พญ.หทัยทิพย์ ชัยประภา
น้ำนมแม่เป็นอาหารที่วิเศษที่สุดสำหรับลูก หลังจากคลอดลูกในช่วง 1-5 วันแรก น้ำนมจะออกมามีสีใสหรือเหลือง เรียกว่า น้ำนมเหลือง (Colostrum) หรือหัวน้ำนม ซึ่งจะมีปริมาณโปรตีน เกลือแร่ และมีภูมิต้านทานสูง ช่วยสร้างภูมิต้านทานโรคให้กับลูกตั้งแต่แรกเกิดได้เป็นอย่างดี การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ทำให้ร่างกายลูกได้รับสารอาหารที่ดีมีประโยชน์โดยตรง และคุณแม่ที่ให้นมลูกก็ยังได้รับประโยชน์จากการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ด้วย นั่นคือเมื่อขณะที่ลูกดูดนมจากเต้า ร่างกายของแม่จะมีการสร้างฮอร์โมนออกซิโตซิน (Oxytocin) ขึ้นมาเพื่อช่วยขับน้ำนม ซึ่งในขณะเดียวกันฮอร์โมนออกซิโตซินยังไปกระตุ้นการบีบรัดตัวของมดลูกทำให้มดลูกเข้าอู่เร็วอีกด้วย
การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ถึงแม้ว่าจะเป็นที่ปรารถนาของแม่มือใหม่ทุกคน ที่หวังว่าเมื่อคลอดลูกแล้วจะมีน้ำนมที่มากพอสำหรับใช้เลี้ยงลูก เพราะแต่ละคนก็ใช่ว่าจะมีปริมาณน้ำนมที่เพียงพอสำหรับให้ลูกกินเหมือนกับแม่ลูกอ่อนคนอื่นๆ ในคุณแม่ที่เพิ่งคลอดลูกในวันแรกแนะนำว่าให้กระตุ้นเต้านมด้วยการให้ลูกดูดนมจากเต้าทันที เพราะจะทำให้ต่อมน้ำนมถูกกระตุ้นให้ผลิตน้ำนมออกมาทันที ช่วงแรกน้ำนมแม่อาจออกมาน้อยก็ไม่ต้องกังวลใจ เนื่องจากถ้าให้ลูกเข้าเต้าดูดนมแม่ทุก 2ชั่วโมง เต้านมแม่ก็จะมีการผลิตน้ำนมอยู่ตลอดเวลา
และหลังจากกลับมาพักฟื้นต่อที่บ้านให้คุณแม่ดูแลเรื่องอาหาร คือให้รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ครบ 5 หมู่ และทานเพิ่มเติมคือในกลุ่มของโปรตีนจากเนื้อปลา เนื้อไก่ ไข่ ดื่มน้ำให้มากกว่าปกติ 2-3 เท่าเพราะถ้าดื่มน้ำน้อยก็ส่งผลให้มีน้ำนมน้อยได้เช่นกัน ที่สำคัญให้ปรุงอาหารด้วยพืช ผัก ผลไม้ ที่มีคุณสมบัติเป็นอาหารสมุนไพร ที่จะช่วยในเรื่องเปิดท่อน้ำนม ช่วยให้น้ำนมแม่มีคุณภาพดี เช่น ขิง ใบกะเพรา ลูกซัด หัวปลี ฟักทอง ส้มโอ แก้วมังกร เป็นต้น ซึ่งอาหารสมุนไพรเหล่านี้นอกจากจะดีกับสุขภาพร่างกายของคุณแม่แล้ว ก็ยังช่วยในเรื่องการบำรุงน้ำนมแม่ให้มีปริมาณมากขึ้นด้วย
สำหรับคุณแม่ที่เพิ่งคลอดลูก และมีปัญหาเกี่ยวกับการเลี้ยงลูกด้วยน้ำนมแม่ ไม่ว่าจะเป็นปัญหาน้ำนมไม่มา น้ำนมมาน้อยมีปริมาณไม่เพียงพอ หรือข้อสงสัยเกี่ยวกับอาหารบำรุงน้ำนมแม่ ว่าต้องทานอะไรถึงจะทำให้มีน้ำนมปริมาณเพียงพอ รวมทั้งปัญหาเกี่ยวกับหัวนมอักเสบ ท่อน้ำนมตัน ฯลฯ เพื่อเป็นการคลายความกังวลให้กับคุณแม่มือใหม่ที่มีลูกอ่อน และเลี้ยงลูกด้วยน้ำนมแม่ สามารถที่จะส่งคำถามมาเพื่อปรึกษากับแพทย์หญิงหทัยทิพย์ ชัยประภา กุมารแพทย์ผู้เชี่ยวชาญชั้นนำของเมืองไทย ประจำโรงพยาบาลสมิติเวช ศรีนครินทร์ ซึ่งคุณหมอจะเป็นผู้ที่มาตอบข้อสงสัยให้กับคุณแม่ค่ะ เพียงกรอกรายละเอียดรวมทั้งคำถามที่แบบฟอร์มด้านล่างนี้