แม่กลุ้มใจ! ลูกกินยาก น้ำหนักไม่ขึ้น เพราะอะไร? แก้ไขยังไงดี?

ภาวะ ลูกกินยาก น้ำหนักไม่ขึ้น เป็นปัญหาที่พบได้ในเด็กเล็ก ซึ่งมีสาเหตุได้หลายประการ ไม่ว่าจะเป็นพฤติกรรมการกินที่ไม่เหมาะสม ปัญหาสุขภาพ หรือแม้แต่ปัจจัยทางจิตวิทยา theAsianparent จะพาคุณพ่อคุณแม่ไปทำความเข้าใจถึงสาเหตุต่างๆ ในการกินของลูก พร้อมทั้งคำแนะนำในการดูแลเรื่องอาหารการกิน เพื่อให้ลูกน้อยมีสุขภาพแข็งแรงและเติบโตสมวัยค่ะ

ลูกกินยาก น้ำหนักไม่ขึ้น เพราะสาเหตุใด ?

ปัญหาเด็กไม่ยอมกินข้าวเป็นเรื่องกวนใจคุณพ่อคุณแม่หลายท่าน ซึ่งมีสาเหตุมากมายที่ทำให้เด็กๆ กลายเป็นเด็กกินยาก (Picky Eaters) มีได้จากหลาย อาทิเช่น

1. ไม่หิว เพราะกินขนม นม จนอิ่มแล้ว

สาเหตุยอดฮิตคือการที่เด็กได้รับพลังงานจากขนม นม หรือของว่างระหว่างวันมากเกินไป ทำให้เมื่อถึงเวลามื้ออาหาร ลูกจึงไม่รู้สึกหิวและปฏิเสธการกินข้าว ควรจำกัดปริมาณขนมและนมระหว่างมื้อ และเว้นระยะห่างที่เหมาะสมก่อนถึงมื้ออาหารหลัก

2. เป็นการแสดงออกเพื่อต่อต้าน หรือเรียกร้องความสนใจ

เด็กบางคนอาจใช้การไม่กินข้าวเป็นการแสดงออกถึงการต่อต้านวิธีการบังคับของพ่อแม่ หรือเพื่อเรียกร้องความสนใจ หากพ่อแม่ใช้วิธีการบังคับ เช่น การดุว่า หรือการป้อนข้าวโดยไม่เต็มใจ อาจทำให้เด็กต่อต้านและไม่อยากกินข้าวมากขึ้น ควรสร้างบรรยากาศที่ผ่อนคลายและให้กำลังใจเด็ก

3. เกิดจากการฝึกที่ไม่ถูกวิธี

การฝึกให้เด็กกินอาหารมีส่วนสำคัญต่อพฤติกรรมการกินในอนาคต หากพ่อแม่ไม่ให้เด็กหัดป้อนอาหารเองเพราะกลัวเลอะเทอะ หรือครอบครัวรับประทานอาหารไม่พร้อมกัน หรือบรรยากาศขณะกินอาหารไม่ดี เช่น มีการทะเลาะเบาะแว้ง อาจส่งผลเสียต่อพฤติกรรมการกินของเด็กได้ ควรให้เด็กได้ลองป้อนอาหารเองบ้าง และสร้างบรรยากาศที่อบอุ่นและมีความสุขในขณะรับประทานอาหาร

4. ไม่คุ้นชินกับอาหาร

เด็กอาจไม่คุ้นเคยกับรสชาติหรือเนื้อสัมผัสของอาหารบางชนิด ควรเริ่มจากอาหารที่มีรสชาติอ่อนๆ และค่อยๆ เพิ่มความหลากหลาย

5. เป็นเด็กเลือกกิน

เด็กบางคนมีแนวโน้มที่จะเลือกกินอาหารบางชนิด และปฏิเสธอาหารชนิดอื่นๆ ควรให้เด็กได้ลองอาหารหลากหลายชนิด และไม่บังคับให้กินในสิ่งที่เขาไม่ชอบ

6. ปัญหาสุขภาพ

อาการเจ็บป่วย เช่น ท้องเสีย ท้องผูก หรือมีแผลในปาก อาจทำให้เด็กไม่อยากกินอาหาร หากเด็กมีอาการผิดปกติ ควรปรึกษาแพทย์

7. เบื่ออาหาร

การกินอาหารซ้ำๆ อาจทำให้เด็กเบื่ออาหาร ควรหมุนเวียนเมนูอาหาร และตกแต่งจานอาหารให้น่าสนใจ

จะเห็นได้ว่าปัญหาลูกกินยากส่งผลกระทบต่อน้ำหนักที่ไม่เป็นตามเกณฑ์มาตรฐานและพัฒนาการของลูกน้อย หากปล่อยไว้อาจนำไปสู่ภาวะขาดสารอาหารและปัญหาสุขภาพอื่นๆ ได้ ดังนั้นสิ่งสำคัญคือ คุณพ่อคุณแม่ควรสังเกตและหาสาเหตุที่แท้จริงที่ทำให้ลูกไม่ยอมกินอาหาร เพื่อแก้ไขปัญหาได้อย่างตรงจุดค่ะ

อย่างไรก็ตาม การแก้ไขปัญหาลูกกินยากควรทำอย่างค่อยเป็นค่อยไปและเหมาะสมกับเด็กแต่ละคน เนื่องจากเด็กแต่ละคนมีพัฒนาการและความต้องการที่แตกต่างกัน  การปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญด้านโภชนาการเด็กจึงเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อขอคำแนะนำและแนวทางการปรับพฤติกรรมการกินอาหารที่เหมาะสมกับลูกน้อยของคุณพ่อคุณแม่  แพทย์จะช่วยประเมินภาวะโภชนาการของเด็ก หาสาเหตุของปัญหา และให้คำแนะนำในการปรับอาหาร รวมถึงวิธีการอื่นๆ ที่จะช่วยส่งเสริมให้ลูกน้อยกลับมารับประทานอาหารได้ดีขึ้นค่ะ

วิธีรับมือลูกกินยาก น้ำหนักไม่ขึ้น เลือกกิน

ลองมาดูเคล็ดลับและวิธีการรับมือปัญหา ลูกกินยาก น้ำหนักไม่ขึ้น เลือกกิน เพื่อเป็นแนวทางสำหรับคุณพ่อคุณแม่ค่ะ

1. ความอดทนและความเข้าใจ สิ่งสำคัญที่สุด คือ ความอดทนและความเข้าใจในธรรมชาติของเด็ก แต่ละคนมีพัฒนาการและความชอบที่แตกต่างกัน การบังคับหรือดุว่า อาจทำให้สถานการณ์แย่ลง
2. สร้างบรรยากาศที่ดี การรับประทานอาหารควรเป็นช่วงเวลาที่สนุกสนานและผ่อนคลาย หลีกเลี่ยงการสร้างความตึงเครียดหรือการบังคับ
3. หลีกเลี่ยงการรบกวนเด็กระหว่างกิน ปล่อยให้ลูกมีสมาธิกับการกิน ไม่ควรมีสิ่งรบกวน เช่น โทรทัศน์หรือของเล่น การรบกวนจะทำให้เด็กเสียสมาธิและกินได้น้อยลง
4. ให้ลูกมีส่วนร่วมในการทำอาหาร การให้ลูกได้สัมผัสและมีส่วนร่วมในกระบวนการทำอาหาร เช่น ช่วยหยิบจับ ล้างผัก หรือคนส่วนผสม จะช่วยกระตุ้นความสนใจและอยากลองชิมอาหารมากขึ้น
5. ส่งเสริมให้ลูกกินอาหารเอง ฝึกให้ลูกตักอาหารและกินเองตามความสามารถ จะช่วยพัฒนาทักษะการกินและสร้างความรู้สึกภูมิใจในตัวเอง
6. ชื่นชมเมื่อลูกกินได้ดี สำคัญมากค่ะ คุณพ่อคุณแม่ควรให้กำลังใจและชื่นชมเมื่อลูกกินอาหารได้ดี จะช่วยสร้างแรงจูงใจและส่งเสริมพฤติกรรมการกินที่ดี
7. จัดการเรื่องความอยากอาหาร หากอยากให้ลูกกินอาหารได้ดี มีความยากอาหารมากขึ้น สามารถทำได้ดังนี้ค่ะ

• • จำกัดนมและขนมก่อนมื้ออาหาร การให้ขนมหรือนมก่อนมื้ออาหารจะทำให้ลูกอิ่มและไม่อยากกินอาหารหลัก ควรเว้นระยะห่างระหว่างมื้ออาหารและมื้อว่างประมาณ 2-3 ชั่วโมง
  • เน้นอาหารหลัก สำหรับเด็กอายุ 1 ปีขึ้นไป ข้าวเป็นอาหารหลัก นมเป็นเพียงอาหารเสริม ไม่ต้องกังวลว่าลูกจะได้รับสารอาหารจากนมไม่เพียงพอ
  • ให้เพียงน้ำเปล่าใกล้มื้ออาหาร หากลูกหิวก่อนมื้ออาหาร ควรให้เพียงน้ำเปล่า
  • กำหนดเวลาในการกิน กำหนดเวลาในการกินอาหารไม่ควรเกิน 30 นาที แม้ว่าลูกจะกินได้ไม่มากก็ควรเก็บจานเมื่อครบกำหนด เพื่อสร้างวินัยในการกิน
  • ตกแต่งจานอาหาร จัดตกแต่งจานอาหารให้น่าสนใจ เช่น ใช้ผักผลไม้สีสันสดใส หรือจัดวางเป็นรูปต่างๆ
  • เลือกชนิดและปริมาณอาหารที่เหมาะสม เลือกอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการและเหมาะสมกับวัยของลูก เริ่มจากปริมาณน้อยๆ และค่อยๆ เพิ่มหากลูกกินหมด

เมื่อลูกกินได้ น้ำหนักขึ้นดี สุขภาพแข็งแรง ด้วยอาหารครบโภชนาการ

เมื่อลูกน้อยกินข้าวได้ดี มีความยากอาหาร ได้กินอาหารอย่างเหมาะสมและมีความสุขกับการกิน ถือเป็นปัจจัยสำคัญที่จะส่งผลต่อน้ำหนักตัวและพัฒนาการโดยรวม การที่ลูกกินได้ดี น้ำหนักก็จะค่อยๆ เพิ่มขึ้นและเป็นไปตามเกณฑ์มาตรฐาน สิ่งสำคัญที่สุดคือ คุณพ่อคุณแม่ต้องใส่ใจในการจัดเตรียมและดูแลอาหารให้ถูกหลักโภชนาการ เพื่อให้ลูกได้รับสารอาหารครบถ้วนและมีประโยชน์ต่อร่างกาย ซึ่งโภชนาการที่ดีมีบทบาทสำคัญต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการของเด็กในทุกด้าน ดังนี้

1. การเจริญเติบโตทางร่างกาย สารอาหารต่างๆ เช่น โปรตีน แคลเซียม และวิตามินดี มีความจำเป็นต่อการสร้างกระดูก กล้ามเนื้อ และเนื้อเยื่อต่างๆ ทำให้ร่างกายเติบโตแข็งแรงสมวัย
2. พัฒนาการทางสมอง สารอาหารเช่น ธาตุเหล็ก โอเมก้า 3 และไอโอดีน มีส่วนสำคัญต่อการพัฒนาสมองและระบบประสาท ช่วยเสริมสร้างสติปัญญาและความจำ
3. ระบบภูมิคุ้มกัน วิตามินและแร่ธาตุต่างๆ เช่น วิตามินซี วิตามินเอ และสังกะสี ช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันให้แข็งแรง ป้องกันการติดเชื้อและโรคต่างๆ
4. พลังงาน คาร์โบไฮเดรตและไขมันเป็นแหล่งพลังงานสำคัญที่ช่วยให้ร่างกายมีพลังงานในการทำกิจกรรมต่างๆ

หลักการจัดอาหารให้ลูกน้อยการจัดอาหารให้ลูกน้อยควรคำนึงถึงหลักโภชนาการและสารอาหารที่ครบถ้วน ดังนี้

1. อาหารหลากหลาย ควรจัดอาหารให้มีความหลากหลาย ครบ 5 หมู่ ได้แก่ ข้าวแป้ง เนื้อสัตว์ ผัก ผลไม้ และนม เพื่อให้ได้รับสารอาหารที่ครบถ้วน
2. สัดส่วนที่เหมาะสม ควรจัดสัดส่วนอาหารให้เหมาะสมกับวัยของลูกน้อย โดยปรึกษาแพทย์หรือนักโภชนาการเพื่อขอคำแนะนำเพิ่มเติม
3. ปรุงสุก สดใหม่ ควรปรุงอาหารให้สุก สะอาด และใช้วัตถุดิบที่สดใหม่ เพื่อความปลอดภัยและคุณค่าทางอาหาร
4. รสชาติที่ถูกปาก ควรปรุงอาหารให้มีรสชาติที่ถูกปากลูกน้อย เพื่อกระตุ้นความอยากอาหารและส่งเสริมให้ลูกมีความสุขกับการกิน
5. หลีกเลี่ยงอาหารแปรรูป ควรหลีกเลี่ยงอาหารแปรรูป อาหารสำเร็จรูป และขนมขบเคี้ยวที่มีน้ำตาลและไขมันสูง เนื่องจากมีคุณค่าทางโภชนาการต่ำและอาจส่งผลเสียต่อสุขภาพ
6. ส่งเสริมการกินผักและผลไม้ ควรส่งเสริมให้ลูกกินผักและผลไม้เป็นประจำ เนื่องจากเป็นแหล่งของวิตามิน แร่ธาตุ และใยอาหารที่สำคัญต่อสุขภาพ

ตัวอย่างสารอาหารสำคัญและแหล่งอาหาร

1. โปรตีน เนื้อสัตว์ ไข่ นม ถั่วต่างๆ (ช่วยสร้างกล้ามเนื้อและซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอ)
2. แคลเซียม นม โยเกิร์ต ชีส ปลาเล็กปลาน้อย (ช่วยเสริมสร้างกระดูกและฟัน)
3. ธาตุเหล็ก เนื้อแดง ตับ ผักใบเขียว (ช่วยบำรุงเลือดและพัฒนาสมอง)
4. วิตามินซี ผลไม้รสเปรี้ยว ผักสด (ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน)
5. โอเมก้า 3 ปลาทะเลน้ำลึก น้ำมันปลา (ช่วยพัฒนาสมองและสายตา)

การดูแลเอาใจใส่เรื่องอาหารการกินของลูกน้อยอย่างเหมาะสม จะช่วยส่งเสริมให้ลูกมีสุขภาพแข็งแรง เติบโตสมวัย และมีความสุขกับการใช้ชีวิต ลูกกินยากและน้ำหนักไม่ขึ้น การดูแลเอาใจใส่และเข้าใจธรรมชาติของลูก จะช่วยให้ลูกน้อยมีความสุขกับการกินอาหาร ได้รับสารอาหารที่เพียงพอ และมีพัฒนาการที่สมวัย หากคุณพ่อคุณแม่มีความกังวลหรือข้อสงสัยเกี่ยวกับโภชนาการอาหารการกินของลูก ควรปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญเพื่อขอคำแนะนำเพิ่มเติมค่ะ

อ่านบทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ

ทารกแรกเกิดน้ำหนักน้อย บำรุงยังไง ให้แข็งแรง มีน้ำหนักตามเกณฑ์

รู้หรือไม่ แม่ให้นมเสี่ยงขาดสารอาหาร ยิ่งบำรุงครบ ยิ่งช่วยเพิ่มคุณภาพน้ำนมแม่

อาหารเด็ก 2 ขวบ ของหวาน เมนูเด็ก รสชาติอร่อย เพิ่มพัฒนาการ!

6 เมนูซุปสำหรับเด็ก 7 เดือนขึ้นไป ละมุนลิ้นทานง่าย ลูกรักชอบแน่นอน

อ้างอิง

เด็กกินยาก (Picky eaters), โรงพยาบาลศครินทร์ https://www.sikarin.com/doctor-articles/เด็กกินยาก-picky-eaters

ปัญหาเด็กกินยากเป็นปัญหาของใคร, เลี้ยงลูกตามใจหมอ  https://www.facebook.com/SpoiledPediatrician/posts/pfbid09S71ZRysGwxTCgXazVWxTY7qXYPUTR3e9B6b1FtF3KwAxKSrjwK2zUpWQpWrji4cl 

มีข้อสงสัยเรื่องการตั้งครรภ์ หรือมีคำถามเรื่องการเลี้ยงลูกหรือเปล่าคะ? ติดตามอ่านบทความ หรือสอบถามสิ่งที่คุณอยากรู้ผ่านแอปของเราได้เลย ดาวน์โหลด theAsianparent แอปพลิเคชัน ทั้ง IOS และ Android ได้แล้ววันนี้!

Follow us on: