แค่รู้ทัน...ก็เปลี่ยนอนาคตลูกน้อยได้ ด้วยโภชนาการช่วงแรกของชีวิต

“โภชนาการช่วงแรกของชีวิต” คือการกินอย่างมีคุณภาพ

คุณแม่หลายคนอาจจะยังสงสัยว่าทำไม “โภชนาการช่วงแรกของชีวิต” จึงเป็นเรื่องสำคัญ เราอยากบอกว่าเพราะตอนนี้เราอยู่ในภาวะที่เด็กๆ มีปัญหาโภชนาการนั่นเองค่ะ คุณแม่ทราบไหมคะว่ามีเด็กๆ ในประเทศไทยส่วนหนึ่งตกอยู่ในภาวะ “ขาดสารอาหาร” ปัจจุบันมีเด็กไทยส่วนใหญ่เป็นเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปีมากถึง 16 % เป็นโรคขาดสารอาหาร อัตรานี้พบมากที่สุดในภาคอีสาน (18.9%) รองลงมาคือ ภาคใต้ (16.7%)

ในขณะเดียวกันเด็กไทยส่วนหนึ่งก็ประสบภาวะ “ภาวะน้ำหนักเกิน” จากข้อมูลของกรมอนามัยในปี 2558 พบว่าเด็กก่อนวัยเรียนในนประเทศไทยจะกลายเป็นเด็กอ้วนในสัดส่วนสูงถึง 1 ใน 5 คือ เด็ก 5 คนจะมีเด็กอ้วน 1 คน และมีรายงานว่าเฉพาะช่วงระยะเวลา 5 ปีที่ผ่านมา จำนวนเด็กก่อนวัยเรียนอ้วนเพิ่มขึ้นถึง 36% ทั้งสองภาวะต่างเกิดจากการไม่เห็นความสำคัญของ “โภชนาการช่วงแรกของชีวิต” ทั้งๆ ที่เป็นเรื่องของ “การกิน” กิจกรรมที่ใกล้ตัวเรามากที่สุด

โภชนาการดี จุดเริ่มต้นชีวิตคุณภาพ

อย่างที่กล่าวไปแล้วว่าเราทำกิจกรรม "การกิน" อยู่ทุกๆ วัน ทำไมเราถึงไม่หันมาให้ความสำคัญกับสิ่งนี้บ้าง ยิ่งสำหรับว่าที่คุณพ่อ ว่าที่คุณแม่ ที่กำลังร่วมกันสร้างชีวิตใหม่ “โภชนาการ” คือสิ่งสำคัญไม่แพ้ปัจจัยอื่นๆ “โภชนาการช่วงแรกของชีวิต” จึงไม่ได้เริ่มที่เมื่อชีวิตถือกำเนิดเท่านั้น แต่ยังหมายถึงก่อนการเกิดของลูกน้อยอีกด้วย ซึ่งไม่ใช่แค่ฝ่ายหญิงเท่านั้นที่สำคัญอย่างที่เรามักเข้าใจกัน แต่ฝ่ายชายก็สำคัญไม่น้อยไปกว่ากัน เพราะลูกคือส่วนหนึ่งของทั้งพ่อและแม่ การเตรียมร่างกายของคุณทั้งคู่ให้พร้อมด้วยโภชนาการที่มีประโยชน์ก่อนมีลูกจึงสำคัญไม่แพ้ช่วงอื่นๆ

โภชนาการช่วงตั้งครรภ์ คุณคือคนกำหนดอนาคตลูก

เมื่อตั้งครรภ์โภชนาการนั้นยิ่งสำคัญ เพราะเป็นช่วงที่ลูกน้อยในครรภ์สร้างส่วนต่างๆของร่างกาย ซึ่งแน่นอนว่าทุกส่วนของลูก สร้างมาจากสิ่งที่แม่กิน “โภชนาการ” ช่วงนี้จึงไม่ใช่เพื่อคุณแม่คนเดียว แต่ยังส่งผลถึงเจ้าตัวเล็กอีกด้วย  คุณแม่จึงต้องคิดเสมอ เมื่อจะกินอะไร เพราะลูกก็จะได้อย่างนั้นด้วยเช่นกัน นี่คือ “โภชนาการช่วงแรกของชีวิต” ไม่ใช่แต่การเลือกกินในสิ่งที่เหมาะสมเท่านั้น แต่บางอย่างจึงต้องลด ละ เลี่ยง ด้วย เช่น เครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน เครื่องดืมแอลกอฮอล์ อาหารหมักดอง อาหารรสจัด และอาหารไขมันสูงรวมถึงของหวานน้ำตาลสูงทั้งหลาย

นอกจากสิ่งที่ต้องเลี่ยงแล้ว สิ่งที่ต้องบำรุงก็สำคัญไม่แพ้กัน แน่นอนคุณแม่ตั้งครรภ์รู้ดีว่าตัวเองต้อง “กิน” มากขึ้น เพื่อให้ลูกในท้องได้ใช้สารอาหารในการเจริญเติบโต แต่ลองกลับมาคิดสักนิดค่ะว่า การกินของคุณนั้น ถูกต้องตามโภชนาการหรือไม่? จึงไม่ใช่แค่กินมากขึ้นในแง่ปริมาณเท่านั้น แต่ต้องมากขึ้นในเชิงคุณภาพด้วย แน่นอนว่าการกินให้มีคุณภาพนั้นไม่ใช่เรื่องยาก เพียงแค่กินอาหารให้ได้ครบ 5 หมู่ในมื้อหลัก และเสริมด้วยอาหารว่างที่มีประโยชน์ออีก 2 มื้อต่อวัน รวมถึงกินวิตามินเสริมสำหรับแม่ตั้งครรภ์ให้ครบถ้วน

แต่ช่วงตั้งครรภ์ไม่ใช่ภาวะปกติ เพราะเมื่อถึงช่วงตั้งครรภ์ไตรมาสแรกจริงๆ คุณแม่หลายคนกลับต้องอยู่ในภาวะแพ้ท้องที่แม้แต่กลื่นน้ำลายยังคลื่นไส้ การจะกินให้ได้ครบทั้ง 3 มื้อเลยไม่ใช่เรื่องง่ายอีกต่อไป แต่ไม่ต้องกังวลใจไปค่ะ เพราะร่างกายจะดึงเอาสารอาหารที่คุณแม่มีสะสมไว้ในร่างกายไปแบ่งให้เจ้าตัวเล็กได้ใช้ในการเจริญเติบโต นี่จึงเป็นเหตุผลที่สำคัญว่าทำไมการเตรียมโภชนาการในช่วงก่อนตั้งครรภ์นั้จึงสำคัญมาก

โภชนาการช่วงให้นม สารอาหารจากแม่สู่ลูก

สำหรับเด็กแรกเกิดจนถึง 6 เดือนนั้นไม่มีอะไรสำคัญไปกว่าการได้นอนหลับ ขับถ่าย และกิน “นมแม่” จึงเป็นอาหารหลักที่สำคัญกับลูกน้อย เรียกได้ว่าเป็นสิ่งเดียวที่ลูกกินในช่วงนี้ ในนมแม่นั้นมีสารอาหารครบถ้วนตามธรรมชาติ เพียงพอต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการของลูก แต่นมแม่นั้นก็มาจากร่างกายของคุณแม่ การที่นมจะมีคุณภาพก็ต้องอยู่ที่การกินตามโภชนาการที่ถูกต้องของคุณแม่นั่นเอง เรื่องของ “โภชนาการช่วงแรกของชีวิต” การที่ “แม่กินอะไร ลูกได้อย่างนั้น” จึงไม่ได้จบลงแค่ช่วงตั้งครรภ์แต่ยังส่งผลมาถึงช่วงให้นมอีกด้วย

5 ปีแรกของชีวิต กับพัฒนาการรอบด้าน

หลัง 6 เดือนแล้ว เจ้าตัวเล็กจำเป็นที่จะต้องได้รับอาหารเสริมเพิ่มเติมจากนมแม่ ที่เริ่มจากอาหารเหลว “โภชนาการช่วงแรกของชีวิต” จึงเริ่มอีกครั้งด้วยอาหารที่หลากหลายมากกว่าเก่า จากอาหารเหลวคาร์โบไอเดรต เช่น ข้าวบด มาสู่อาหารที่เริ่มมีกากใยและวิตามินอย่างผักและผลไม้บด ค่อยๆ ให้เจ้าตัวเล็กได้เรียนรู้รสชาติของอาหารและเติบโตไปพร้อมกัน ช่วงนี้ลูกน้อยจะมีพัฒนาการรอบด้านที่เกิดขึ้นไวมาก อาหารที่ลูกกินจึงมีส่วนอย่างมากในพัฒนาการด้านต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นด้านสมอง การเรียนรู้ และการจดจำ พัฒนาการด้านร่างกาย พัฒนาการของกล้ามเนื้อมัดใหญ่และมัดเล็ก ที่ต่างได้รับกระตุ้นและพัฒนาจากสารอาหารที่ลูกได้รับจากอาหารที่กินในแต่ละมื้อ ช่วง 5 ปีแรกจึงเป็นช่วงสำคัญที่จะสร้าง“โภชนาการช่วงแรกของชีวิต” เช่นเดียวกัน

โภชนาการช่วงแรกของชีวิต จึงไม่ใช่เรื่องยากที่จะเข้าใจ และปฎิบัติ คุณแม่สามารถเรียนรู้การเสริมโภชนาการด้านต่างๆ รวมถึงเคล็ดลับในแต่ละช่วง ไม่ว่าจะเป็นช่วงก่อนตั้งครรภ์ ช่วงตั้งครรภ์ หลังคลอด การให้นม อาหารเสริมมื้อแรก จนถึงเคล็ดลับการกินของวัยอนุบาล ได้ที่  https://eln.theasianparent.com แหล่งรวมความรู้เพื่อให้คุณมีความเข้าใจเรื่องโภชนาการช่วงแรกของชีวิตที่ถูกต้อง

ที่มา

https://www.thaihealth.or.th/Content/24726วิจัยชี้เด็กไทยขาดสารอาหารเรื้อรัง.html

https://www.thairath.co.th/content/edu/357119