ฟันน้ำนมเพิ่งขึ้นไม่นาน ฟันผุเสียแล้ว! พ่อแม่ผู้ปกครองหลายบ้านน่าจะกังวลเรื่องฟันของลูกอยู่ใช่ไหมครับ อาการฟันผุของเด็กเล็กนั้น เกิดขึ้นได้เพราะเขาพฤติกรรมการดูแลฟัน เขาอาจไม่ได้รักษาความสะอาดของช่องปากอย่างถูกวิธีและทำอย่างสม่ำเสมอนั่นเอง หมอจึงอยากนำคำถามยอดฮิตเกี่ยวกับ วิธีดูแลรักษาฟันซี่แรก พร้อมฝากเทคนิคดี ๆ ให้คุณพ่อคุณแม่นำไปปรับใช้กับลูกน้อย ดังนี้ครับ
วิธีดูแลรักษาฟันซี่แรก และทำความสะอาดช่องปากลูก
1) พ่อแม่ควรเริ่มแปรงฟันให้ลูกเมื่อใด?
การแปรงฟันสามารถเริ่มได้ทันทีที่ฟันซี่แรกของลูกโผล่ออกมาทางเหงือก โดยใช้ผ้าสะอาด แผ่นผ้ากอซ หรือแปรงสีฟันแบบสวมนิ้ว เช็ดให้สะอาดทั้งฟัน ลิ้น ทุกครั้งหลังทานอาหารและก่อนเข้านอน แปรงสีฟันที่ชุบน้ำและยาสีฟันที่ขนาดไม่เกินเม็ดข้าวสาร หรือแตะขนแปรงพอเปียก
บทความที่เกี่ยวข้อง : คนท้องทำฟันได้หรือไม่ คนท้องจัดฟันได้ไหม ลูกในท้องจะเป็นอันตรายหรือเปล่า
2) ฉันควรแปรงเหงือกให้ลูกด้วยหรือไม่?
ทันตแพทย์ กุมารแพทย์ แนะนำให้ทำความสะอาดเหงือกของทารกหลังจากให้นม วันละ 2 ครั้ง เช้า - เย็น เพื่อลดคราบน้ำนมในปาก และจะช่วยขัดขวางการเจริญเติบโตของแบคทีเรีย และส่งเสริมสุขภาพช่องปากที่ดีก่อนที่ฟันซี่แรกของทารกจะเริ่มปรากฏ วิธีการทำความสะอาดเหงือกของทารก ให้ลองใช้ผ้านุ่มที่เปียกหมาด ๆ หรือแม้กระทั่งแปรงยางนุ่มหรือแปรงสีฟันแบบสวมนิ้วแทนแปรงสีฟันเช็ดบริเวณเหงือก กระพุ้งแก้ม และลิ้น นะครับ
3) ทารกสามารถใช้ยาสีฟันผสมฟลูออไรด์ได้หรือไม่?
American Academy of Pediatric Dentistry (AAPD) แนะนำให้ใช้ยาสีฟันฟลูออไรด์ป้องกันฟันผุ ตั้งแต่ฟันซี่แรกของลูกน้อยขึ้นมา โดยใช้ยาสีฟันที่มีขนาดเท่าเม็ดข้าวสาร หรือแตะขนแปรงพอเปียกเล็กน้อย (สำหรับเด็กทารกหรือเด็กวัยหัดเดิน) หรือขนาดเท่าเม็ดถั่วเขียว หรือเม็ดข้าวโพด (เมื่ออายุ 3 ปี) และไม่ต้องกังวลหากลูกน้อยของคุณกลืนยาสีฟันบางส่วนลงไปนิดหน่อยหากใช้ในปริมาณที่กำหนดจะไม่ทำให้เกิดความเสียหายต่อฟันแต่อย่างใด เมื่อลูกโตขึ้นคุณสามารถสอนพวกเขาให้บ้วนน้ำลาย บ้วนฟองทิ้งหลังจากแปรงฟันได้
4) เคล็ดลับสอนเด็กให้แปรงฟันเอง?
ทารกหรือเด็กวัยหัดเดิน อาจอยากจะลองแปรงฟันด้วยตัวเอง ก็ปล่อยให้พวกเขาได้ลองทำเลย เพื่อส่งเสริมให้เขาสนใจดูแลฟัน แต่ให้สังเกตคอยดูอย่างละเอียด และถึงแม้ลูกจะสนใจดูแลฟัน จนตั้งใจใส่ใจแปรงเองได้ คุณพ่อคุณแม่ก็ควรที่จะแปรงซ้ำให้ลูกด้วยทุกครั้งด้วยเสมอ เพราะลูกน้อยอาจจะยังแปรงเองได้ไม่ครบทุกซี่ทุกด้านเพียงพอ สามารถลองเลือกแปรงที่มีตัวละครที่ลูกชอบ มีสีสันสดใส และคุณพ่อคุณแม่แปรงฟันให้ลูกดูด้วย หากคุณดูแลฟันของตัวเองเป็นอย่างดีแล้ว ลูกก็จะรู้ว่ามันเป็นนิสัยที่ควรปฎิบัติไปตลอดชีวิต
5) ทำอย่างไรถ้าลูกไม่ชอบแปรงฟัน?
น่าเสียดายที่เด็กไม่ได้ชอบทำความสะอาดฟันทุกคน ยิ่งช่วงฟันขึ้น ลูกจะเจ็บเหงือกเลยทำให้ไม่อยากแปรงฟันเลย ถ้าเป็นอย่างนั้นลองทำแบบนี้ดู
- เหงือกของเด็กอ่อนนุ่ม (แม้ฟันยังไม่ขึ้น) ลองเปลี่ยนเป็นการใช้ผ้านุ่ม ๆ ชุบน้ำสะอาดเย็น ๆ และสัมผัสที่อ่อนโยนแทนการแปรงจากแปรงที่มีขนแปรงแข็ง
- หาสิ่งที่ช่วยสร้างความเพลิดเพลิน เช่น ร้องเพลงโปรดให้ลูกฟังขณะทำความสะอาดฟัน หรือ ชมลูกเมื่อแปรงฟันเสร็จ
- เล่นเกมผลัดกันแปรงฟัน "แม่แปรงก่อนนะ ตอนนี้แม่แปรงเสร็จแล้วนะ ...ถึงตาลูกแล้ว!"
- ปล่อยให้ลูกเล่น ลูกของคุณอาจจะอยากรู้เกี่ยวกับแปรงสีฟันหรือแปรงนิ้ว งั้นลองให้ลูกจับแปรงและสำรวจแปรงสีฟันด้วยตัวเองเลย
6) การดูแลเหงือกของทารกควรทำอย่างไร?
คุณสามารถเริ่มดูแลเหงือกของทารกได้เลย โดยไม่ต้องใช้แปรงสีฟันและยาสีฟัน เพียงนำผ้านุ่ม ๆ หรือผ้ากอซ มาชุบน้ำหมาด ๆ ค่อย ๆ เช็ดเหงือก กระพุ้งแก้ม และลิ้นของลูกน้อยอย่างน้อยวันละสองครั้ง เช้า-เย็น การเช็ดเหงือกของทารกควรจะเป็นหลังจากให้นมและก่อนนอน เพื่อขจัดคราบน้ำนมออกและลดโอกาสการเกิดคราบแบคทีเรีย และป้องกันไม่ให้มีแบคทีเรียเกาะติดอยู่บนเหงือก เพราะแบคทีเรียสามารถทิ้งคราบเหนียวที่ทำลายฟันของทารกได้
การรักษาความสะอาดของแปรงสีฟัน
นอกจากทำความสะอาดฟันแล้ว คุณต้องใส่ใจความสะอาดของแปรงสีฟันด้วยเช่นกัน เพราะมันเป็นแหล่งสะสมเชื้อโรคด้วย หลังจากทำความสะอาดฟันและเหงือกของลูกน้อยแล้ว จึงควรล้างแปรงสีฟันด้วยน้ำเปล่าให้หมดคราบยาสีฟันและเศษอาหาร จากนั้นเก็บแปรงสีฟันไว้ในที่โล่งเพื่อให้ขนแปรงแห้งสนิท และควรเปลี่ยนแปรงสีฟันทุก ๆ 3-4 เดือนหรือเมื่อขนแปรงสึก บาน สีซีด หรือหลุดนะครับ
การเริ่มต้นแปรงฟันให้ลูกนั้นไม่ยากอย่างที่คิด ก่อนอื่นควรจับลูกอยู่ในท่าที่คุณสามารถมองเห็นช่องปากได้ถนัด อาจจะให้ลูกนอนหงาย ให้ศีรษะวางบนตักของคุณก็ได้ แล้วจับคางของลูกน้อยไว้ให้ถนัดมือ แล้วแปรงขยับสั้นๆในแนวนอนอย่างนุ่มนวล แปรงให้ครบทุกซี่ ทุกด้านทั้งด้านในและด้านนอก และอย่าลืมเช็ดเหงือก กระพุ้งแก้มและลิ้นด้วยนะครับ
ทพ.ณัฐภัทร ภัทรพรเจริญ ทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ
บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ :
ลูกฟันขึ้นตอนไหน ทารกฟันขึ้น ทำยังไง วิธีบรรเทาอาการคันเหงือก ปวดเหงือก
ลำดับเวลาฟันน้ำนมหลุดของเด็ก และวิธีดูแลฟันไม่ให้หลุดเร็วกว่าปกติ
หมดกังวล ลูกกลืนยาสีฟัน อันตรายจากฟลูออไรด์ แม่เลือกใช้ ยาสีฟันออร์แกนิคสำหรับเด็ก
มีข้อสงสัยเรื่องการตั้งครรภ์ หรือมีคำถามเรื่องการเลี้ยงลูกหรือเปล่าคะ? ติดตามอ่านบทความ หรือสอบถามสิ่งที่คุณอยากรู้ผ่านแอปของเราได้เลย
ดาวน์โหลด theAsianparent แอปพลิเคชัน ทั้ง IOS และ Android ได้แล้ววันนี้!
