คุณพ่อคุณแม่ยุคใหม่เชื่อว่า การเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีในปัจจุบัน เข้ามามีบทบาทสำคัญต่อการเรียนรู้ และมีผลต่ออนาคตลูก ดังนั้นเมื่อโลกรอบตัวเปลี่ยนไปไว สมองลูกจึงต้องไวกว่า นี่จึงเป็นเหตุผลที่ว่า ทำไมการรอให้ถึงวัยอนุบาลอาจสายเกินไป เพราะหาก อยากให้ลูกสมองไว คุณแม่ต้องเร่งสร้างภายใน “ขวบปีแรก” ซึ่งเป็นช่วงเวลาสำคัญที่สมองจะมีการพัฒนาอย่างรวดเร็วทั้งในด้านโครงสร้างและการทำงาน
อยากให้ลูกสมองไว ทำไมต้องเร่งสร้างใน “ขวบปีแรก” ?
จากการศึกษาของผู้เชี่ยวชาญด้านสมองทารก พบว่า “ขวบปีแรก” คือ ช่วงเวลาทองของสมองลูก เป็นช่วงเวลาที่สมองเติบโตและพัฒนาสูงสุด รวมทั้งยังเป็นช่วงเวลาที่สมองสามารถเรียนรู้ได้เร็วกว่าช่วงเวลาอื่น ๆ ของชีวิต เนื่องจากทุก ๆ วินาที ภายในสมองของลูกจะเกิดการเชื่อมต่อของเซลล์ประสาทถึง 1,000,000 เซลล์ และในช่วงเวลานี้ สมองจะมีการสร้างปลอกไมอีลิน (Myelin sheath) หุ้มเซลล์สมอง ซึ่งจะช่วยให้เซลล์สมองส่งกระแสสัญญาณประสาทได้อย่างรวดเร็ว และเร็วกว่าการที่ไม่มีปลอกหุ้มอย่างมีนัยะสำคัญ
โดยการสร้างปลอกไมอีลิน เป็นกระบวนการที่สำคัญต่อพัฒนาการทางสติปัญญา จากการศึกษาพบว่า เด็กที่มีความสามารถสูงกว่าค่าเฉลี่ย จะมีความแตกต่างในการพัฒนาไมอีลิน (Myelin) เมื่อเทียบกับเด็กที่มีความสามารถเท่ากับค่าเฉลี่ย และต่ำกว่าค่าเฉลี่ย ซึ่ง ไมอีลิน (Myelin) คือ เยื่อหุ้มเส้นใยประสาทที่ช่วยให้การนำข้อมูลจากเซลล์ประสาทหนึ่งไปยังเซลล์ประสาทอื่น ๆ ทำได้รวดเร็วฉับไวยิ่งขึ้น
จากข้อมูลข้างต้นจึงสรุปได้ว่า การสร้างปลอกไมอีลินเป็นกระบวนการสำคัญในการพัฒนาสมอง ที่ทำให้เกิดการพัฒนาสมองในส่วนที่ทำหน้าที่หลักในการช่วยส่งสัญญาณกระแสประสาท ซึ่งจะเกิดขึ้นอย่างรวดเร็วภายในขวบปีแรก ๆ เท่านั้น
โดยยังมีงานวิจัยสนับสนุนอีกว่า การสร้างปลอกไมอีลินในขวบปีแรก มีความสำคัญต่อการสร้างความได้เปรียบในการพัฒนาสมองด้านต่าง ๆ เช่น พัฒนาการด้านภาษา ความจำ และสติปัญญา
เมื่อเราทราบถึงความสำคัญของกระบวนการสร้างไมอีลินในสมองของลูกรักแล้ว คำถามต่อไปคือ คนเป็นแม่อย่างเรา ๆ จะทำอย่างไรให้ลูกมีไมอีลินสูง และช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการส่งสัญญาณประสาทของสมองได้ไวขึ้น คำตอบอยู่ไม่ไกล เพราะสารอาหารสำคัญของสมองนี้ ธรรมชาติได้ซ่อนเอาไว้ในร่างกายของคุณแม่นั่นเอง
ทำความรู้จัก “สฟิงโกไมอีลิน” หนึ่งในสารอาหารสำคัญใน “นมแม่” ช่วยให้สมองส่งสัญญาณประสาทไวขึ้น 100 เท่า
จากการศึกษาพบว่า การสร้างปลอกไมอีลิน ช่วยให้สมองสามารถส่งกระแสประสาทได้ไวขึ้นถึงกว่า 100 เท่า และส่งผลดีต่อความสามารถในการเรียนรู้ (Cognitive Abilities) ของเด็ก ๆ แต่การที่สมองจะสร้างปลอกไมอีลินได้นั้น ต้องอาศัยสารอาหารสมองที่เป็นไขมันชนิดฟอสโฟไลพิด มีชื่อว่า สฟิงโกไมอีลิน หนึ่งในสารอาหารกว่า 200 ชนิดที่พบมากในนมแม่ และเป็นส่วนประกอบสำคัญในการสร้างปลอกไมอีลินให้หนาขึ้น ทำให้สมองสามารถส่งกระแสประสาทได้รวดเร็วกว่าเซลล์ประสาทที่ไม่มีปลอกไมอีลิน 100 เท่า ซึ่งปริมาณไมอีลินที่พบในขวบปีแรก สามารถชี้ให้เห็นถึงแนวโน้มในอีก 6 ปีของทารกคนนั้นด้วย
นอกจากนี้ การที่ทารกได้รับนมแม่ ซึ่งมี สฟิงโกไมอีลิน รวมทั้งสารอาหารอีกกว่า 200 ชนิด ยังช่วยให้เด็ก ๆ มีพัฒนาการด้านต่าง ๆ ดีกว่า เช่น
- พัฒนาการกล้ามเนื้อ ทั้งกล้ามเนื้อมัดเล็กและมัดใหญ่ ช่วยให้ลูกสามารถชันคอ คว่ำ นั่ง คลาน เกาะยืน ก้าวเดิน และหยิบจับได้แข็งแรงสมวัย
- พัฒนาการภาษา เด็ก ๆ ที่เรียนรู้ไวจะมีพัฒนาการด้านภาษาโดดเด่นมาก แม้จะยังสื่อสารด้วยคำพูดไม่ได้ แต่ก็เข้าใจคำสั่ง หรือใช้ท่าทางสื่อสารเพื่อบอกความต้องการได้อย่างชาญฉลาด
- พัฒนาการด้านอารมณ์และสังคม เด็กทารกชอบจ้องหน้าคุณพ่อคุณแม่ เมื่อจดจำได้แล้วเขาจะมีการยิ้มตอบเมื่อพ่อแม่เข้ามาใกล้ และพอโตขึ้นก็จะแสดงสีหน้าท่าทางเพื่อบอกอารมณ์และความต้องการกับคนรอบตัวได้
จะเห็นได้ว่า สฟิงโกไมอีลิน หนึ่งในสารอาหารในนมแม่ ช่วยเพิ่มปริมาณไมอีลินที่มีบทบาทสำคัญต่อการพัฒนาวงจรประสาทด้านการทำงานขั้นสูง ซึ่งจะพัฒนาอย่างรวดเร็วมาก เมื่อเด็กโตขึ้นทำให้สามารถเรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ ไปได้ตลอดชีวิต แต่การปรับโครงสร้างสมองและวงจรประสาทในวัยผู้ใหญ่จะเกิดได้ยากกว่าช่วงวัยเด็ก ดังนั้น หากต้องการส่งเสริมการสร้างวงจรประสาท ก็ควรเร่งทำตั้งแต่ช่วงแรกของชีวิต โดยเฉพาะในขวบปีแรก
แต่อย่างไรก็ตาม ถึงแม้ว่าลูกรักจะเติบโตพ้นวัยขวบปีแรกไปแล้ว สมองของเด็ก ๆ ก็ยังคงพัฒนาอย่างต่อเนื่อง คุณแม่จึงยังจำเป็นต้องเสริมสารอาหารสมองที่จำเป็นต่อการพัฒนาสมอง ได้แก่ สฟิงโกไมอีลิน ดีเอชเอ ลูทีน ซึ่งพบมากในไข่ นม และชีส ควบคู่ไปกับการกระตุ้นสมองของลูกน้อยต่อไปในทุกช่วงวัย เพื่อให้ลูกรักมีสมองที่มีประสิทธิภาพ พร้อมเปิดรับทุกโอกาสการเรียนรู้ ช่วยให้เด็ก ๆ เรียนรู้ไวได้เต็มศักยภาพ ซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญในการสร้างทักษะอาชีพที่เหมาะกับศตวรรษที่ 21 และช่วยสนับสนุนให้ลูกรักเป็น “ปลาไว กินปลาช้า” หรือเป็นเด็กที่สามารถปรับตัวกับการเปลี่ยนแปลงได้ไว เรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ ได้อย่างรวดเร็วและมีศักยภาพ เพราะการสร้างสมองไวให้ลูก คือ กุญแจสู่ความสำเร็จในอนาคตอย่างที่ไม่เคยมีใครทำได้มาก่อน
สำหรับคุณแม่คนไหนที่ต้องการให้ลูกน้อยเติบโตได้อย่างสมวัยและมีพัฒนาการที่ดีอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะเด็กที่มีอายุ 1 ขวบขึ้นไป คุณแม่สามารถเสริมพัฒนาการทางด้านสมองและร่างกายให้ลูกน้อยได้ง่ายๆ โดยรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ และเสริมด้วยนมสูตร 3 เพื่อพัฒนาการที่ดีของลูกน้อยในช่วงขวบปีแรก
#สมองไวสร้างได้ #สฟิงโกไมอีลิน #สมองไวปิ๊งปิ๊งปิ๊ง #SMomClub
References:
- Susuki, K. et al. Nature Education Nature Education 2010, 3(9):59
- Center on the Developing Child at Harvard University, n.d., Brain Architecture, viewed 13 June 2022, <developingchild.harvard.edu/science/key-concepts/brain-architecture/>.
- Deoni, S. et al. Neuroimage. 2018 September ; 178: 649–659.
- Pujol J, et al. Neurology. 2006 Feb 14;66(3):339-43.
- Nagy Z, et al. Journal of Cognitive Neuroscience (2004) 16 (7): 1227–1233.
- Schmithorst VJ, et al. Human Brain Mapping 26:139 –147(2005)