ผื่นผ้าอ้อม ถ้าว่ากันตามชื่อ ก็คือผื่นที่เกิดขึ้นบนผิวหนังบริเวณที่สัมผัสกับผ้าอ้อม โดยเฉพาะตรงบริเวณซอกเนื้อ ข้อพับ ขาหนีบ ดังนั้นไม่ว่าจะเป็นการใช้ผ้าอ้อมสำเร็จรูปหรือผ้าอ้อมที่คุณแม่เลือกใช้แบบผ้าบาง ๆ ก็ตาม เจ้าตัวน้อยก็มีโอกาสเป็นได้ ถ้าเป็นแล้วจะมี วิธีรักษาผื่นผ้าอ้อม ยังไงให้หาย
ผื่นผ้าอ้อม เกิดขึ้นได้ยังไง?
ในทารกตั้งแต่วัย 3 เดือนขึ้นจนถึงวัยที่เลิกใส่ผ้าอ้อมนั้น อาจเกิดผื่นผ้าอ้อมขึ้นเป็นเรื่องปกติ เพราะผิวหนังของทารกนั้นบอบบางตั้งแต่แรกเกิด โดยเฉพาะเซลล์ผิวหนังแท้และหนังกำพร้าของทารกแรกเกิดที่ยังไม่ยืดหยุ่น แข็งแรง เซลล์ผิวหนังแยกตัวได้ง่าย การทำงานของต่อมเหงื่อกับต่อมไขมัน ยังทำงานได้ไม่ดีเท่าผู้ใหญ่ หากผิวหนังถูกสัมผัสจากสิ่งต่าง ๆ ภายนอกก็จะทำให้เกิดผดผื่นต่าง ๆ ขึ้นได้ง่าย
บทความที่เกี่ยวข้อง : วิธีเลือก ผ้าอ้อมสำเร็จรูป ให้ปลอดภัย ลูกใส่สบาย ไม่งอแง คุณแม่เบาใจ
สำหรับผื่นผ้าอ้อมเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ เช่น การที่ผิวบอบบางของลูกน้อยสัมผัสกับสารเคมีหรือน้ำหอมในผ้าอ้อมสำเร็จรูป การใช้ผลิตภัณฑ์ซักผ้าเด็ก น้ำยาปรับผ้านุ่ม แป้งฝุ่น สบู่อาบน้ำ ที่ก่อให้เกิดการระคายเคืองต่อผิวตัวน้อยจนเกิดผื่นได้
แต่สาเหตุหลักที่พบบ่อยสุดคือ เกิดขึ้นจากผลของการปล่อยให้ลูกน้อย แช่อยู่ในผ้าอ้อมที่เปื้อนปัสสาวะหรืออุจจาระเป็นเวลานานเกินไป ทำให้มีความเปียกชื้น อับ อบ เหงื่อที่ผิวหนังของลูก ปัสสาวะหรืออุจจาระที่ติดอยู่ที่ผ้าอ้อมเป็นเวลานาน จึงทำให้ผิวหนังที่บอบบางของทารกและเด็กเล็กเปียกชื้นจนเกิดการระคายเคือง เกิดเป็นผื่นแดง ๆ และแฉะ
ซึ่งต่อมาอาจจะมีอาการแดงลามเป็นมากขึ้นจนผิวหนังอักเสบ ทารกบางรายอาจมีอาการรุนแรงมากจนผิวหนังเปื่อยเป็นแผลมีน้ำเหลือง ถ้ามีการติดเชื้อแบคทีเรียก็จะทำให้ผิวอักเสบเป็นหนอง ถ้ามีการเชื้อราก็จะทำให้ผิวหนังเกิดผื่นแดงหรือเป็นปื้นแดง โดยจะมีสีแดงชมพูและเห็นขอบผื่นชัดเจน เป็นผื่นเล็ก ๆ ที่กระจายออกไปลามเป็นวง ๆ จนรวมกันเป็นผื่นที่ใหญ่ขึ้น
ทำไมจึงเกิดผื่นผ้าอ้อม?
สาเหตุของผื่นผ้าอ้อมที่เกิดจากสารสัมผัสมาจากหลายปัจจัยร่วมกัน เนื่องจากทารกมีผิวบอบบาง บางครั้งแค่เพียงผิวหนังเกิดการเสียดสีกับผ้าอ้อม เพราะใส่ผ้าอ้อมแน่นเกินไป ก็ทำให้เกิดการระคายเคืองและเกิดผื่นคันได้เช่นเดียวกัน หรือในบางครั้ง เมื่อลูกมีผื่นแดงขึ้น ก็เป็นไปได้ว่าสาเหตุของการระคายเคืองอาจมาจากสารสัมผัส จำพวก สบู่เหลว แป้ง หรือ ทิชชู่เปียก ที่ใช้อยู่ คุณพ่อคุณแม่จึงควรสังเกตอาการของลูก ทุกครั้งที่มีการเปลี่ยนแปลงผลิตภัณฑ์หรือลองใช้สินค้าใหม่ ๆ
แต่ปัจจัยสำคัญที่สุดคือ “ความเปียกชื้น” จากการที่ผิวหนังในบริเวณที่ใส่ผ้าอ้อม สัมผัสกับปัสสาวะหรืออุจจาระเป็นเวลานาน หนังกำพร้าจะเปื่อย เมื่อมีการเสียดสีกับผ้าอ้อม ทำให้มีรอยแดงหรือผิวถลอก
นอกจากนี้โดยปกติผิวหนังคนเราจะมีภาวะความเป็นกรด ซึ่งจะช่วยยับยั้งการเจริญเติบโตของแบคทีเรีย แต่เมื่อ “สภาพความเป็นกรดถูกทำให้เป็นด่าง” ด้วยสารแอมโมเนียจากปัสสาวะ จะทำให้ผิวหนังติดเชื้อได้ง่ายขึ้น ยิ่งเมื่อผสมกับอุจจาระของทารกด้วยแล้ว ซึ่งในอุจจาระแค่ 1 มิลลิกรัมก็มีเชื้อโรคนับล้านตัว
วิธีรักษาผื่นผ้าอ้อม รับมือกับผดผื่นแดง ๆ ที่ขึ้นบนก้นลูกยังไงดี
ผื่นผ้าอ้อมมักเกิดบริเวณขาอ่อนด้านในโดยเฉพาะอย่างยิ่งตรงซอกเนื้อ ข้อพับ ขาหนีบ หรืออาจเกิดขึ้นบริเวณ อวัยวะเพศและอาจมีผื่นขึ้นเกือบรอบบริเวณที่สัมผัสกับผ้าอ้อม คุณแม่สามารถดูแลและรักษาผิวอันบอบบางของลูกน้อยจากโรคนี้ได้ด้วยการ
- ลดการใช้ผ้าอ้อมหรือใส่ผ้าอ้อมให้น้อยที่สุดเพื่อให้ผิวหนังลูกได้สัมผัสอากาศมากที่สุด อย่างน้อยก่อนใส่ผ้าอ้อมครั้ง 3-5 นาทีวันละหลาย ๆ ครั้ง เพื่อให้ผิวลูกได้แห้ง ไม่เปียกชื้น ดูแลผิวลูกให้ถูกต้อง จนกระทั่งลูกไม่มีปัญหาผื่นผ้าอ้อม
- เปลี่ยนผ้าอ้อมลูกให้บ่อยครั้ง อย่างน้อยทุก ๆ 1-3 ชั่วโมง หรือคอยสังเกตว่าลูกฉี่หรืออึให้รีบทำการเปลี่ยนผ้าอ้อมทันที อย่าปล่อยทิ้งไว้นาน และทำความสะอาดผิวหนังส่วนที่อยู่ในผ้าอ้อมเบา ๆ ด้วยน้ำเปล่าหรือสบู่สำหรับเด็กอ่อน
- การใช้ผ้าอ้อมสำเร็จรูปแม้จะมีคุณสมบัติช่วยดูดซึมความเปียกชื้นจากผิวหนัง ที่ช่วยให้ผิวแห้งและมีโอกาสเป็นผื่นผ้าอ้อมน้อยลง แต่ก็ควรจะต้องหมั่นเปลี่ยนผ้าอ้อมให้ลูก เพื่อไม่ให้เกิดการหมักหมม หากไม่ดูแลทำความสะอาดผิวลูกอย่างถูกวิธี เจ้าตัวน้อยก็ยังสามารถเป็นผื่นผ้าอ้อมได้
- หลังทำความสะอาดผิวหนังบริเวณผ้าอ้อม ควรเช็ดให้แห้งและปล่อยให้ผิวของลูกสัมผัสอากาศ ก่อนทาครีมป้องกันผื่นผ้าอ้อมหรือทาเพื่อรักษาอาการผื่น หรือวาสลีน เพื่อเคลือบปกป้องผิวไม่ให้เกิดการระคายเคือง
- คุณแม่ส่วนใหญ่ยังคงติดทาแป้งให้ลูกเพื่อความสบายตัว แต่หลายสถาบันแนะตรงกันว่า ไม่ควรใช้แป้งทาบริเวณขาหนีบ ก้น หรืออวัยวะเพศของลูก เพราะแป้งจะจับตัวกับเหงื่อหรือปัสสาวะ กลายเป็นคราบแป้งแฉะ ๆ ทำให้ผิวหนังบริเวณนั้นอับชื้น จนเกิดระคายเคืองและเกิดผื่นผ้าอ้อมขึ้นได้ง่าย
ไม่ต้องกังวล เพราะผื่นผ้าอ้อมรักษาได้
- การรักษาผื่นผ้าอ้อมขึ้นอยู่กับความรุนแรงของโรค ถ้าเป็นผื่นแดงเล็กน้อย ใช้การทำความสะอาด เปลี่ยนผ้าอ้อมบ่อย ๆ และใช้ผลิตภัณฑ์เคลือบผิวอย่างเหมาะสมก็จะดีขึ้น
- ถ้าผื่นดูแดงอักเสบมาก พิจารณายาทาต้านการอักเสบชนิดอ่อน ( low-potency topical steroid ) ทาวันละ 2 เวลา เช้า เย็น
- การรักษาควรทำควบคู่กับการป้องกันการเกิดผื่นผ้าอ้อม เพื่อให้การรักษาได้ผลเร็วและป้องกันการเกิดผื่นใหม่ในภายภาคหน้า
- ถ้ารักษาแล้วไม่ดีขึ้นภายใน 3 วัน ควรต้องระวังการเกิดติดเชื้อแทรกซ้อนทั้ง แบคทีเรีย หรือ เชื้อรา ควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อปรึกษาและรับการรักษาที่เหมาะสมต่อไป
ผื่นจากผ้าอ้อม เป็นขนาดไหนต้องไปหาหมอ
หากทารกที่เป็นผื่นผ้าอ้อม ดูแลและรักษาไม่หาย อาการไม่ดีขึ้นนานเกิน 3 วัน มีอาการรุนแรงมากขึ้น เป็นตุ่มหนอง มีน้ำเหลือง หรือเป็นผื่นเนื่องจากเชื้อรา ควรรีบพาไปพบคุณหมอ เพื่อตรวจรักษาหาสาเหตุของผื่นที่เกิดขึ้น และจะได้รับคำแนะนำวิธีดูแลรักษาที่ถูกต้องป้องกันลูกไม่ให้เกิดผื่นผ้าอ้อมขึ้นอีก
โอกาสที่เกิดผื่นผ้าอ้อมนั้นเป็นไปได้สำหรับเด็กเล็กทุกคน หากมีการใช้ผ้าอ้อมโดยไม่เปลี่ยนเป็นเวลานาน หรือขาดการดูแลผิวหนังบริเวณนั้นอย่างไม่ถูกต้อง ไม่ควรลืมที่จะดูแลลูกน้อยในจุดนี้เพื่อไม่ให้เกิดผื่นผ้าอ้อมขึ้นบนผิวนุ่ม ๆ ของลูกกันนะคะ
บทความอื่น ๆ น่าสนใจ
ผื่นจากผ้าอ้อม ปัญหาโลกแตกที่แม่ส่วนใหญ่ต้องเผชิญ
นมแม่สารพัดประโยชน์ ไม่ได้จบที่แค่ให้ลูกดูดอย่างเดียว
วิธีเลือก ผ้าอ้อมสำเร็จรูป ให้ปลอดภัย ลูกใส่สบาย ไม่งอแง คุณแม่เบาใจ
ที่มา : 1