองว่า “University”

จุดเริ่มต้นการฟื้นฟูศิลปวิทยาการ

เป็นการฟื้นฟูศิลปวิทยาการของกรีก และโรมัน ซึ่งเป็นผลกระทบจากสงครามคูเสด ถึงแม้จะดูเหมือนเป็นการฟื้นฟูจากยุคเก่า แต่การฟื้นฟูนี้คือ การนำของเก่ามาปรับใช้กับของใหม่ เพื่อค้นหาสิ่งที่ดีกว่าเดิมนั่นเอง เป็นผลให้มนุษย์เริ่มเข้าใจในความสามารถของตนเอง ว่าสามารถคิดค้นสิ่งใหม่ ๆ ได้ตลอดเวลา เป็นจุดกำเนิดของการค้นพบสิ่งต่าง ๆ ในยุคใหม่ โดยมีศูนย์รวมที่โดดเด่นจากนครรัฐในอิตาลี

มาจนถึงตรงนี้หลายคนคงเข้าใจแล้วว่า การพัฒนาในหลาย ๆ ด้านนั้นล้วนแล้วแต่มีจุดกำเนิดจากการเปลี่ยนแปลงในยุคกลางเกือบทั้งสิ้น ซึ่งมีทั้งเหตุการณ์เชิงลบที่สอนให้มนุษย์เข้าใจถึงสิ่งที่ไม่ควรทำ และทำให้หาทางออกอย่างดีที่สุดได้ หรือการค้นคว้าสิ่งต่าง ๆ ที่เป็นจุดกำเนิดของการพัฒนาต่อยุคสมัยต่อ ๆ มานั่นเอง

บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ

รอบรู้ทุกเรื่องของยอดคนสมองอัจฉริยะ “อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์”

เปิดประวัติ 4 ประเพณีของภาคกลาง ที่หลายคนต้องเอ๊ะมีด้วยเหรอนี่

7 พิพิธภัณฑ์ ระดับโลก ที่ควรไปสักครั้ง หลังหมดโควิด มีที่ไหนบ้าง

ที่มาข้อมูล : 1 slideshare th.wikipedia