ลูกชอบดูดนิ้ว ปกติหรือน่ากังวล?
อย่างไรก็ตาม มีเด็กหลายคนติดดูดนิ้วต่อเนื่องจนถึงอายุ 5-6 ขวบ เด็กเหล่านี้ควรได้รับการตรวจรักษาก่อนที่การดูดนิ้วจะนำไปสู่ปัญหาการสบของฟันที่ผิดปกติ (Malocclusion)
ผู้เชี่ยวชาญส่วนมากเห็นด้วยว่าเด็กซึ่งเล็กกว่า 5 ขวบไม่ควรถูกบังคับให้เลิกดูดนิ้ว เด็กส่วนใหญ่จะเลิกติดดูดนิ้วไปเองก่อนจะเข้าเรียนชั้นอนุบาล
ความจริงแล้ว มากกว่าสามในสี่ของเด็กทารกดูดนิ้วตลอดช่วงขวบปีแรกของชีวิต เด็กมักดูดนิ้วเมื่อรู้สึกเบื่อ ง่วงหรือหงุดหงิด นอกจากนี้ยังไม่ใช่เรื่องแปลกที่การดูดนิ้วอาจเกิดควบคู่ไปกับพฤติกรรมอื่น เช่น ใช้นิ้วพันผมเล่น จับหูตัวเองหรือลูบ “ผ้าห่มผืนโปรด”
การติดดูดนิ้วเรื้อรังอาจนำไปสู่ปัญหาการสบฟันหน้าไม่สนิทและฟันหลังสบไขว้ ผลกระทบของการดูดนิ้วขึ้นอยู่กับวัยของเด็ก ระยะเวลา ความถี่และความแรงของการดูดนิ้ว ตามปกติแล้วหากตรวจพบก่อนที่ขากรรไกรบนของเด็กจะเติบโตสมบูรณ์ ปัญหาการสบฟันอันเกิดจากการดูดนิ้วมักหายได้เอง แต่หากเด็กยังติดนิสัยนี้ต่อไปโดยไม่ได้รับการแก้ไข การสบฟันผิดปกติจากการดูดนิ้วอาจจำเป็นต้องได้รับการจัดฟันที่ยุ่งยากซับซ้อนต่อไปในอนาคต
การเลิกนิสัยดูดนิ้วจะเป็นเรื่องง่ายขึ้นหลายเท่าหากเด็กเองพร้อมที่จะเลิก พ่อแม่หลายคนประสบความสำเร็จด้วยการดึงลูกเข้ามามีส่วนร่วมในขั้นตอนทางพฤติกรรมอย่างง่าย ๆ ค่ะ
วิธีการเลิกนิสัยดูดนิ้วของลูก
ขั้นแรก อย่าเอ่ยเรื่องดูดนิ้วเลยเป็นเวลาหนึ่งเดือนเต็ม หากการดูดนิ้วของลูกเป็นเรื่องที่เข้าข่าย “ยิ่งห้ามเหมือนยิ่งยุ” วิธีนี้ก็อาจช่วยบรรเทาความถี่ของการดูดนิ้วลงได้ ขั้นต่อไปคือให้ซื้อกระดานไวท์บอร์ดขนาดใหญ่และสติ๊กเกอร์เพื่อทำ “ชาร์ตความคืบหน้า” คุณพ่อคุณแม่ควรให้รางวัลลูกทุกปลายสัปดาห์ที่ลูกไม่อมนิ้วเลยและให้รางวัลใหญ่ถ้าลูกไม่อมนิ้วตลอดทั้งเดือน สิ่งสำคัญคือลูกต้องมีส่วนรวมอย่างแข็งขันในแผนการนี้ เช่น ตกลงร่วมกับลูกว่าจะอนุญาตให้ลืมตัวอมนิ้วได้กี่ครั้งในหนึ่งสัปดาห์และให้ลูกเป็นคนเลือกสติ๊กเกอร์แปะบนชาร์ต
อีกวิธีที่น่าจะได้ผลคือใช้ของเหลวรสขมแต้มบนเล็บของลูก (อย่าแต้มโดยตรงบนนิ้วมือ) โดยเฉพาะในตอนกลางคืนเพื่อเตือนใจไม่ให้ลูกอมนิ้ว ผลิตภัณฑ์ประเภทนี้มีจำหน่ายตามร้านขายยาทั่วไป แต่ของใกล้มือในครัวเรือนก็นำมาใช้ได้ผลเช่นกัน ลองตำบอระเพ็ดหรือมะระให้แหลกและนำน้ำที่ได้มาแต้มบนปลายเล็บลูกเป็นเวลาสองสัปดาห์ ลูกจะเกลียดรสขมจนไม่อยากดูดนิ้ว นอกจากนี้ยังสามารถให้ลูกใส่ถุงมือหรือสนับนิ้วมือช่วยตอนกลางคืนด้วย ขั้นตอนทั้งหมดนี้ใช้เวลาทั้งสิ้นอย่างน้อยหกสัปดาห์กว่าลูกจะเลิกดูดนิ้วได้โดยเด็ดขาด
สิ่งสำคัญที่สุดระหว่างที่ลูกกำลังพยายามเลิกดูดนิ้วคือคุณควรหมั่นชมเชยและให้กำลังใจลูก คุณอาจให้รางวัลลูกด้วยการกอด พาลูกไปเที่ยวข้างนอกหรือเล่นเกมใหม่ๆ ด้วยกัน แต่ก็ควรหลีกเลี่ยงสถานการณ์ที่ชวนให้ลูกดูดนิ้วเช่นขณะดูโทรทัศน์หรือนั่งอยู่บนรถด้วย
หากแผนการนี้ใช้ไม่ได้ผลก็อย่าเพิ่งท้อแท้นะคะ การจะเลิกนิสัยที่ติดมานานเป็นเรื่องยากและเด็กบางคนอาจต้องการความช่วยเหลือมากเป็นพิเศษ ลองคุยกับทันตแพทย์เด็กดู คุณหมออาจแนะนำให้ใช้อุปกรณ์จัดฟันเช่น “ลวดจัดฟัน” หรือ “เครื่องมือแก้นิสัยลิ้นดุนฟัน” ซึ่งมีให้เลือกทั้งแบบติดแน่นและแบบถอดได้ค่ะ