วัคซีน เป็นวิธีการป้องกันโรคติดเชื้ออย่างมีประสิทธิภาพซึ่งเด็กทุกคนควรได้รับ เมื่อพาลูกไปรับวัคซีนคุณพ่อคุณแม่จะได้รับคำแนะนำจากคุณหมอว่าหลังฉีดวัคซีนลูกอาจมีไข้ได้ แต่ไข้จากวัคซีนมักจะไม่ได้น่ากลัวอย่างที่คิด
ลูกฉีดวัคซีน ไข้ขึ้น ทำยังไง วัคซีนตัวไหนทำให้เกิดไข้บ่อยสุด
ลูกฉีดวัคซีน ไข้ขึ้น ทำยังไง วัคซีนตัวไหนทำให้เกิดไข้บ่อยสุด ...เรามาทำความรู้จักเพื่อความเข้าใจและรับมือกับไข้จากวัคซีนอย่างถูกต้องกันนะคะ
ไข้จากวัคซีนเป็นอย่างไร?
ไข้ เป็นปฏิกิริยาทั่วร่างกายชนิดหนึ่งที่เกิดขึ้นได้หลังการฉีดวัคซีน โดยไข้ที่เกิดจากจากการฉีดวัคซีนมักจะเกิดภายใน 24- 48 ชั่วโมงหลังฉีด และคงอยู่นาน 24-48 ชั่วโมง เช่นกัน ไข้ก็จะลดลงเอง แต่วัคซีนบางชนิดก็อาจทำให้เกิดไข้ หลังฉีด เกือบ 1 สัปดาห์ หรือเป็นไข้อยู่นานถึง 5 วันก็ได้ โดยที่ไม่มีอาการผิดปกติที่บ่งบอกถึงการติดเชื้ออื่นๆซึ่งอาจเป็นสาเหตุของไข้ เช่น ไอ มีน้ำมูก ท้องเสีย เป็นต้น
วัคซีนชนิดใดทำให้เกิดไข้ได้บ่อย?
วัคซีนทีทำให้เกิดไข้ได้บ่อยที่สุด คือ วัคซีน คอตีบบาดทะยักไอกรน โดยเฉพาะชนิดเต็มเซลล์ ทำให้เกิดไข้ได้บ่อยถึง 50% (หากเป็นชนิดไร้เซลล์จะเกิดน้อยกว่านี้) รองลงมาคือ วัคซีนอีสุกอีใส, วัคซีนหัด หรือ วัคซีนรวมหัด หัดเยอรมัน คางทูม, วัคซีนฮิบ, และวัคซีนตับอักเสบบี ซึ่งทำให้เกิดไข้จากวัคซีน ได้ 10-15%, 5-10%, 2-10%, และ 1-6% ตามลำดับ
ส่วนวัคซีนที่ทำให้เกิดไข้ได้แต่น้อยกว่าวัคซีนข้างต้น ได้แก่ วัคซีนมะเร็งปากมดลูก วัคซีนโรต้า วัคซีนไข้สมองอักเสบเจอี วัคซีนไอพีดี และวัคซีนไข้หวัดใหญ่
(ข้อมูลจาก ตำราวัคซีนและการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค ปี 2556 สำนักโรคติดต่อทั่วไป กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข)
ไข้จากวัคซีนแต่ละชนิดแตกต่งกันบ้างหรือไม่?
มาดูรายละเอียดของไข้จากวัคซีนแต่ละชนิด ที่มีความแตกต่างกันเล็กน้อยค่ะ
- วัคซีนคอตีบ บาดทะยัก และไอกรน ซึ่งจำแบ่งได้เป็นสองชนิดตามความแตกต่างของวัคซีนไอกรนได้แก่ วัคซีนรวมคอตีบ-บาดทะยัก-ไอกรนชนิดเต็มเซลล์ และวัคซีนรวมคอตีบ-บาดทะยัก-ไอกรนชนิดไร้เซลล์ ซึ่งมีประสิทธิภาพป้องกันโรคใกล้เคียงกัน แต่ชนิดไร้เซลล์มีผลข้างเคียง เช่น ไข้ น้อยกว่า มีราคาจะสูงกว่า อาการใช้จากวัคซีนคอตีบ บาดทะยัก และไอกรน มักเริ่มหลังจากฉีดวัคซีนประมาณ 1-2 วันและเป็นอยู่นานไม่เกิน 2 วัน ในเข็มหลัง ๆ ของวัคซีนอาจพบอาการเฉพาะไข้สูงจนชักได้
- วัคซีนหัด หัดเยอรมัน คางทูม ทำให้มีไข้ได้บ่อย แต่ระยะเวลาในการเกิดไข้อาจนานได้ 5-12 วัน หลังฉีดวัคซีน
- วัคซีนอีสุกอีใส ทำให้มีไข้ได้บ่อยเช่นกัน แต่ระยะเวลาในการเกิดไข้อาจยาวนานกว่าวัคซีนชนิดอื่น คือได้ถึง 5-26 วัน หลังฉีดวัคซีน
- วัคซีนไข้หวัดใหญ่ มักทำให้เกิดไข้ได้เร็ว ภายใน 6-24 ชั่วโมง หลังฉีด และมักมีอาการครั่นเนื้อครั่นตัวร่วมด้วย
หากลูกมีไข้หลังจากฉีดวัคซีนควรทำอย่างไร?
หากลูกมีไข้หลังจากฉีดวัคซีน 24-48 ชั่วโมง โดยอาการทั่วไปปกติ ทานได้ ไม่ซึม ไม่มีอาการเจ็บป่วยอื่นๆร่วมด้วย และอาการไข้หายเองใน 24-48 ชั่วโมงเช่นกัน มักจะเป็นไข้จากวัคซีน คุณพ่อคุณแม่สามารถให้การดูแลโดยเช็ดตัวลดไข้ และทานยาลดไข้พาราเซตามอล เพื่อช่วยลดอาการกระสับกระส่ายของลูก และป้องกันการชักจากไข้สูง แต่หากลูกมีอาการผิดปกติอื่น เช่นไอ มีน้ำมูก อาเจียน ท้องเสีย อาจเป็นไข้จากการติดเชื้อได้ อาจไปพบคุณหมอเพื่อหาสาเหตุนะคะ
ควรทานยาลดไข้ป้องกันไว้เลยหลังการฉีดวัคซีนหรือไม่?
ไม่ควรให้ลูกทานยาลดไข้เพื่อป้องกันการเกิดไข้หลังการฉีดวัคซีน เพราะนอกจากจะไม่จำเป็นแล้ว ยังมีการศึกษาที่พบว่าอาจลดการสร้างภูมิคุ้มกันของวัคซีนที่ฉีด บางชนิดได้ค่ะ
บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ
อยากท้อง อยากมีลูก ต้องรู้จักวัคซีนที่ควรฉีดก่อนตั้งครรภ์
อัปเดตล่าสุด ตารางการให้วัคซีนเด็กไทยประจำปี 2560 เช็คเลย!