คุมกำเนิดระหว่างให้นมลูกอย่างไรดี
แม่ๆ หลายคนอาจสงสัยและกังวลว่าหลังคลอดจะคุมกำเนิดไปด้วยเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ไปด้วยยังไงดี จะตั้งครรภ์ได้ไหมหากให้นมแม่ไปตลอด เรามีคำตอบมาไขข้อสงสัยให้กันแล้วค่ะ
- การคุมโดยวิธีธรรมชาติLAM-Lactation Amenorrhea Method
ในขณะที่ลูกดูดนมแม่ระดับฮอร์โมน Prolactin จะสูงขึ้นทำให้ยับยั้งการตกไข่ ในแม่ที่ให้ลูกดูดนมจากเต้าสม่ำเสมออย่างน้อยทุก 3-4 ชม.จะทำให้สามารถควบคุมการตกไข่ได้ถึง 95% การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวจะเป็นการคุมกำเนิดตามธรรมชาติได้ 70 วัน แต่ถ้าไม่ได้ให้นมลูกเลยจะมีไข่ตกใน 45 วันหลังคลอด ดังนั้น 6 สัปดาห์แรกหลังคลอดจะยังไม่มีการตั้งครรภ์ แต่หลังจากนั้นควรต้องมีการคุมกำเนิดอย่างอื่นร่วมด้วย ในแม่ที่ให้นมลูกอย่างเดียว 6 เดือนและยังไม่มีประจำเดือนพบว่าอัตราการตั้งครรภ์มีเพียง 0.45-0.9 %
- ห่วงคุมกำเนิด
เป็นอุปกรณ์ขนาดเล็กที่ใช้สอดเข้าในมดลูกของผู้หญิงโดยแพทย์ ทำหน้าที่ขัดขวางไม่ให้ไข่ฝังตัวลงในมดลูก และสามารถขัดขวางเชื้ออสุจิไม่ให้เคลื่อนเข้าไปในมดลูก ห่วงคุมกำเนิดมีทั้งแบบมีและไม่มีฮอร์โมนเป็นส่วนประกอบ การใส่ห่วงคุมกำเนิดอาจให้ความรู้สึกไม่สบายเล็กน้อย แต่อาการดังกล่าวจะผ่านพ้นไปอย่างรวดเร็ว แต่อาจมีประจำเดือนมากกว่าปกติและอาจปวดประจำเดือนตามมา
- ถุงยางอนามัย
การใช้ถุงยางอนามัย เป็นวิธีที่ง่ายและไม่มีผลกระทบต่อร่างกายของแม่และลูกรวมทั้งไม่กระทบการผลิตน้ำนม ควรเลือกขนาดให้เหมาะสม และควรสวมตลอดช่วงเวลาการมีเพศสัมพันธ์
- ยาเม็ดคุมกำเนิด
ฮอร์โมน estrogen มีผลลดการผลิตน้ำนม ส่งผลกระทบต่อแม่ที่ต้องการให้นมลูกด้วยตัวเอง นอกจากนั้นแล้วผลข้างเคียงที่สำคัญของฮอร์โมน estrogen อีกอย่าง คือเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือด เนื่องจากร่างกายหญิงตั้งครรภ์ในช่วงใกล้คลอด จะมีการสร้างสารโปรตีนที่ช่วยให้เลือดแข็งตัวเพิ่มมากขึ้นร่วมกับการเปลี่ยนแปลงสภาวะการไหลเวียนโลหิต ซึ่งกระบวนการเหล่านี้เป็นกลไกตามธรรมชาติของร่างกายเพื่อลดการสูญเสียเลือดของแม่และทารกในขณะคลอด ซึ่งการรับประทานยาฮอร์โมนที่มี estrogen ร่วมด้วยจะเป็นการเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดลิ่มเลือดอุดตันมากยิ่งขึ้น ดังนั้นควรใช้ยาคุมกำเนิดที่มีส่วนผสมของฮอร์โมน Progesterone เพียงอย่างเดียว เช่น Lynestrenol (Exluton®), Levonorgestrel (Hyan®), Desogestrel (Cerazette®) เพราะไม่มีความสัมพันธ์กับการลดการผลิตน้ำนม (reduced milk production) และความถี่ในการให้นมบุตร (breastfeeding frequency) และไม่มีความสัมพันธ์กับความบกพร่องของการเจริญเติบโตของเด็กทารก (impaired infant growth) หรือการพัฒนาการเบื้องต้นของเด็กทารก (early development)
อย่างไรก็ตาม ประมาณ 4-6 สัปดาห์หลังจากคลอดลูก แพทย์จะนัดคุณไปตรวจร่างกาย ก็เป็นโอกาสอันดีที่คุณจะถามคำถามเกี่ยวกับการคุมกำเนิดที่เหมาะสมเพิ่มเติมพร้อมๆ กับการวางแผนครอบครัวต่อไปค่ะ
ที่มา
- World Health Organization. Combined hormonal contraceptive use during the postpartum period. Department of Reproductive Health and Research [Internet]. 2011[cited 2014 Oct 1]. Available from:http://www.who.int/reproductivehealth/publications/family_planning/rhr_10_15/en/.
- เอกสารกำกับยา
- http://www.breastfeedingthai.com
